وی متولد شهر نیویورک بود و تمام تحصیلات خود را در دانشگاه کلمبیا طی کرد و کتاب معروف وی نظام نوین جهانی است که به ۹ زبان زنده برگردانده شده‌ و در سال ۱۹۷۵ جایزه معتبر جامعه‌ شناسی آمریکا موسوم به «جایزه سوروکین» را دریافت کرد. وی استاد دانشگاه ییل آمریکا بود. به اعتقاد بسیاری از صاحب‌‌نظران نظریه‌ او بهتر از دو دیدگاه نوسازی و وابستگی می‌تواند توسعه اقتصادی، نیمه توسعه‌‌یافتگی در کشورهای نیمه پیرامونی و پیرامونی را در ساختار اقتصاد جهانی سرمایه‌‌داری توضیح دهد. والرشتاین نقش مهمی برای دولت‌ها قائل نبود و مبارزه طبقاتی را در اندیشه‌‌هایش نادیده می‌گرفت. به اعتقاد وی، جهان هرگز نمی‌تواند استوار بر برابری‌ طلبی باشد و تنها می‌‌توان جهانی را سازماندهی کرد که به سمت برابری‌‌طلبی حرکت کند. والرشتاین در طول زندگی حرفه‌ای خود عناوین و جوایز پژوهشی متعددی را کسب کرد و در سال ۲۰۱۴ نیز جایزه جهانی بهترین پژوهش انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی به او تعلق گرفت.