آیا نتانیاهو پس از ۱۳ سال قدرت را ترک می‌کند؟
همه پرسی درباره «بی‌بی»
نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و رهبر حزب راستگرای لیکود، اگرچه سخت به دنبال حفظ قدرت در پنجمین دوره نخست‌وزیری است اما با اتهامات جدی مربوط به فساد مالی هم روبه‌‌رو است. همین مساله ممکن است امتیازی منفی برای او در رقابت با گانتس باشد. برخی این انتخابات را «همه‌پرسی درباره نتانیاهو» می‌نامند. «دان ویلیامز»، در گزارش ۹ آوریل برای رویترز می‌نویسد این انتخابات یا می‌تواند نتانیاهو را برای بار پنجم به قدرت برساند یا اینکه از سوی گانتس که وعده «دولت پاک» و «انسجام اجتماعی» را داده به زیر کشیده شود. او می‌نویسد هیچ حزبی اکثریت را در کنست (پارلمان اسرائیل) که ۱۲۰ کرسی دارد کسب نخواهد کرد و به محض مشخص شدن نتایج اولیه، احزاب برای تشکیل دولت ائتلافی وارد مذاکره خواهند شد. این فرآیند هم روزها یا هفته‌ها به طول خواهد انجامید. بیش از ده میلیون رای‌دهنده اسرائیلی به پای صندوق‌های رای رفتند تا ١۲٠ نماینده را انتخاب کنند. درحالی‌که بنیامین نتانیاهو هشدار داده که شکست انتخاباتی او به منزله «شکست راست اسرائیل» خواهد بود اما ژنرال بنی گانتس می‌گوید که هدف او پایان دادن به سلطه نتانیاهو است. نتانیاهوی ۶۹ ساله که طی سیزده سال گذشته دائما در قدرت بوده و می‌کوشد به هر قیمتی برای پنجمین‌بار متوالی مسوولیت تشکیل و ریاست دولت جدید را برعهده بگیرد. برای رسیدن به این مقصود او گفته است که در صورت پیروزی در انتخابات آبادی‌های یهودی را در کرانه باختری رود اردن به خاک اسرائیل الحاق خواهد کرد.
گزارشگر رویترز می‌افزاید نتانیاهو که «کینگ‌بی‌بی» [سلطان بی‌بی] نامیده می‌شود یک کارزار راست‌گرایانه و سرسخت علیه فلسطینیان تشکیل داده و به‌دلیل روابطی که با دولت ترامپ به هم زده و سیاست خارجی خشونت باری که علیه فلسطین به‌کار گرفته از مزیت‌های پیوند نزدیک با دولت ترامپ به نفع خود بهره‌برداری می‌کند. این نخست‌وزیر ۶۹ ساله که امیدوار است بتواند رکورد دیوید بن گوریون، پایه‌گذار اسرائیل را به خاطر مدت زمان حضور در قدرت بشکند با اتهام اختلاس هم دست به گریبان است. بن‌گوریون حدود ۱۵ سال در سمت‌های مختلف در مسند قدرت حضور داشت. منتقدان در مورد «خستگی بی‌بی» هشدار می‌دهند و می‌گویند انتخابات پارلمانی باید چهره‌های جدیدی را وارد ساختار قدرت کند. گزارشگر رویترز می‌افزاید گانتس ۵۹ساله هیبت نتانیاهو به‌عنوان «فردی بدون رقیب» را شکسته است. پس از انتخابات، «روون ریولین»، رئیس‌جمهور اسرائیل با رهبران تمام احزاب حاضر در کنست مشورت خواهد کرد تا فردی که گمان می‌رود بهترین شانس برای تشکیل دولت را دارد انتخاب شود.
نظرسنجی‌های متفاوت
در مورد این انتخابات نظرات و نظرسنجی‌های متفاوتی دیده می‌شود. برخی نظرسنجی‌های پیش از انتخابات نشان می‌داد که دو رقیب اصلی شانه‌به‌شانه حرکت می‌کنند و هر کدام شانس بردن ۳۰ کرسی را دارند. اما نظرسنجی‌های دیگر نشان می‌داد که تعدد احزاب کوچک در اسرائیل به نفع نتانیاهو تمام خواهد شد و به احتمال زیاد او خواهد توانست بار دیگر دولت ائتلافی تشکیل دهد. با این حال، بر اساس آخرین نظرسنجی‌ها دو حزب «لیکود» و «آبی-سفید» در موقعیتی برابر قرار دارند و احتمالا ناگزیر خواهند بود که برای تشکیل حکومت آینده با دیگر احزاب پارلمان ائتلاف کنند. «دان ویلیامز»، گزارشگر رویترز که در یکی از پایگاه‌های رای‌گیری در «روش‌هایین» نزدیک بیت‌المقدس با مردم صحبت می‌کرد به نقل از یک متخصص زنان ۶۴ ساله می‌نویسد که که از رقیب نتانیاهو یعنی گانتس حمایت می‌کند. او می‌گوید: «من خوشحالم زیرا تصور می‌کنم درحال ورود به عصری جدید هستیم و می‌خواهیم دولت را تغییر دهیم.» او می‌گوید: «نتانیاهو کارهای زیادی کرد اما ۱۳ سال حضور در قدرت دیگر بس است. چهره‌های جدیدتر می‌خواهیم.»
«رونزا برکات»، کتابداری که به اقلیت عرب در اسرائیل تعلق دارد، می‌گوید: «من رای می‌دهم به امید تغییر؛ تغییری در نژادپرستی‌ای که در اینجا هست... چرا باید میان مردم نفرت وجود داشته باشد؟» با این اوصاف، گزارشگر رویترز با مشاهدات خیابانی خود می‌نویسد که همه از فساد نتانیاهو، دامن زدن به تبعیض و توطئه با دشمنان اسرائیل سخن می‌گویند. نتانیاهو خود را «قربانی تبعیض رسانه‌ای» می‌داند. این درحالی است که مخالفانش از جمله گانتس سخنان او را رد کرده و می‌گویند کشور نیاز به تغییر دارد. گانتس معتقد است که «کشور نیازمند به خروج از دوران نتانیاهو است.» بنی گانتس می‌گوید برخلاف تبلیغات نخست‌وزیر اسرائیل، نه راست این کشور، بلکه شخص نتانیاهو در خطر است. او وعده داده است که در پایان انتخابات پارلمانی، بنیامین نتانیاهو را به اتهام فساد مالی تحت پیگرد قانونی قرار دهد. گانتس هم خود را «ناجی» جامعه مذهبی و قومی اسرائیل می‌داند که با یهودیان آن‌سوی آب‌ها هم روابط حسنه‌ای دارد. او به رویترز می‌گوید: «نتانیاهو نه مسیح است و نه اسطوره‌ای بی‌تکرار. مردم اسرائیل چیز دیگری می‌خواهند.» چنین است که گزارشگر رویترز انتخابات پارلمانی دیروز را «همه پرسی در مورد سرنوشت» نتانیاهو می‌داند.
«دیوید‌هالفینگر» در گزارش ۷ آوریل هم برای نیویورک‌تایمز می‌نویسد نتانیاهو برای شکستن آرای رقیب خود و کسب رای بیشتر از سوی حزب خود وعده داده در صورت انتخاب مجدد، اراضی غربی را ضمیمه اسرائیل کند. این گزارشگر می‌پرسد: «آیا رای‌دهندگان می‌خواهند بر اراضی غربی و ساکنان ۶/ ۲ میلیونی فلسطینی اش کنترل دائم داشته باشند یا می‌خواهند این احتمال را زنده نگاه دارند که یک دولت فلسطینی بتواند روزی در آنجا تاسیس شود؟» این سوالی اساسی است که نتانیاهو می‌خواهد به وسیله آن آرای مردم را جلب کند. اما مساله دیگری هم هست. برای حامیان الحاق، نه تنها رای این هفته بلکه انتخابات آمریکا در سال ۲۰۲۰ هم مطرح است: «آنها حمایت سرسختانه ترامپ را فرصتی تاریخی برای پیشبرد فرآیند الحاق می‌دانند اما مساله این است که اگر دولت دیگری در سال ۲۰۲۰ در واشنگتن روی کار آید اوضاع به کدام سمت می‌رود؟»
حامیان دو دولت می‌گویند که فشار بیش از حد می‌تواند موجب طغیان و فوران خشونت و محکومیت بین‌المللی شود. با این حال، به نوشته گزارشگر نیویورک تایمز، اسرائیل در حال «الحاق خزنده» است. در جریان کارزار انتخاباتی، بنیامین نتانیاهو رقبای خود را گروه‌ها و افراد چپگرا نامید، درحالی‌که حزب بنی گانتس بیشتر به راست میانه تمایل دارد. نتانیاهو با بهره‌گیری از تجارب و موفقیت‌های خود در عرصه بین‌المللی بر بی‌تجربگی مخالفانش در این عرصه تاکید می‌ورزد و می‌گوید دونالد ترامپ، از قصد او برای الحاق آبادی‌های اسرائیلی در کرانه غربی رود اردن آگاه است. گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌افزاید آنچه در پس ذهن نتانیاهو قرار دارد تحقق رویای اسرائیل بزرگ به‌عنوان یک حکومت یهودی است که از رود اردن تا مدیترانه امتداد دارد. کمتر از نیمی از اسرائیلی‌ها همچنان مدافع راه حل دو دولت هستند. به گفته یک گروه اسرائیلی حقوق بشری به نام «Yesh Din» از سال ۲۰۱۵ به این سو بیش از ۶۰ لایحه یا طرح دال بر الحاق به پارلمان ارائه شده است.
کاندیداهای کلیدی چه کسانی هستند؟
۱- بنیامین نتانیاهو: او از سال ۲۰۰۹ در سه دوره متوالی زمام قدرت را در دست داشت. او همچنین از سال ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۹ هم این سمت را در اختیار داشت. اگر وی باردیگر بتواند پیروز انتخابات شود، در این صورت از دیوید بن گوریون که تاکنون طولانی‌ترین دوران نخست‌وزیری در اسرائیل را برعهده داشت، پیشی می‌گیرد. نتانیاهو به‌عنوان رهبر حزب لیکود خود را به‌عنوان تنها کاندیدای واجد شرایط برای حفظ امنیت اسرائیل و هدایت آن در عرصه روابط بین‌الملل معرفی می‌کند.
۲- بنی گانتس که از او با عنوان ستاره‌ای در حال طلوع یاد می‌شود رئیس سابق ستاد مشترک ارتش اسرائیل، است. تازه واردی در سیاست و ژنرالی بازنشسته که ائتلاف «آبی و سفید» را در فوریه سال جاری به همراه یائیر لاپید، رهبر حزب میانه «یش عتید» (آینده آنجاست)، گبی اشکنازی، یکی دیگر از ژنرال‌های بازنشسته ارتش و موشه یعلون، وزیر سابق دفاع تشکیل داد. گانتس وعده داده که در صورت پیروزی سیستمی متفاوت را وارد اسرائیل کند و به آنچه که «سیاست‌های دوگانه» نتانیاهو نامیده، پایان دهد. گانتس اشاره‌ای به راه‌حل ایجاد دو کشور مستقل نکرده و خروج یک‌جانبه از اراضی اشغالی کرانه باختری را رد می‌کند. او وعده افزایش خانه‌سازی یهودیان را در این اراضی داده و بر آزادی عمل ارتش اسرائیل در تمام منطقه تاکید می‌کند. بنی گانتس که فرزند یکی از بازماندگان هولوکاست است در خانواده‌ای کشاورز بزرگ شد. او در طول ۳۸ سال خدمت در ارتش سمت‌های مهمی را در اختیار داشت از جمله فرماندهی نیروهای اسرائیل در جنوب لبنان در سال ۲۰۰۰ میلادی و فرمانده نیروهای اسرائیل در کرانه باختری در شروع انتفاضه دوم فلسطینیان. گانتس از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ رئیس ستاد مشترک ارتش بود.
۳- یائیر لاپید، رهبر حزب میانه «یش عتید» بر اساس توافقی که بنی گانتس و یائیر لاپید با هم داشته‌اند، اگر ائتلاف آنها در انتخابات پیروز شود، هر دوی این سیاستمداران، نوبتی نخست‌وزیر خواهند شد. او در سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴ در دوران نخست‌وزیری بنیامین نتانیاهو، وزیر دارایی اسرائیل بود. لاپید از «جدایی» از فلسطینیان حمایت می‌کند و در گذشته از راه حل ایجاد دو کشور مستقل اسرائیل- فلسطین برای پایان دادن به مناقشه اسرائیل و فلسطینیان حمایت کرده، هرچند که در جریان مبارزات انتخاباتی اخیراشاره‌ای به این راه حل نکرده است.
۴- راست جدید: نفتالی بنت وزیر آموزش و پرورش و آیلت شاکد وزیر دادگستری اسرائیل خود را آلترناتیوهای راستگرای واقعی به جای بنیامین نتانیاهو معرفی می‌کنند. بنت و شاکد در دسامبر سال گذشته از حزب راست افراطی «خانه یهودی» جدا شده و حزب «راست جدید» را تاسیس کردند که هرگونه مصالحه با فلسطینیان را رد می‌کند. این حزب در صدد جلب آرای رای‌دهندگان از هر دو جناح سکولار و مذهبی است. بنت وعده داده که در صورت پیروزی حزبش در انتخابات با حماس برخورد خواهد کرد. بنت طرحی پنج ماده‌ای ارائه کرده که شامل «حمله به مواضع حماس از هوا، ترورهای هدفمند رهبران این گروه و غیرنظامی کردن دائمی غزه» می‌شود. او نتانیاهو را متهم کرده که با همکاری دونالد ترامپ، در صدد است تا طرحی را برای ایجاد یک دولت فلسطینی ارائه کنند. نفتالی بنت به شدت مخالف ایجاد چنین دولتی است و آن را تهدیدی برای موجودیت اسرائیل می‌داند. شاکد نیز منتقد سیاست‌های لیبرال و مداخله‌گر دادگاه عالی اسرائیل است. او معتقد است که دادگاه عالی در اغلب موارد در تصمیم‌گیری‌های دولت مداخله می‌کند. در صورت پیروزی حزب «راست جدید» در انتخابات، او خواستاردادن اختیاراتی بیشتر به پارلمان برای تصویب مجدد قوانینی است که توسط دادگاه عالی کنار گذاشته شدند.
۵- آوی گبی: رهبر حزب چپ میانه کارگر، به‌نظر می‌رسد که از قبل مشخص است که در انتخابات دستاوردی نداشته باشد. گبی مدیر سابق یک شرکت ارتباطات است که تجربه سیاسی قابل‌توجهی ندارد، پس از پیوستن به حزب کارگر به هواداران خود گفت که او نماینده یک آلترناتیو معتبر در برابر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، است. در مبارزات انتخاباتی فعلی، گبی تلاش کرد تا تفاوت‌های بین احزاب کارگر، لیکود و ائتلاف «آبی و سفید» را برجسته کند.
۶- موشه فیگلین: سیاستمداری مستقل با دیدگاه‌های لیبرالیستی وملی گرایی افراطی معروف به حمایت از قانونی شدن ماری جوآنا است. حزب او زهوت (هویت) برای اسرائیلی‌هایی که به‌دنبال دادن رایی اعتراضی هستند، جایگزینی محبوب به‌شمار می‌رود. در صورتی که حزب او بتواند کرسی‌هایی را در پارلمان بدست آورد، در زمان شروع مذاکره برای تشکیل دولت ائتلافی، می‌تواند نقشی کلیدی داشته باشد. فیگلین به‌عنوان یکی از ساکنان مذهبی کرانه باختری، فعالیت سیاسی خود را در حزب لیکود آغاز کرد. او می‌خواهد به‌شدت از شمار وزارتخانه‌های دولتی بکاهد و تغییراتی در سیستم مدارس دولتی ایجاد کند. او از لغو توافق‌نامه‌های اسلو و الحاق کرانه باختری به خاک اسرائیل حمایت می‌کند و به فلسطینیان این فرصت را می‌دهد که یا مهاجرت کنند یا به‌عنوان شهروندان دائم در کرانه باختری باقی بمانند. فیگلین از انتقال دفاتر دولتی اسرائیل به بیت‌المقدس شرقی هم حمایت می‌کند. در هر حال، در کارزار انتخاباتی اسرائیل بیش از ۱۵ حزب بزرگ و کوچک برای ۱۲۰ کرسی پارلمان رقابت داشتند. رقابت اصلی بین دو بلوک احزاب راستگرا به رهبری بنیامین نتانیاهو و بلوک میانه رو به رهبری بنی گانتس است که در عرصه‌های امنیتی، اقتصادی و اجتماعی، همدیگر را به چالش کشیده‌اند.
ارسال نظر