ولیعهد در تلاش برای بازگشت یک مقام ارشد اطلاعاتی سعودی به کشور است
مردی که زیاد می‌داند
اسنادی که نیویورک تایمز به آن دست یافته پرتوی می‌افکند بر میزان فشاری که محمد بن‌سلمان بر مخالفان خود وارد می‌آورد. او می‌کوشد تا مخالفان را به وحشت افکنده و آنها را به تسلیم در برابر خود وادارد. این وضعیت در سال جاری سرعت هم یافته است. در ماه مارس، ولیعهد سعودی دو تن از فرزندان الجابری و برادر او را دستگیر و روانه زندان کرد. این امر باعث شد تا بستگان آنها و البته مقام‌های ایالات‌متحده هشدار دهند که آنها گروگان بن‌سلمان هستند تا بازگشت الجابری تضمین شود. هفته گذشته رسانه دولتی سعودی به مقاله‌ای در وال استریت ژورنال اشاره کرده و به نقل از مقام‌های بی‌نام سعودی گفته بود الجابری به تلف کردن میلیون‌ها دلار از بودجه دولتی پرداخته و از این پول‌ها برای ثروتمند کردن خود و بستگانش استفاده کرده است. یک روزنامه سعودی هم تصویری از او را با عنوان «تحت تعقیب» منتشر کرد. هدف از این کار، لکه‌دار کردن چهره و وجهه او در عربستان است. این افشاگری‌ها و اتفاقات در بحبوحه نگرانی در مورد سلامت ملک سلمان رخ داده است. مرگ پادشاه عربستان باعث می‌شود محمد بن‌سلمان رسما عهده‌دار امور کشور شود و احتمالا چندین دهه در راس قدرت بماند. پادشاه ۸۴ ساله هفته گذشته به‌دلیل جراحی صفرا در بیمارستان بستری شد.
از زمانی که ملک سلمان در سال ۲۰۱۵ به قدرت رسید، فرزندش محمد که اکنون ۳۴ سال دارد مسوولیت امور نظامی، اقتصادی و اجتماعی را به دست گرفته؛ در حالی که همزمان منتقدان و مخالفان خود را به شیوه‌های مختلفی مانند ممانعت از سفر، بازداشت و پیگرد قضایی هدف قرار داده و حاشیه‌نشین کرده یا سر به نیست کرده است. به‌طور مثال، یکی از تاکتیک‌های وحشیانه پادشاهی سعودی که توجه جهانی را به خود جلب کرد در قضیه جمال خاشقجی بود. او یک نویسنده و البته منتقد سعودی بود که در کنسولگری عربستان در استانبول در سال ۲۰۱۸ قطعه قطعه و سوزانده شد. این اقدام عربستان موجب محکومیت جهانی این کشور شد. اقدام علیه الجابری این بار مورد توجه واشنگتن قرار گرفته است. در واشنگتن بسیاری از مقام‌ها او را یک شریک اطلاعاتی ارزشمند می‌شمارند. در ماه جاری، چهار سناتور نامه‌ای به رئیس‌جمهور آمریکا نوشته و با اشاره به الجابری او را «دوست و متحد نزدیک آمریکا» نامیدند و افزودند ایالات‌متحده «تعهد اخلاقی دارد تا هر آنچه در توان دارد انجام دهد تا امنیت و آزادی وی و فرزندانش تضمین شود».
مقام‌های سفارت عربستان در واشنگتن به سوالات نیویورک تایمز در مورد پیام‌های بن‌سلمان به الجابری و اتهامات این پادشاهی علیه وی پاسخ ندادند. نیویورک تایمز از طریق شرکت حقوقی «نورتون رُز فولبرایت کانادا» که مسوولیت دفاع حقوقی از الجابری را بر عهده دارد و نیز با دستیابی به اسناد اینترپل که به الجابری در مورد تصمیمات سعودی علیه او هشدار می‌داد توانست متن‌های مبادله شده میان بن‌سلمان و الجابری را مطالعه کند. ظهور و سقوط الجابری به ارتباط وی با شاهزاده محمد بن نایف که رقیب محمد بن سلمان بود، بازمی‌گردد. بن نایف مدتی وزیر کشور بود و سپس در سال ۲۰۱۵ به ولیعهد اول عربستان تبدیل شد. اما او نیز پس از چندی به‌دلیل فشارهای بن‌سلمان از ولیعهدی خلع شد و به حبس خانگی رفت.
الجابری زبان‌شناسی است که در زمینه هوش مصنوعی دارای درجه دکتری است. او در دوران وزارت کشور محمد بن نایف توانست مراتب پیشرفت را به سرعت طی کند. این امر باعث شد وی در ارتباط نزدیک با دیپلمات‌های آمریکایی و مقام‌های سازمان سیا قرار گیرد. بسیاری عملکرد حرفه‌ای الجابری در زمینه اطلاعاتی را ستوده‌اند. «داگلاس لاندن»، افسر سابق اطلاعاتی در سرویس مخفی سیا و محقق غیرمقیم در موسسه خاورمیانه واقع در واشنگتن، می‌گوید: «الجابری واقعا باهوش است و یک دانش دایره المعارفی دارد.» این مقام سابق سیا می‌گوید: «وی به قول خود عمل می‌کرد و روی حرف خود می‌ایستاد. اگر کاری را می‌توانست انجام دهد، وعده انجامش را می‌داد و اگر نمی‌توانست به صراحت اعلام می‌کرد.» ستاره بخت الجابری با افول محمد بن نایف، رو به افول رفت. او در سال ۲۰۱۵ با فرمان پادشاه برکنار شد و از دهه ۹۰ تا سال ۲۰۱۵ که با فرمان پادشاه از کار برکنار شد در سمت‌های مختلفی خدمت کرد. در دوران بن نایف در دستگاه وزارت کشور بود اما پس از او، این الجابری بود که سکان وزارت کشور را به دست گرفت و بعدها به مشاور بن نایف (که ولیعهد عربستان شده بود) تبدیل شد.
در سال ۲۰۱۷ و زمانی که محمد بن‌سلمان در تلاش بود تا محمد بن نایف را از ولایتعهدی کنار بزند و خود جامه ولیعهدی به تن کند، الجابری ترسید که مبادا او نیز به ترکش بن‌سلمان دچار شود و در زمره تصفیه‌شدگان قرار گیرد. بنابراین، پیش از اینکه «پَر» محمد او را «بگیرد»، کشور را ترک کرد و در ترکیه اقامت گزید. در ۱۸ ژوئن همان سال، بن‌سلمان به وی پیام داد و از او خواست به کشور بازگردد و یک مساله حل نشده در مورد محمد بن نایف را حل کند. متن پیام بن‌سلمان به الجابری از سوی شرکت حقوقی که وکالت او را بر عهده دارد، ترجمه شده است. محمد بن‌سلمان نوشته بود: «می‌خواهم برایت توضیح دهم که این روزها چه اتفاقاتی رخ داده و می‌خواهم در مورد یک استراتژی برای حل تمام مشکلات، با تو به یک توافق برسم.» الجابری پاسخ داده بود که «من آماده پذیرفتن هر آن چیزی هستم که شما امر کنید.» ولیعهد گفت من سه نفر را مامور مصالحه کرده ام تا با تو دیدار کنند «و در مورد هر چه که بتواند باعث بازگشت تو به کشور شود با تو مصالحه کنند».
در ۲۰ ژوئن الجابری اعلام کرد به‌دلیل مسائل درمانی نمی‌تواند فی‌الفور به عربستان بازگردد. محمد بن‌سلمان گفت که من تو را «فراخوانده‌ام» زیرا «به کمک فوری تو نیازمندم». روز بعد، محمد بن‌سلمان ولیعهد اول یعنی همان محمد بن نایف را از ولایتعهدی خلع کرد و او را در حبس خانگی قرار داد و دو فرزند الجابری یعنی سارا که ۱۷ سال داشت و عمر که ۱۸ ساله بود ممنوع از سفر شدند و حق خروج از این پادشاهی را نداشتند. الجابری وقتی وضعیت را چنین دید به محمد بن‌سلمان اعلام وفاداری و با او بیعت کرد اما شاهزاده محمد که ولیعهد شده بود و عملا به نمایندگی از پدر تاجدارش عهده‌دار امور کشور شده بود از الجابری خواست برای یک کار مهم زودتر به کشور بازگردد. شاهزاده نوشت:«وقتی در امن و امان بازگشتی، من سابقه این مشکلات را برایت خواهم گفت. می‌خواهم با هر کس که می‌کوشد ناامنی و نزاع به وجود آورد برخورد کنی.» الجابری اما از شاهزاده خواست شرط بازگشت او آزادی فرزندانش و برداشتن ممنوع‌السفری آنها باشد اما شاهزاده پاسخی نداد. این درخواست و پاسخ‌های محمد که «وقتی برگردی، سوابق را برایت توضیح خواهم داد» بارها ظرف چند ماه آینده تکرار شد. اما دیری نپایید که محمد بن‌سلمان زبان به تهدید گشود و باعث شد الجابری ترکیه را به سوی کانادا ترک کند زیرا یکی دیگر از فرزندانش به نام خالد در کانادا اقامت داشت. به دنبال این پیام‌ها بود که مقام‌های سعودی از اینترپل بازداشت و استرداد او را خواستار شدند اما اینترپل با توجه به سابقه عربستان و تلاش وکلای الجابری، از استرداد او سر باز زد و اعلام کرد که انگیزه بازداشت او سیاسی است. در هر حال، سناتور پاتریک جی. لیهی از ورمونت ماه جاری در توییتر خود نوشت:«خانواده سعودی سارا و عمر، فرزندان الجابری، را گروگان گرفته است. اینکه دولتی از این تاکتیک‌ها استفاده کند شرم‌آور است.»
