پس از پنج سال اولین ویدئو از ابوبکر البغدادی بیرون آمد
بغدادی آفتابی شد
پنج سال پیش که ابوبکر البغدادی، رهبر دولت اسلامی عراق و شام، از پله‌های مسجد بزرگ موصل بالا می‌رفت تا خلافت خود بر بخش‌های زیادی از عراق و سوریه را اعلام کند نمی‌دانست که روزی خواهد رسید که از این سوراخ به آن سوراخ برود و به‌دنبال مخفیگاهی امن برای خود باشد. از آن زمان، البغدادی حملات و خشونت‌های آخرالزمانی خود را به یکی دو منطقه محدود نکرد، بلکه حملات خود را جهانی کرد؛ درحالی‌که خودش به‌عنوان چهره‌ای اسرار‌آمیز باقی ماند. به ندرت در انظار عمومی ظاهر می‌شد. شایعات می‌گفت او کشته یا زخمی شده است. ایالات‌متحده هم ۲۵ میلیون دلار برای یافتن مرده و زنده او تعیین کرده بود. «بن هوبارد» در گزارش ۲۹ آوریل برای نیویورک‌تایمز نوشت روز دوشنبه ۹ اردیبهشت ماه گروه رسانه‌ای «الفرقان» فیلمی ۱۸ دقیقه‌ای از البغدادی منتشر کرد که یک اسلحه کلاش نزدیک او کنار دیوار قرار داشت. رهبر خلافت خودخوانده در این ویدئوی ۱۸ دقیقه‌ای تاکید می‌کند که این گروه به «انتقام» خود ادامه می‌دهد و «نبرد طولانی با غرب» در راه است. او در این ویدئو اعلام کرد که حملات سریلانکا در روز عید پاک «انتقام شکست در باغوز» بود. این تصاویر نشان می‌دهد که رهبر داعش برای تعدادی از اعضای این گروه که صورتشان مشخص نیست سخن می‌گوید و در دستانش دفترچه‌هایی دارد که نام برخی از کشورها از جمله سومالی و ترکیه دیده می‌شود. به نظر می‌رسد این دفترچه‌ها، گزارش‌هایی از حملات اعضای داعش در این کشورها باشد. در این ویدئو البغدادی ادعا می‌کند که نیروهای داعش مشغول «جنگی فرسایشی» هستند تا به این ترتیب انتقام همرزمان کشته یا زندانی شده خود را بگیرند. او از آن دسته از ستیزه‌جویان که در غرب آفریقا حضور دارند می‌خواهد که حملات خود را علیه «جنگ صلیبی فرانسه و متحدانش» چند برابر کنند. مخفیگاه او هنوز نامشخص است. این اولین بار طی نزدیک به ۵ سال است که ویدئویی از سرکرده داعش منتشر می‌شود. وی در این پیام از انجام حمله‌های تروریستی در سریلانکا تمجید کرده و مدعی می‌شود که این حمله‌ها برای گرفتن انتقام آخرین منطقه تحت فرمان داعش در سوریه، اجرا شده است. اشاره البغدادی به حمله‌های سریلانکا نشان می‌دهد این ویدئو به تازگی ضبط شده است.
به نوشته هوبارد، البغدادی در این فیلم چنین ادعا می‌کند: «نبرد امروز ما نبردی فرسایشی است و این نبرد را برای دشمنمان طولانی خواهیم کرد و آنها باید بدانند که جهاد تا روز قیامت ادامه خواهد یافت.» تحلیلگران می‌گویند هدف از انتشار پیام این است: دولت اسلامی هنوز زنده است، البغدادی هنوز رهبر این گروه است و شبکه بین‌المللی نظامیانش هنوز به عملیات دردناک و غیرقابل پیش‌بینی‌اش ادامه خواهند داد. اگر او پس از سال‌ها مجبور به نمایش چهره خود شده است فقط یک دلیل دارد: اذعان دوباره به اقتدارش با وجود شکست در سوریه. «کولین پی. کلارک»، محقق ارشد در مرکز سوفان که اندیشکده‌ای است در زمینه مسائل امنیتی و بنیادگرایی، می‌گوید: «البغدادی مدت‌ها دور از انظار بود و حضور ناگهانی او به نوعی روحیه دادن به حامیان داعش و شبه‌نظامیان باقی‌مانده این گروه محسوب می‌شود. همچنین به منزله کاتالیزوری برای افراد و گروه‌های کوچک برای اقدام محسوب می‌شود.» او می‌افزاید: «او ضرورتا به‌دنبال تایید دوباره رهبری خود است و می‌خواهد بگوید که هنوز فرماندهی و کنترل این شبکه را نه‌تنها در منطقه که در جهان در دست دارد.»
از سال ۲۰۱۴ که البغدادی در مسجد بزرگ موصل خلافت خود را اعلام کرد تا امروز تغییرات بسیاری در این گروه رخ داده است. کلارک می‌گوید، این گروه فقط یک گروه شبه‌نظامی نبود بلکه دولتی بود که برای هر کاری وزیری تعیین کرده بود تا این باور را القا کند که دولت اسلامی یک «دولت» است نه یک «گروه». این باور در میان بسیاری از اعضای داعش ریشه دوانده بود زیرا در برهه‌ای اندازه آن به وسعت بریتانیا رسیده بود و چند میلیون نفر را زیر کنترل خود داشت. اکنون سرزمین‌های این گروه پس از چهار سال نبرد از دست رفته و یکی از مسائلی که به منزله «سنگ بنا» و «اساس» ایدئولوژی این گروه بود از میان رفته است: یعنی «جغرافیا یا قلمرو». در هر حال، او در این ویدئوی ۱۸ دقیقه‌ای درحالی‌که چهارزانو نشسته و دو بالش زیر دست راست او بود ضمن پذیرش شکست در عراق و سوریه افزود که این نبرد تازه شروع شده و پایانی برای آن متصور نیست. او ضمن اینکه از حامیانش خواست تا «با نهایت توانایی» دشمنان را تعقیب کنند، افزود: «نبرد اسلام و مردمانش با صلیبیون و مردمانش نبردی طولانی است.» این ویدئو در لحظه‌ای حساس برای نیروهای داعش انتشار یافت. با وجود ادعاهای مربوط به شکست داعش اما هزاران نفر از اعضای این گروه به فعالیت‌های زیرزمینی ادامه می‌دهند. این گروه سرزمین‌های خود در خاورمیانه را از دست داده اما نفوذ خود را در قالب حملات «گرگ‌های تنها» در کشورهای مختلف جهان گسترانده است و نیروهای این گروه حملاتی را در کشورهای مختلف انجام می‌دهند. هنوز معلوم نیست که البغدادی ۵ سال گذشته را در کجا و چگونه سپری کرده است اما یک چیز مسلم است: به ندرت در انظار ظاهر شده. اگر هم پیش از این پیامی از او منتشر می‌شد، این پیام‌ها «صوتی» بود و این شائبه را به‌وجود آورده بود که شاید این پیام از قبل ضبط شده یا از سوی کسی با صدایی مشابه ضبط شده است. او تصور می‌کرد که این کار به نفع امنیت او تمام می‌شود. اما این پیام تصویری که ظاهرا جدید است نوعی «روحیه دادن به نیروهای خلافت» تلقی می‌شود و این باور در آنها زنده می‌شود که «خلیفه هنوز زنده است.» گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌افزاید: این ویدئو به گونه‌ای می‌خواهد تصویر البغدادی را نشان دهد که انگار طی این سال‌ها گرد سختی بر چهره او ننشسته است؛ البغدادی افزایش وزن یافته، صورتش پُر تر شده است، ریش و موهایش را خضاب کرده و دیگر از سفیدی ریش در سال ۲۰۱۴ خبری نبود. وقتی در سال ۲۰۱۴ از پله‌های مسجد بزرگ موصل بالا می‌رفت ریش سفید داشت اما در این ویدئو ریش او مشکی و خضاب کرده است.
اگرچه او یکی از تحت تعقیب‌ترین افراد روی سیاره زمین است اما مخفیگاه او هنوز روشن نیست. گمان می‌رود او در مناطق پرجمعیت یا بیابانی و جایی میان عراق و سوریه مخفی شده باشد. مقام‌های اطلاعاتی و ضدتروریسم آمریکا می‌گویند او از ابزارهای الکترونیکی گریزان است و از آنها استفاده نمی‌کند زیرا ممکن است محل اختفای او فاش شود. ارتباطات او از طریق ایما و اشاره و وسایل ابتدایی و سنتی است. تلاش سازمان‌های ضدتروریستی برای کشتن او تاکنون ناکام مانده است. این ویدئو نشان می‌دهد که با وجود شکست سرزمینی این گروه همچنان زنده است و رهبرش به تحولات توجه ویژه‌ای دارد. او برخی رهبران این گروه را با نام مورد خطاب قرار داد و مبارزان و عوامل‌شان از بلژیک، استرالیا، عربستان و ... را مورد اشاره قرار داد و افزود که «دولت اسلامی» جهانی شده است. «لیث الخوری»، مدیر ارشد Flashpoint که مسائل مرتبط با تروریسم را رصد می‌کند، می‌گوید: «فرق این ویدئو با ویدئوهای گذشته در این است که اگر در ویدئوهای گذشته البغدادی با اتکا به دستاوردهای سرزمینی گروه تحت امرش مغرورانه سخن می‌گفت اما در این ویدئو بسیار متواضع و آرام بود. در ویدئو(ها)ی قبلی از موضع بالا سخن می‌گفت اما در این ویدئو فردی شکست‌خورده سخن می‌گفت.»
«بن هوبارد» در گزارش دیگری برای نیویورک‌تایمز مورخ ۲۹ آوریل با اشاره به فعالیت نیروهای داعش در سوریه می‌نویسد؛ بسیاری از شهرها و روستاها در سراسر سوریه به تلی از خاک تبدیل شده‌اند. شبه‌نظامیانی که به نفع داعش می‌جنگیدند تونل‌هایی حفر کرده‌اند که از طریق آنها برای نبرد علیه ترکیه آماده می‌شوند. او می‌نویسد ریشه‌کن کردن داعش در آخرین پایگاه‌هایش در سوریه به‌عنوان گامی نهایی در مبارزه با این سازمان تروریستی امری مورد تمجید است اما سرزمینی که این گروه روزگاری بر آن حکم می‌راند هنوز در ناامنی و ویرانی به‌سر می‌برد و آینده‌اش ناروشن است. بسیاری از گروه‌ها و طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی امیدوارند با از میان رفتن دولت اسلامی، خلأ موجود را پر کنند. اما این خطر هنوز رفع نشده است چه، حامیان این گروه در اقصی‌نقاط دنیا می‌کوشند شکست عراق و سوریه را تلافی کنند. انفجارهای زنجیره‌ای در سریلانکا نمونه‌ای از آن است که ۲۵۰ کشته بر جا گذاشت. اگرچه این گروه به لحاظ سرزمینی شکست خورده اما ایدئولوژی این گروه هنوز زنده است و هزاران نفر از مبارزانش در دنیا حملات خود را زیرزمینی کرده‌اند. او می‌نویسد نیروهای داعش دیگر سرزمینی به وسعت بریتانیا ندارند اما مبارزانش هر جا و هر زمان که بتوانند، حملاتی انجام می‌دهند. حملات خیابانی در رقه (سوریه) یکی از شیوه‌های متداول نیروهای خلافت است و نیروهای خلافت در پس بسیاری از حملات قرار دارند. هوبارد به نقل از تحلیلگران منطقه‌ای و مقام‌های آمریکایی می‌افزاید: «نیروهای خلافت به‌دنبال تضعیف نیروهای امنیتی در سوریه هستند و با فرسایشی کردن جنگ نفع بیشتری خواهند برد.»
ارسال نظر