«عملیات فوق‌سریع» علیه کرونا متوقف شد
شکست ترامپ در تولید پادتن
کمپانی «الی لی‌لی» که یک شرکت چندملیتی داروسازی است و دفتر مرکزی آن در ایندیاناپولیس آمریکا قرار دارد، سه‌شنبه اعلام کرد آزمایش بالینی تحت حمایت دولت در تولید آنتی‌بادی کووید-۱۹ که مشابه درمانی است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا گرفته بود، به دلیل نگرانی در مورد ایمنی آن متوقف شده است. به گفته یک سخنگوی شرکت «الی لی‌لی»، آزمایش بالینی یک پادتن مهم برای رسیدن به واکسن کووید-۱۹ به علت نگرانی‌های ایمنی در آمریکا متوقف شد. به گفته این سخنگو، آزمایش پادتن «اکتیور-۳» که مورد حمایت پروژه ساخت واکسن ویروس کرونا دولت ترامپ موسوم به «عملیات فوق‌سریع» است، «برای رعایت احتیاط» به حال تعلیق درآمد. رویترز در یک گزارش اختصاصی نوشت: در اطلاعیه شرکت آمده «ایمنی از بالاترین درجه اهمیت در لی‌لی برخوردار است. ما آگاهیم که هیات مستقل نظارت بر ایمنی داده‌های اکتیو-۳ توصیه به تعلیق انجام آزمایشات، برای رعایت جوانب احتیاط کرده است.» الی لی‌لی، یک شرکت مهم داروسازی آمریکایی، عضوی از پروژه «اکتیو» بود که موسسه ملی بهداشت در قالب بخشی از اقدامات دولت فدرال، برای ساخت، تولید و نهایتا توزیع سریع واکسن کرونا در سراسر کشور راه‌اندازی کرده است. دونالد ترامپ پس از بازگشت از مرکز درمانی والتر رید به کاخ سفید که برای درمان کرونا در آنجا بستری شده بود از یکی از معالجات دریافتی خود در آنجا به‌عنوان «درمان» کووید-۱۹ یاد کرد یعنی همان روش پادتن‌درمانی شرکت داروسازی ریجنران که در این بیمارستان روی او انجام دادند. او گفت: «خودشان می‌گویند شبه‌درمان؛ اما به نظر من شبه‌درمان نیست چون حال مرا بهتر کرد. به نظر من خود درمان است.» رئیس‌جمهور افزود که امیدوار است این دارو هر چه سریع‌تر برای موارد اضطراری به کار رود و به رایگان در اختیار مردم آمریکا قرار گیرد. اما این دارو چیست؟ ریجنران و شرکت‌های داروسازی الی لی‌لی، ابسلرا و گلاکسواسمیت کلاین هم‌اکنون در حال آزمایش روش پادتن‌درمانی برای کمک به درمان بیماری کرونا هستند. پادتن‌ها پروتئین‌هایی هستند که بدن برای کمک به حفاظت در برابر بیماری‌ها می‌سازد و طبق نتایج اولیه باعث می‌شوند میزان حضور ویروس کرونا در بدن و مدت بستری در بیمارستان کاهش یابد. در روش درمانی ریجنران آمیزه‌ای از دو پادتن مختلف را به کار می‌برند که مشخص شده برای این کار مفیدند.
برخلاف آنچه ترامپ در سخنرانی ویدئویی خود وانمود کرده است؛ این دارو مانند واکسن نمی‌تواند ایمنی دائمی یا آنی در برابر ابتلا به کرونا ایجاد کند. ترامپ در مطلبی که منتشر کرده است، می‌گوید: «باید برای این دارو تا‌ییدیه بگیریم و آن را در بیمارستان‌ها در اختیار افراد بدحال بگذاریم. به نظر من از واکسن خیلی مهم‌تر است.» اما ریجنران اجرای مرحله سوم آزمایش دارو را آغاز کرده است. در این مرحله در ماه ژوئیه دارو را روی تعداد زیادی انسان آزمایش کردند. الی‌لی‌لی و ابسلرا آزمایش روی انسان را در ماه ژوئن آغاز کرده بودند. داروی ساخت ریجنران هنوز برای استفاده در موارد اضطراری تایید نشده است، با این حال این شرکت داروسازی می‌تواند داروی آمیزه‌ای خود را به اسم «استفاده دلسوزانه» برای تعداد کمی از بیماران تجویز کند. طبق این قاعده، شرکت‌ها غیر از آزمایش‌های بالینی روش‌های درمانی خود را در اختیار عده دیگری هم قرار می‌دهند.
در ماه ژوئیه دولت ترامپ و شرکت ریجنران قراردادی ۴۵۰ دلاری امضا کردند تا اگر ریجنران توانست آزمایش‌های بالینی را پشت سر بگذارد و تا‌ییدیه کامل یا اضطراری سازمان غذا و دارو را بگیرد، این دارو را برای استفاده عموم مردم تولید کنند. سه بنیاد خاندان ترامپ هم در شرکت جنرون و همچنین شرکت سانوفی، شرکت داروساز عظیم آمریکایی و از مالکان شرکت ریجنران، سهام دارند. در مدارک سال ۲۰۱۷ ترامپ که به دفتر اخلاقیات دولت تسلیم شد، دیده می‌شود او در این شرکت سهام داشته ولی اثری از سهام این شرکت در مدارک سال ۲۰۲۰ او نیست. ویدئوی ترامپ که در آن از داروی پادتن این شرکت ستایش کرد، سبب افزایش ۳ درصدی ارزش سهام ریجنران در خرید و فروش‌های بعد از تعطیلی بازار سهام شد. ترامپ می‌گوید: «به نظرم این لطف خدا بود که مبتلا شدم. وقتی مبتلا شدم چیزهایی درباره این دارو شنیده بودم. گفتم بگذار مصرفش کنم. پیشنهاد خودم بود و چقدر هم خوب و کارساز بود.»
ترامپ در تبلیغ درمان‌هایی که ادعا می‌کند کارسازند، پیش از آنکه دلایل علمی آنها را تایید کنند، ید طولایی دارد. رئیس‌جمهور آمریکا اوایل امسال گفت هیدروکسی کلروکلین مصرف می‌کند، یکی از داروهای مالاریا که اثرگذاری‌اش در درمان ویروس کرونا ثابت نشده است. یک بار هم پیشنهاد داد پژوهشگران ببینند آیا تزریق محلول ضدعفونی‌کننده خانگی به بدن برای مبارزه با کووید مفید است یا نه. البته وقتی مورد تمسخر قرار گرفت اعلام کرد «شوخی» کرده است. گروه پزشکان رئیس‌جمهور قطعا حس کرده‌اند این دارو آنقدر ایمن هست که رئیس دولت بتواند از آن استفاده کند، اما همه در این مورد به اطمینان نرسیده‌اند. دکتر وینای پراساد، دانشیار طب دانشگاه کالیفرنیای سان‌فرانسیسکو هفته پیش توییت کرد: دادن دارویی که هنوز تایید استفاده عمومی را نگرفته به افرادی که در راس قدرتند «نه علمی است، نه مورد تایید طب و نه اخلاقی. اگر می‌خواهید این‌چنین برابری را اجرا کنید، بهتر است انجام آزمایش‌های تصادفی تحت نظارت را متوقف کنید و مجوز مصرف اضطراری را به همه داروها بدهید.»
در این شرایط شرکت «جانسون و جانسون» هم روز گذشته از اجبار به توقف یک آزمایش بزرگ روی واکسن تجربی ویروس کرونا به دلیل بدحالی یکی از نیروهای داوطلب خبر داد. این شرکت گفت که هنوز مشخص نیست شخص بیمار دچار عوارض واکسن شده باشد. ماتای مامن، رئیس تحقیق و توسعه جانسن شرکت تحقیقات دارویی جانسون و جانسون، روز سه‌شنبه گفت: «شاید هیچ ربطی به واکسن نداشته باشد.» این شرکت تصریح کرد: «هنوز نمی‌دانند که آیا داوطلب بیمار واکسن آزمایشی را دریافت کرده یا نه.» مامن گفت: «جانسون و جانسون مطابق قراردادهای تحقیقاتی، اطلاعات لازم را در اختیار هیات مستقل ناظر بر ایمنی بیماران مورد مطالعه قرار داده است.» تحقیقات یک دوز واکسن موسوم به «هم‌نوازان» متشکل از ۶۰ هزار داوطلب از چند کشور مختلف خواهد بود. جانسون و جانسون گفته است، انتظار دارد ثبت‌نام برای این آزمایش‌ها در عرض دو یا سه ماه به انجام برسد.
شرکت از ماهیت این بیماری که یکشنبه خبردار شد و دوشنبه شب فاش کرد، هیچ اطلاعاتی منتشر نکرده است. تعلیق آزمایش‌ها در تحقیقات طولانی‌مدت اینچنینی غیرعادی نیست، زیرا برخی داوطلبان ممکن است در اثر بیماری‌های غیرمرتبط به ناخوشی دچار شوند. برخلاف تحقیقاتی که نهادهای قانونی دولت مجبور به توقف می‌کنند، این گونه تعلیق‌های موقتی از طرف حامیان آزمایش دارو اعمال می‌شود و غالبا به سرعت برطرف می‌شوند. آزمایش‌های شرکت دارویی آمریکایی آسترازنکا هم بعد از آنکه حال داوطلبی در انگلیس نامساعد گزارش شد، حدود یک ماه متوقف شده است. آزمایش آن واکسن بعد از مدت کوتاهی در دیگر مناطق دنبال شد. شرکت لی‌لی اما اوایل همین ماه اعلام کرد، به دنبال مجوز استفاده اضطراری برای این داروی آنتی‌بادی برای بیمارانی با درجه خفیف تا متوسط کووید-۱۹ بر پایه آمار از دیگر آزمایش‌های بالینی است. ترامپ گفته است که به داروهای آنتی‌بادی اجاره استفاده دهند اما او از نظر قانونی حق ندارد به سازمان دارو و غذا دستور بدهد. با این حال توقف آزمایش‌های دارویی برای رفع نگرانی‌ها در مورد ایمنی امر غیرمعمولی نیست و این اقدامات لزوما به معنای مشکل جدی نیستند.
