اولین هواپیمای اسرائیلی بر فراز سودان به پرواز درآمد
اسرائیل در خارطوم چه می‌کند؟
الجزیره در گزارش دیروز دوشنبه ۲۸ بهمن اعلام کرد که سودان دیگر هیچ پنهانکاری در رابطه با اسرائیل ندارد و در پی عادی‌سازی رابطه با رژیم صهیونیستی است. پس از این دیدار در اوگاندا، آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام ارشد سودانی اعلام کرد که این تصمیم از سوی امارات متحده عربی هماهنگ شد و هدف از این کار هم حذف نام سودان از فهرست تروریسم در آمریکاست. اسرائیل به حکومت قبلی سودان به‌عنوان یک تهدید امنیتی نگاه می‌کرد و این کشور را متهم می‌کرد که در ارسال اسلحه به نوار غزه به کشورهای دیگر کمک می‌کرد. تحلیلگران به بهبود روابط اسرائیل و سودان در آستانه انتخابات عمومی ماه آینده به‌عنوان یک مانور سیاسی مهم از سوی نتانیاهو نگاه می‌کنند. گمانه‌زنی رسانه‌های اسرائیلی هم از افزایش احتمال بازگرداندن کارگران غیرقانونی سودانی به این کشور پس از بهبود روابط خبر می‌دهند.
آیا سودان تهدید امنیتی است؟
در ژانویه ۲۰۱۶ «ابراهیم غندور»، وزیر خارجه سابق سودان، گفته بود که عادی‌سازی رابطه با اسرائیل در ازای برداشتن تحریم‌های آمریکا از این کشور ممکن است. اگرچه اسرائیل پیشتر سودان را به مثابه یک تهدید امنیتی می‌دید اما اکنون در دوران پساالبشیر سودان در سیاست خارجی خود تغییرات اساسی به وجود آورده و به سوی بهبود رابطه با اسرائیل و خروج نام کشورش از فهرست سیاه تروریسم از سوی آمریکا حرکت می‌کند. در سال ۲۰۰۹، منابع منطقه‌ای اعلام کردند که هواپیماهای اسرائیلی یک کاروان نظامی در سودان را بمباران کردند. بهبود رابطه با سودان در حالی صورت می‌گیرد که این رژیم معامله صلحی را با مصر در سال ۱۹۷۹ امضا کرد و در سال ۲۰۱۸ هم با چاد چنین معامله‌ای امضا کرد و باعث شد روابط این کشور با اسرائیل هم بهبود یابد.عادی‌سازی رابطه با سودان- همان کشوری که در سال ۱۹۶۷ اعراب در آن جمع شدند و «سه نَه بزرگ» را رسمیت بخشیدند یعنی نه به شناسایی اسرائیل، نه به صلح با اسرائیل و نه به مذاکره با اسرائیل- به نتانیاهو اجازه می‌دهد تا اعتبار دیپلماتیکی برای خود در انتخابات دو مارس به دست آورد. احیای رابطه با سودان از سوی فلسطینی‌ها تقبیح شده است، چرا که آنها این حرکت را در راستای تضعیف تلاش‌ها برای طرح رئیس‌جمهور آمریکا قلمداد می‌کنند. به نظر می‌رسد یکی از دلایل نزدیکی اسرائیل به کشورهای آفریقایی دسترسی به رود نیل است. این اقدام به دو دلیل صورت می‌گیرد: یکی اینکه اسرائیل با پی بردن به اینکه جنگ‌های آینده بر سر آب است می‌کوشد تا بر سرچشمه‌های نیل تسلط یابد و در این راستا، گام اول و اصلی بهبود رابطه با کشورهای آفریقایی و حتی اعطای کمک‌های اقتصادی به آنهاست. دوم، اسرائیل در راستای محدود کردن یا محاصره احتمالی مصر می‌کوشد برای خود جای پایی در آفریقا باز کند و دایره متحدان خود را متنوع تر سازد.
«حسن عبدالظاهر» در گزارشی که در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۹ در The Arab Weekly منتشر کرد نوشت: اسرائیل با اتیوپی هم روابط حسنه‌ای برقرار کرده است. او به نقل از تحلیلگران مصری می‌افزاید: مصری‌ها نصب سیستم‌های دفاع هوایی پیشرفته در «سد رنسانس» که سدی بزرگ در اتیوپی است را دست کم گرفتند. این پروژه چند میلیارد دلاری باعث می‌شود مصر از حجم قابل توجهی از آب رود نیل محروم شود. تحلیلگران در مورد نقش روزافزون اسرائیل در آفریقا اظهار نگرانی می‌کنند. آنها می‌گویند مصر باید دست به اقداماتی بزند تا اطمینان حاصل کند که اقدامات اسرائیل در آفریقا به ضرر منافع مصر تمام نمی‌شود. گزارشگر «عرب ویکلی» به نقل از «عبدالمنعم حلاوه»، تحلیلگر سیاسی، می‌افزاید:«اسرائیل سخت در تلاش برای تقویت روابط خود با دولت‌های آفریقایی است. قدر مسلم این است که هر جا مصر عقب می‌کشد، اسرائیل ورود می‌کند و جای مصر را می‌گیرد به ویژه در منطقه‌ای که دهه‌هاست حوزه نفوذ طبیعی مصر به شمار می‌رود». گزارشگر «عرب ویکلی» همچنین به نقل از سه‌رسانه اسرائیلی می‌نویسد که شرکت‌های اسرائیلی سامانه دفاع هوایی Spyder-MR را در اتیوپی مستقر کرده‌اند و همزمان می‌توانند دو موشک را مهار کنند. این گزارشگر بر این باور است که در مصر این باور وجود دارد که اسرائیل روابط حسنه خود را با مصر به مخاطره نخواهد انداخت آن هم به این دلیل که شرکت‌های تکنولوژیک سیستم‌هایی به کشورهای آفریقایی بدهند که خود به پول آن محتاج ترند. این گزارشگر بر این باور است که روابط مصر و اسرائیل - دشمنان دیرین و دوستان امروز- به دلیل منافع اقتصادی و امنیتی مشترک سیر مطلوبی را می پیماید. با این حال، تحلیلگران بر این باورند که مصر نباید به روابط اقتصادی و امنیتی خود با اسراییل «غره» شود. با وجود اختلافاتی که مصر و اسراییل ممکن است در آفریقا داشته باشند اما هر دو بر سر اسلامگرایی افراطی در صحرای سینا به ویژه انصار بیت المقدس که زیرشاخه داعش در مصر است اشتراک منافع دارند. گزارشگر «عرب ویکلی» می‌افزاید سد اتیوپی مساله مرگ و زندگی برای مصر است. این سد ۷۴ میلیارد مترمعکب آب را ذخیره می سازد. این مساله باعث «کابوس آب» در مصر شده است. مصر به لحاظ آبی یکی از کشورهای فقیر محسوب می شود و افزایش جمعیت در آن نیاز به مصرف آب و سرمایه گذاری در این بخش را مبرم تر ساخته است. مصر سالانه ۵/ ۵۵ میلیارد متر مکعب به صورت سالانه آب از نیل دریافت می کند که حدود ۲۰ میلیارد مترمکعب کمتر از نیازهای ملی این کشور است. «عباس الشراقی»، استاد منابع آبی در کالج مطالعات آفریقایی در دانشگاه قاهره، می گوید:«به همین دلیل است که سد اتیوپی تاثیراتی مخرب بر مصر خواهد داشت. در هر حال، نفوذ اسراییل در کشورهای آفریقایی می تواند باعث محاصره مصر شده و در صورت نیاز و اعمال فشار از سوی اسراییل، ممکن است با کم آبی تحمیلی ناشی از فشار اسراییل مواجه شود.
