ترامپ عراق را به اعمال تحریم تهدید کرد
آینده نامعلوم آمریکا در خاورمیانه
به‌دنبال تصویب قطعنامه‌ای در پارلمان عراق مبنی‌بر خروج تمام نیروهای خارجی از عراق، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا تهدید کرد که اگر این اقدام موجب خروج نیروهای آمریکایی از عراق شود، تحریم‌های شدیدی علیه این کشور وضع خواهد کرد. ترامپ که از تعطیلات خود باز‌می‌گشت در گفتوگو با خبرنگاران افزود: «ما در آنجا [عراق] یک پایگاه هوایی بسیار استثنایی و گران‌قیمت داریم. ساخت آن میلیاردها دلار هزینه برده است... ما عقب‌نشینی نمی‌کنیم؛ مگر اینکه پول آن به ما پرداخت شود.» ترامپ با تغییر لحن خود افزود: «اگر آنها از ما بخواهند که کشورشان را ترک کنیم، این دوستانه نخواهد بود، تحریم‌هایی علیه آنها وضع خواهیم کرد که مثل آن را هرگز ندیده‌اند. کاری می‌کنم که تحریم ایران در برابر آن چیزی به حساب نیاید.» او افزود: «اگر خصومتی در میان باشد و اگر آنها کاری کنند که برای ما مناسب نباشد، تحریم‌هایی بر عراق وضع خواهیم کرد؛ تحریم‌هایی بسیار بزرگ.» «مگی هابرمان» در گزارش ۵ ژانویه در نیویورک تایمز نوشت، تهدید ترامپ علیه کشوری است که خودش در انتخابات ۲۰۱۶ وعده بازگرداندن نیروها از آنجا به کشور را داده بود. در هر حال، خروج آمریکا از عراق آن‌چنان هم ساده نیست. عراق برای اخراج آمریکا باید یک تریلیون و ۲۲۰ میلیارد دلار بپردازد. بنابر توافق‌نامه امنیتی بین عراق و آمریکا که در سال ۲۰۰۷ میلادی امضا شد، اگر عراق از توافق مذکور عدول کند و آمریکا را ناچار به خروج از این کشور کند باید به این کشور یک تریلیون و ۲۲۰میلیارد دلار بپردازد. توافق‌نامه مذکور در سال ۲۰۰۹ نیز مورد تجدیدنظر قرار گرفت و بندهایی به آن اضافه شد. طبق توافق اصلاح شده دولت ایالات‌متحده اجازه احداث ۱۶ پایگاه نظامی در سراسر خاک عراق را به‌دست آورد. همچنین توافق مذکور یادآور می‌شود که دولت واشنگتن در هر لحظه و هر مکان اجازه استفاده از خاک و آسمان عراق را خواهد داشت. از سوی دیگر، دولت بغداد موظف به پرداخت مخارج جنگ سال ۲۰۰۳ خواهد بود که مبلغ آن یک تریلیون و ۱۲۰ میلیارد دلار است.
به‌دنبال اظهارات ترامپ، «بدر الزیادی»، نماینده ائتلاف سائرون عراق در گفتوگو با شبکه تلویزیونی سومریه نیوز عراق اظهار کرد: «اتحاد و اعتماد به توانمندی‌های خود ما را قادر به عبور از هر گونه تحریمی خواهد کرد که احتمالا آمریکا در آینده به عراق تحمیل می‌کند.» الزیادی تاکید کرد: «آمریکا پیش از این نیز مردم عراق را تحریم کرده بود و این مساله تازه‌ای نیست.» وی افزود: «ما از تقریبا یک سال قبل برای این تصمیم امضا جمع کرده بودیم و اگر همان موقع اجرا شده بود، عراق به این وضعیت نمی‌رسید.» این نماینده ائتلاف سائرون ادامه داد: توافق میان دو کشور عراق و آمریکا برای ساخت پایگاه‌های آمریکایی موجود در عراق انجام نشد و نیروهای آمریکایی آنها را برای خودشان ساختند به همین دلیل عراق متعهد به پرداخت هزینه ساخت آنها نیست. در همین رابطه، وزارت خارجه چین هم با صدور بیانیه‌ای کوتاه، نسبت به اظهارات اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی‌بر اعمال «تحریم‌های شدید» علیه عراق واکنش نشان داد. در این بیانیه آمده است، چین با استفاده ناعادلانه از تهدید تحریم‌ها مخالف است و تضمین صلح و ثبات در منطقه خلیج فارس یک مساله کاملا حیاتی برای تمام جهان است. در راستای واکنش‌های دولت عراق به ماجرای ترور پهپادی فرماندهان ایرانی و عراقی، «عبدالکریم خلف»، سخنگوی فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق دیروز دوشنبه در کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد: «دولت عراق ساز و کاری را برای اخراج نیروهای آمریکایی از این کشور آغاز کرده است، طوری که فعالیت نیروهای ائتلاف بین‌المللی به مشاوره، تجهیز و آموزش محدود شده و نیروهای مسلح آن از عراق خارج خواهند شد.» وی افزود: «دولت عراق فعالیت زمینی و هوایی ائتلاف بین‌المللی را محدود کرده و به آنها اجازه فعالیت نمی‌دهد.» خلف ادامه داد: «آمریکایی‌ها بدون اطلاع فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق عملیاتی انفرادی انجام دادند و حملات اخیر آمریکا حماقتی بود که نمی‌توان در مقابل آن سکوت کرد.»
«عروه ابراهیم» هم دوشنبه ۱۶ دی ماه در گزارشی برای الجزیره نوشت، پارلمان عراق یکشنبه عصر در اقدامی استثنایی قطعنامه‌ای را تصویب کرد و از دولت خواست بر اساس آن به حضور نیروهای خارجی در عراق پایان داده و درخواست کمک از ائتلاف آمریکایی را متوقف سازد؛ ائتلافی که به بغداد در مبارزه با داعش یاری رسانده بود. در این قطعنامه آمده: «دولت درخواست خود برای کمک از سوی ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش را پس بگیرد و به عملیات نظامی در عراق و دستیابی به پیروزی ادامه دهد.» در بخش دیگری از این قطعنامه آمده است:«دولت عراق باید برای پایان دادن به حضور نیروهای خارجی از خاک عراق تلاش کرده و آنها را از استفاده از فضای زمینی، هوایی و دریایی عراق به هر دلیل بازدارد.» این گزارشگر می‌افزاید، این قطعنامه «قانون» نبوده و الزام‌آور هم نیست و این اقدام مستلزم قانونی جدید است تا توافق فعلی ملغی شود. پس از تصویب این قطعنامه شعارهای مرگ بر آمریکا و زنده باد عراق در پارلمان عراق طنین‌انداز شد. عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر مستعفی عراق گفت: «با وجود دشواری‌های داخلی و خارجی که با آن مواجه هستیم، این بهترین گزینه برای عراق است.» او در ماه نوامبر پس از ۸ ماه تظاهرات عراقی‌ها از قدرت کناره گرفت اما تا تعیین نخست‌وزیر بعدی به عنوان «کفیل» عهده‌دار امور نخست‌وزیری است. او روز یکشنبه در سخنرانی خود در پارلمان عراق اعلام کرد:«عراق دو گزینه دارد: یا پایان دادن فوری به حضور نیروهای خارجی در عراق یا بازنگری در پیش‌نویس قطعنامه‌ای که حضور آمریکا را به آموزش نیروهای امنیتی عراقی در مبارزه با داعش محدود می‌سازد.» او افزود، شکست داعش در دسامبر سال ۲۰۱۷ به مهم‌ترین دلیل حضور آمریکا در کشور پایان داد. به نوشته گزارشگر الجزیره، آمریکا حدود ۵ هزار نیرو در عراق دارد که عمدتا در قالب مشاوره‌ای فعالیت دارند. «طارق حارب»، تحلیلگر عراقی، به الجزیره گفت که درخواست عبدالمهدی برای اخراج نیروهای آمریکایی از عراق در راستای پیش‌بینی واکنش گروه‌های شیعی بود که خواستار اقدامی از سوی دولت بودند. او می‌گوید: «عبدالمهدی در وضعیتی است که چاره‌ای جز اتخاذ موضع سخت علیه نیروهای آمریکایی در عراق نداشت.»
با این حال، علاوه بر ۵ هزار نیرویی که در عراق حضور دارند، نیروهای دیگر آمریکایی در دیگر کشورهای عربی هم حضور دارند: در اردن ۳ هزار سرباز؛ در کویت حداقل تا ۱۴ هزار سرباز؛ عربستان ۳ هزار سرباز؛ امارات ۵ هزار سرباز؛ قطر حداقل ۱۱ هزار سرباز؛ عمان کمتر از هزار سرباز؛ سوریه تا هزار سرباز؛ بحرین ۷ هزار سرباز؛ تعداد کل نیروهای اعزام شده در ۸ ماه اخیر هم ۱۴ هزار سرباز. به همین دلیل با ۳ هزار نظامی دیگری که قرار است اعزام شوند علاوه بر ۷۵۰ نفری که چهارشنبه گذشته عازم منطقه شدند تخمین زده می‌شود که آمریکا تا ۷۰ هزار نیرو در منطقه داشته باشد. در هر حال، الجزیره به نقل از احمد حسن، ۲۴ساله که در مراسم خاکسپاری شهدای عراقی در میدان «حریه» در مرکز بغداد حضور یافته بود، می‌نویسد: «ما از دولت می‌خواهیم که به حضور آمریکا در کشور خاتمه دهد. این کمترین کاری است که عراق می‌تواند انجام دهد.»
با این حال، واکنش مقتدی صدر هم جالب و هم عجیب بود، چرا که اندکی پس از اتخاذ موضع، یکی از نزدیکانش مجبور به تصحیح شد. رهبر جریان صدر در توییتی خواستار «مقاومت بین‌المللی» و «تحریم کالاهای آمریکایی» شده بود اما اندکی بعد صالح محمد العراقی، چهره نزدیک به مقتدی صدر اعلام کرد: «توییت روز یکشنبه از طرف ایشان (مقتدی صدر) منتشر شد که دوست دارم در اینجا برخی مسائل مهم مربوط به آن را توضیح دهم.» او در بیانیه ۹بندی خود ضمن اشاره به اینکه «اقدام نظامی تا زمانی که تمامی راه‌های سیاسی و پارلمانی به نقطه پایان نرسیده‌اند، آغاز نمی‌شود و تا آن زمان باید صبور و آماده باشید» افزود:«هر کسی که در حال حاضر اقدام نظامی را آغاز کند، از ما نیست و آنها باید غیرنظامیان را از خطر دور نگه دارند، در غیر این صورت اقدامی ممنوع بلکه حرام است.» او در بند دیگری نوشت:«گروهای عراقی حق ندارند اقدامی خارج از عراق انجام دهند همان‌گونه که گروه‌های غیرعراقی حق ندارند در داخل عراق اقدامی انجام دهند.» وی در ادامه افزود: «تحریم تولیدات آمریکا شامل آنهایی که در راستای منافع عراق استفاده می‌شوند از جمله در حوزه تکنولوژی‌های ضروری، نمی‌شود.» العراقی همچنین افزود: «تجاوز آمریکا به حاکمیت عراق اقدامی تروریستی بوده و هر کسی که از آن حمایت کرده یا در برابر آن ساکت بماند، خائن به کشور بوده و میهن‌دوستی جزو ایمان است... سکوت دولت یا مقاومت در برابر این تجاوز آغاز تحقیر عراق و عراقی‌ها خواهد بود.»
