احتمال انعقاد «استارت» 3جانبه

روسیه و ایالات‌متحده، هر دو اوایل سال جاری میلادی از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد خارج شدند. از سویی پیمان کاهش تسلیحات استراتژیک (استارت)‌ که باراک اوباما و دیمیتری مدودف، روسای‌جمهور سابق آمریکا و روسیه، در سال ۲۰۱۰ امضا کرده بودند، سال ۲۰۲۱ منقضی می‌شود. چین جزو هیچ کدام این پیمان‌ها نبوده است.پیمان جدید نیاز دارد که ایالات‌متحده و روسیه کلاهک‌های هسته‌ای خود را تا سقف ۱۵۵۰ عدد در یک دهه نگه دارند و سیستم‌های موشکی زیردریایی‌محور و بمب‌افکن‌های هسته‌ای خود را محدود نگه دارند.

گفت‌وگوی پوتین و ترامپ اما دارای ابعاد دیگری هم بوده است. این دو رئیس‌جمهوری درخصوص ونزوئلا و گزارش رابرت مولر نیز گفت‌وگو کرده‌اند. در این راستا دونالد ترامپ به خبرنگاران گفت که ونزوئلا یکی دیگر از موضوعات مورد بحث در این مکالمه تلفنی بود. روسیه از نیکلاس مادورو حمایت می‌کند، رئیس‌جمهوری که مشروعیتش توسط اپوزیسیون به چالش کشیده شده است، اما ایالات‌متحده حامی خوآن گوایدو، رهبر مخالفان و رئیس مجلس ملی ونزوئلا است که خود را رئیس‌جمهور موقت نامیده است. دونالد ترامپ اظهار کرد: «پوتین به دخالت در ونزوئلا فکر نمی‌کند، بلکه تمایل دارد که شاهد تحولات مثبت در ونزوئلا باشد، همان طور که من می‌خواهم.» پیش‌تر سارا سندرز عنوان کرده بود که ترامپ به پوتین گفته که ایالات‌متحده کنار مردم ونزوئلا می‌ایستد و تاکید داشته که می‌خواهد کالاهای مورد نیاز مردم به داخل ونزوئلا برسد. سارا سندرز سپس با تکرار موضع واشنگتن گفت که آمریکا در رابطه با ونزوئلا همه گزینه‌ها را در دست بررسی دارد. وی افزود که رئیس‌جمهوری آمریکا در صورت نیاز هر کاری را که لازم باشد، انجام خواهد داد.

ترامپ همچنین به خبرنگاران اعلام کرد که در مورد گزارش رابرت مولر با همتای روس خود صحبت کرده است. او که این گفت‌وگو را طولانی اما سازنده خوانده است، گفت که هیچ چیزی از گزارش رابرت مولر، بازرس ویژه پرونده دخالت روسیه در انتخابات آمریکا بیرون نیامد و خود از اصطلاح «کوه موش زایید» استفاده کرد.او که با خبرنگاران در داخل اتاق بیضی‌شکل خود صحبت می‌کرد، تاکید کرد که او روسیه را به‌عنوان تهدیدی برای انتخابات بعدی نمی‌بیند. این درحالی است که رابرت مولر در گزارش خود به صراحت اعلام کرده است که روسیه در انتخابات سال ۲۰۱۶ مداخله کرده است.

گفت‌وگوی تلفنی ترامپ با پوتین دو هفته پس از ارائه گزارش رابرت مولر صورت گرفت و این احتمال وجود دارد که ترامپ به‌دنبال کنار زدن ابرهای تیره در روابط دو کشور بوده و خواهان رابطه‌ای گرم با مسکو است. این درحالی است که درخصوص روسیه بین ترامپ و دولت وی اختلاف نظر زیادی وجود دارد. این اختلاف نظرها حتی درخصوص رفتار روسیه در ونزوئلا هم دیده می‌شود. مشاوران ارشد ترامپ، پوتین را متهم به دخالت در ونزوئلا می‌کنند و در این زمینه می‌گویند که پوتین با تلاش‌هایش سعی دارد فشارهای واشنگتن برای خروج مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا را خنثی کند.

روز چهارشنبه مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا با سرگئی لاوروف، همتای روس خود تلفنی صحبت کرد و به روسیه در مورد دخالت در ونزوئلا و بی‌ثبات کردن این کشور هشدار داد و گفت که این به ضرر رابطه روسیه و آمریکا است. باقی مقامات هم ونزوئلا را همچون جنگ نیابتی در دوران جنگ سرد تلقی می‌کنند. جان بولتون، مشاور ارشد امنیت ملی دونالد ترامپ روز چهارشنبه گفت: این نیمکره است. «اینجا جایی نیست که روسیه در آن دخالت کند.» او افزود: «این اشتباه گردن آنها است. تکرار این اشتباه به بهبود اوضاع بین روسیه و آمریکا کمک نمی‌کند.»

با این حال هر دو طرف گفته‌اند که اختلافات اندکی هم بین دو رئیس‌جمهور دیده می‌شود اما هر دو تاکید کرده‌اند که کمک‌های بشردوستانه به ونزوئلا ارسال خواهند کرد. آنها همچنین گفتند که قصد دارند رابطه تجاری بین دو کشور را افزایش دهند. مارک لندلر، گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌گوید که مهم‌ترین بخش صحبت‌های این دو، احتمال انعقاد قرارداد سه‌طرف هسته‌ای بین روسیه، چین با آمریکا است.این توافق ممکن است توافق پیشین بین روسیه و آمریکا را درخصوص منع توسعه موشک‌های هسته‌ای میان‌برد اصلاح کند، چرا که ترامپ از این قرارداد به‌صورت یک‌طرفه خارج شده است. ترامپ در آن زمان گفته بود که روسیه مخفیانه این قرارداد را دور می‌زند و به توسعه موشک‌های میان‌برد خود که قابلیت هسته‌ای دارد،پرداخته است. همچنین وی گفته که دنیا دیگر از دوران جنگ سرد ‌دور شده است و قراردادهای سابق به درد شرایط امروز نمی‌خورد. او گفته بود که چین به‌عنوان یک قدرت درحال توسعه این نوع موشک است.

ترامپ در یک توییت ابتدا نوشت: با پوتین یک گفت‌وگوی خوب داشتم. او سپس در توییت دیگر نوشت: وقتی به او گفتم کوه موش زایید او لبخند زد، چراکه از ابتدا هم می‌دانست که هیچ تبانی وجود نداشته است.پس از اینکه ترامپ از کلمه لبخند استفاده کرد، این گمانه مطرح شده بود که احتمالا ترامپ با پوتین ارتباط تصویری داشته‌اند اما بعدا مشاورانش تصحیح کردند که از گفته ترامپ بد برداشت شده و او منظورش خنده بوده است.پوتین و ترامپ آخرین‌بار پس از اینکه رئیس‌جمهوری روسیه مجددا در انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز شد، گفت‌وگوی تلفنی داشته‌اند. آنها بعدا در هلسینکی به‌طور مستقیم دیدار داشتند. او در کنفرانس خبری آنجا با متهم کردن نیروهای امنیتی کشورش گفت که هیچ تبانی بین روسیه و کارزار انتخاباتی‌اش نبوده است و نیروهای امنیتی آمریکا در این رابطه خطا کرده‌اند. او سپس در آنجا تصریح کرد که روسیه و آمریکا توافق کرده‌اند که رابطه بین دو کشور به حالت عادی بازگردد.

گفت‌وگوی تلفنی بین دو رهبر آمریکا و روسیه اما روز جمعه بعد دیگری هم داشت و این دو در مورد کره‌شمالی نیز گفت‌وگو کردند. گفت‌وگو درخصوص پیونگ‌یانگ چند روز پس از سفر رهبر کره‌شمالی به روسیه صورت گرفت. رهبران دو کشور ابراز امیدواری کردند که کره‌شمالی هرچه سریع‌تر به سمت خلع‌سلاح هسته‌ای پیش برود. ترامپ اعتقاد دارد که با دیپلماسی عقب‌نشینی گام به گام به خلع‌سلاح کره خواهد رسید. اما روسیه پس از دیدار پوتین با کیم‌جونگ‌اون نشان داد که قصد دارد خود را به‌عنوان یک بازیگر گفت‌وگوهای خلع‌سلاح اتمی کره‌شمالی نشان دهد.

هنوز گفت‌وگوی بین رهبران دو کشور تمام نشده بود که کره‌شمالی چند موشک میان‌برد را آزمایش کرد. پیونگ‌یانگ این موشک‌های خود را سلاح هدایت‌شونده تاکتیکی می‌داند. این اقدام اون ممکن است با واکنش منفی آمریکا مواجه شود.در این شرایط رهبران دو کشور پس از گفت‌وگوی تلفنی که بیش از یک ساعت ‌طول کشید، از اینکه بین این دو بر سر کره‌شمالی اختلاف هست یا نه چیزی نگفتند. البته ترامپ هیچ‌گاه علنی از پوتین انتقاد نکرده است. هر چند که اقداماتی علیه مسکو ترتیب داده است. مهم‌ترین اقدامی که وی صورت داد اجازه فروش تسلیحات به اوکراین بود. این فروش در شرایطی صورت گرفت که تنش بین روسیه و اوکراین در بالاترین حد خود بوده است. این درحالی است که ترامپ روی دیگری هم دارد و گفته است که هیچ مانعی برای بهبود رابطه بین روسیه و آمریکا نباید وجود داشته باشد.