مرگ معلم تاریخ، جو اسلامستیزی را در فرانسه ایجاد کرد
بیاحترامی ساکن کاخ الیزه به اسلام
از گزارش «الجزیره» مورخ ۱۷ اکتبر چنین برمیآید که اوایل اکتبر، «ساموئل پتی» کاریکاتورهای پیامبر اسلام را هنگام تدریس مبحث «آزادیبیان» در کلاس مدنی به دانشآموزانش نشان داده بود که ظاهرا باعث برانگیختن خشم شماری از والدین مسلمان شد. این معلم پس از بحث درباره آن کاریکاتورها حدود ۱۰ روز پیش تهدیدهایی را دریافت کرده بود. این تهدیدها در نهایت روز جمعه عملی شد و معلم تاریخ به تاریخ پیوست. «آدام نوزیتر» در گزارش ۱۶ اکتبر برای نیویورکتایمز نوشت، جوان چاقو بهدست در نهایت به ضرب گلوله پلیس کشته شد. این امر فرانسه را دچار شوک کرد و موجب یادآوری خاطرات شارلیابدو شد. در میان فرانسویها ۲ نگاه نسبت به این حادثه وجود دارد؛ یکی از سوی مسلمانان این کشور است که معتقدند هرگونه اهانت به ساحت پیامبر اسلام مردود است. آنها نظام سیاسی فرانسه را مسوول چنین هتاکیهایی میدانند. در نگاه مسلمانان فرانسوی معلم مذکور «کشته راه اهانت» بود. یکی هم نگاه طیفهای سیاسی فرانسه است که معلم مذکور را «شهید راه آزادیبیان» لقب دادهاند. به نوشته گزارشگر نیویورکتایمز، رئیسجمهور فرانسه ضمن دیدار از محل حادثه گفت: «این تلاشی برای ضربهزدن به جمهوری بود.» نویسنده این گزارش افزود؛ بهدلیل ماهیت نمادین این حمله، رئیسجمهور فرانسه و برخی دیگر از مقامهای این کشور سخنانی ضداسلام بر زبان آوردند.
نیروهای ضدتروریسم و بازپرسان مربوطه، بلافاصله تحقیق را آغاز کردند. به نوشته نوزیتر، تا شامگاه جمعه بسیاری از چیزها بهدلیل فقدان گزارش جامع از سوی پلیس در هالهای از ابهام بود؛ اینکه مهاجم کیست؟ معلم تاریخ که بود؟ سابقه آنان چیست؟ و ... به نوشته این گزارشگر، یکچیز در تاریخ معاصر فرانسه حائزاهمیت است: حملات تندروانه و رادیکال که فرانسویها به آن نام «تروریستی» میدهند. به نوشته این گزارشگر، فرد یا افراد مهاجم به دقت هدف را انتخاب و ضربه را وارد میکنند و این اقدام هم به نام «توهین به اسلام» صورت میگیرد. فرد مظنون کشته شده، یک جوان روس چچنی ۱۸ ساله بود که با وجود سوءپیشینه اما هرگز از سوی دستگاه قضایی محکوم نشده بود و سرویسهای اطلاعاتی فرانسه او را بهعنوان یک فرد افراطی نمیشناختند.
در ویدئویی که در یوتیوب پیش از حمله منتشر شده و بهشدت در حال دست به دست شدن است، نشان میدهد که یکی از خانوادههای مسلمان که فرزندشان در این مدرسه بود از اینکه یک معلم گمنام از مسلمانان ۱۳ ساله در کلاس خواسته کلاس را ترک کنند بهشدت عصبانی هستند. معلم مذکور گفته بود میخواهد «عکسی را نشان دهد که شاید برای آنها شوکهکننده باشد.» این خانواده مسلمان در این ویدئو میپرسند: «چرا اینقدر نفرت؟ چرا یک معلم تاریخ در برابر بچههای ۱۳ ساله چنین میکند و اینقدر نفرت از خود میپراکند؟» براساس این روایت، فرد مهاجم یکی از دانشآموزان مدرسه بود.
به نوشته گزارشگر نیویورکتایمز، فرد مهاجم اصالت روسی دارد. یک مقام از واحد پلیس میگوید؛ ظاهرا فرد مهاجم ارتباطی با مدرسه نداشت. بنابراین روایت دوم در اینجا پدیدار میشود؛ اینکه مهاجم اصلا دانشآموز مدرسه نبود. تا لحظه تنظیم این گزارش، هنوز خبری از ارزیابی و گزارش جامع پلیس وجود نداشت. این مقام واحد پلیس که خواست نامش فاش نشود، به نیویورکتایمز گفت که شاهد بوده این نوجوان سر معلم مدرسه را هنگام خروج وی از مدرسه و در روز روشن بیخ تا بیخ میبرد. مقامها گفتند بهدنبال این حادثه پلیس ملی فراخوانده شد و پس از شناسایی مهاجم، او در همان نزدیکی مدرسه با پلیس درگیر شد. گفته شده او چاقویی بزرگ در دست داشت و مقامهای پلیس را تهدید میکرد و پس از اینکه از تسلیم شدن سر باز زد، ۱۰تیر به سوی او شلیک شد. تصاویر جسد مهاجم در روزنامه محلی منتشر و به سرعت به تلویزیون ملی راه یافت. در هر حال، بازپرسان پرونده در حالحاضر، تلاش دارند دریابند که آیا فرد مهاجم در این حمله تنها اقدام کرده یا همدستانی هم داشته است. این حمله درست سه هفته پس از آن است که مهاجمی با ساطور قصابی به دفتر شارلیابدو حمله و چهار نفر را مجروح کرد. شارلیابدو، مجله طنز فرانسوی که ژانویه ۲۰۱۵ بهدلیل چاپ کاریکاتورهای موهن از پیامبر اسلام مورد حمله مسلمانان قرار گرفته بود، روز سهشنبه ۱۱ شهریور، دوباره این کاریکاتورها را با تیتر «تاریخ را نمیتوان بازنویسی یا پاک کرد» چاپ و منتشر کرد.
در هر حال، اقدام این جوان چچنی در کشتن معلم تاریخ باعث شد احزاب سیاسی و مقامها در کنار هم قرار گرفته و این رویداد را محکوم کنند. بهدنبال این قتل، وزیر کشور فرانسه سفر خود به مراکش را نیمهکاره گذاشت و به پاریس بازگشت. بسیاری از مقامهای فرانسوی این حمله را «حمله به آزادیبیان» و «حمله به ستونفقرات جمهوری فرانسه» نامیدند. در آن ویدئویی که در یوتیوب میچرخد، خانواده یکی از دانشآموزان با عصبانیت از رفتار معلم شکایت میکند و میگوید دخترش در کلاس شاهد پرسش و پاسخی اینگونه میان معلم و شاگردان مسلمان بوده است: «بچههای مسلمان دستشان را بلند کنند.» آن دختر دانشآموز در کنار والدین خود ایستاده و میگوید: «آنها دستشان را بلند کردند و معلم گفت خب، بروید بیرون.» والدین آن دختر دانشآموز میگویند: «دختر ما کلاس را ترک نکرد و وقتی دلیل این کار را پرسید، معلم گفت میخواهد عکسی را نشان دهد که آنها را شوکه میکند.» دانشآموز دیگری که در کلاس بود روایت دیگری ارائه میدهد. او میگوید معلم از دانشآموزان مسلمان خواست تا کلاس را ترک کنند. معلم از آنهایی که ماندند خواست تا در این رابطه چیزی به همکلاسیهای مسلمان خود نگویند تا مبادا موجب اهانت به دین اسلام تلقی شود.
اما این عکس کار خود را کرد. روز بعد اگرچه معلم عذرخواهی کرد اما دیگر عذرخواهی بیثمر بود. جوان چچنی، معلم تاریخ را سر برید. الجزیره در گزارش ۱۷اکتبر خود نوشت، پلیس فرانسه ۹ نفر را در رابطه با حمله به معلم تاریخ دستگیر کرد. مکرون، رئیسجمهور فرانسه، این اقدام را «حملهای تروریستی» نامید. رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، اظهارات مکرون در مورد دین اسلام را «بیاحترامی و تحریکآمیز» خواند. به گفته اردوغان، «حمله به مسلمانان به یکی از اصلیترین ابزار سیاستمداران اروپایی برای سرپوش گذاشتن بر شکستهایشان تبدیل شده است.»