موضع مادورو در قبال گوایدو نرم شد
نشانه‌های تزلزل در کاراکاس
جنگ خیابانی دو رئیس در کاراکاس
به نظر می‌رسد اکنون جنگ قدرت، خیابانی شده و طرفین با وزن‌کشی خیابانی می‌خواهند قدرت خود را به رخ حریف بکشند. «آن ونسا هررو» و «نیک کامینگ- بروس»، گزارشگران نیویورک‌تایمز در گزارش ۲۵ ژانویه نوشتند، گوایدو در جمع هواداران خود ضمن اعمال فشار بر مقام‌ها افزود: «آنها جرأت ندارند مرا دستگیر کنند.» این گزارشگران می‌نویسند تجمع مذکور در شرق کاراکاس به‌صورت منظم و صلح‌آمیز بود و چنان‌که برخی واهمه داشتند، هیچ نشانه‌ای دال بر بازداشت و دستگیری رهبر مخالفان وجود نداشت.
همزمان پرزیدنت نیکولاس مادورو هم که در ابتدا رقیب خود را عروسک دست آمریکا می‌دانست و او را نماینده کودتایی آمریکایی علیه خود نامیده بود هم رویکردی مصالحه‌جویانه‌تر اتخاذ کرده و خواستار گفت‌وگو با گوایدو شد. گوایدو که روز جمعه در میان هواداران خود سخن می‌گفت ضمن اشاره به درخواست از مردم برای حضور در خیابان گفت: «ما باز هم به خیابان‌ها خواهیم رفت. راه روشن است: پایان غصب، دولت موقت، انتخاب آزاد.» او هواداران خود را به عزمی راسخ فرا خواند و گفت: «رژیم می‌خواهد بذر تردید بکارد و بین ما فاصله بیندازد اما ما قوی‌تر از همیشه‌ایم. ونزوئلا بیدار شده تا رویای خود را به واقعیت در بیاورد. هیچ‌کس تسلیم نخواهد شد.» گوایدو اما در پاسخ به آمادگی نیکولاس مادورو برای مذاکره اعلام کرد که تنها «حاضر به گفت‌وگویی مشروط است.» او روشن کرد: «هیچ‌کس آماده گفت‌وگویی نادرست نیست. تنها در مورد پایان تصرف غیرمشروع قدرت و انتخابات آزاد مذاکره خواهد شد.»
«ونسا هررو- بروس» می‌نویسند: دلیل نرم‌تر شدن موضع مادورو در قبال رهبر مخالفان این است که احتمالا مادورو پی برده که بن بست میان دولت و گوایدو ممکن است دیر یا زود با تغییراتی مواجه شود. تحلیلگران و قانونگذاران ونزوئلایی می‌گویند که مادورو احساس می‌کند که حمایت از او در میان نیروهای مسلح درحال کاهش و حمایت نظامیان از گوایدو درحال افزایش است. «ویلیام براون فیلد»، سفیر سابق آمریکا در ونزوئلا و از متخصصان این کشور، می‌گوید به‌دلیل همین نگاه مادورو است که رقیب او تاکنون دستگیر نشده است. براون فیلد می‌گوید: «برای اولین بار، دولت با یک رهبر اپوزیسیونی مواجه است که سیگنال‌هایی به نیروهای مسلح و به قانونگذاران و مجریان قانون می‌فرستد دال بر اینکه خواهان حفظ آنها و جایگاهشان البته با وجود آدم‌های خوب و درست است.»
تاکنون درگیری‌ها در ونزوئلا ۲۰ کشته داشته است. گوایدو اکنون به مستقیم‌ترین و جدی‌ترین چالش برای مادورو تبدیل شده است. رئیس‌جمهور مستقر تا پیش از این فقط آمریکا را دشمن می‌دانست اما غافل از این بود که جدی‌ترین تهدید از بیخ گوش او برخواهد خاست. در اقدامی جالب توجه خوان گوایدو از حامیان خود خواست تا کپی‌هایی از «قانون عفو» را در میان دیگر اقشار جامعه پخش کنند که مجمع ملی تصویب کرده بود. براساس این قانون، اعضای نیروهای مسلح (و حتی شخص مادورو) مورد عفو قرار گرفته و ترغیب می‌شوند تا وفاداری خود را از مادورو به گوایدو تغییر دهند. رهبر مخالفان همزمان این سیگنال را هم فرستاد که «اگر آنها جرأت کنند مرا دستگیر کنند، از شما می‌خواهم به شکلی مسالمت‌آمیز تظاهرات خود را در خیابان ادامه دهید.» گوایدو اکنون مورد حمایت و شناسایی ۲۰ کشور در جهان قرار گرفته است. در رسانه‌های خارجی، گوایدو «ناجی دموکراتیک» ملتی نام گرفته که می‌کوشد کشوری که روزگاری الگوی پیشرفت بود را به ریل خود بازگرداند. در همین‌حال فرانسه، آلمان و اسپانیا به مادورو فرصت ۸ روزه برای برگزاری انتخابات آزاد دادند. این سه کشور در عین‌حال هشدار دادند که اگر در این مدت انتخابات برگزار نشود، گوایدو رهبر مخالفان را به عنوان رئیس‌جمهور ونزوئلا به رسمیت خواهند شناخت.
«میلاگروس والرا»، قانون‌گذار مخالف مادورو، می‌گوید:«همواره احتمال دستگیری گوایدو وجود دارد اما مردم همواره پشت او هستند.» او می‌گوید مذاکرات پشت پرده‌ای میان رهبران اپوزیسیون با رهبران ارتش وجود دارد و مخالفان امید دارند که به زودی از حمایت کافی ارتش برخوردار شوند. «دامیلس گونزالس»، ۷۵ ساله، یکی از معترضانی است که پرچم کشورش را به اهتزاز در آورده است. او می‌گوید: «ما می‌ترسیم اما باید در خیابان حضور داشته باشیم و بر ترس خود فائق آییم. لحظه موعود یا اکنون است یا هیچ‌وقت دیگر فرانخواهد رسید.» با وجود درخواست گوایدو برای تظاهرات آرام اما گاهی تظاهرات خشونت باری به وقوع پیوسته است. مایک پمپئو، وزیرخارجه ایالات‌متحده، هم برای رسیدگی و تمرکز بیشتر بر بحران ونزوئلا «الیوت آبرامز» را به‌عنوان نماینده ویژه در امور ونزوئلا تعیین کرد. او از جمله نومحافظه‌کارانی است که در دولت‌های ریگان و بوش از جمله تصمیم‌گیران در سیاست خارجی آمریکا بود. در دولت ریگان، آبرامز به‌خاطر درگیر بودن در تصمیم‌های سیاست خارجی مجادله‌برانگیز درخصوص نیکاراگوئه و السالوادور بدنام شد.
ارتش در برزخ
زمانی که ونزوئلایی‌ها به خیابان‌ها رفتند تا خواستار احیای دموکراسی در کشورشان شوند، تاریخی را انتخاب کردند که اهمیت تاریخی زیادی داشت: ۲۳ ژانویه؛ روزی که دیکتاتوری در مواجهه با تظاهرات روزافزون در ۶۰ سال پیش فروپاشید. البته در آن زمان معترضان در به زیر کشیدن مردان قدرتمند در ونزوئلا تنها نبودند. تنها زمانی که ارتش پا پیش نهاد و تانک‌ها در کنار معترضان قرار گرفتند، دیکتاتوری فروریخت. «نیکلاس کیسی»، در گزارش ۲۵ ژانویه در نیویورک‌تایمز نوشت که این تاریخ‌گویی کتاب راهنمایی برای خوان گوایدو بود که امیدوار است بار دیگر تاریخ تکرار شود و ارتش کنار مردم قرار گیرد. اگرچه گوایدو شناسایی ۲۰ کشور را به‌دست آورده است اما او رهبری بدون دولت است. با این حال، گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌افزاید با وجود اعلام وفاداری ارتش به مادورو اما این حس همچنان وجود دارد که ارتش در یک بزنگاه ممکن است مادورو را تنها بگذارد. این گزارشگر می‌نویسد در مصاحبه با افسران نظامی فعلی و سابق، بسیاری از آنها می‌گویند خواهان «رفتن» مادورو هستند و در انتظار لحظه‌ای هستند که او قدرت را ترک کند. تعدادی از افسران فراری می‌گویند از پایگاه‌هایشان در پرو، کلمبیا و دیگر کشورها به دنبال انجام اقداماتی هستند. فرماندهان نظامی شورشی هم طی یک سال گذشته دیدارهایی با ترامپ داشته‌اند و در مورد سقوط مادورو بحث‌ها و طرح‌ریزی‌هایی داشته‌اند.
در داخل ونزوئلا، صفوف ارتش از هم گسسته است زیرا هزاران سرباز فرار کرده‌اند.تورم موجب شده حقوق پرداختی‌شان کفاف زندگی را ندهد و این پول عملا بی‌ارزش باشد. برخی دیگر از اعضای نیروهای مسلح می‌گویند که میل به پیوستن به گوایدو را دارند اما از سرویس ضد اطلاعات ارتش که به شدت مخالفان را مجازات می‌کند می‌ترسند. «کارلوس گیلن مارتینز»، سرهنگ ارتش که سال گذشته و پس از ادعای شکنجه از سوی عوامل مادورو کشورش را ترک کرد می‌گوید:«نمی‌توان خشونت‌های ارتکاب یافته در کشور ظرف ۲۰ سال گذشته را توضیح داد.» او می‌گوید به همراه تنی چند از دوستانش حاضر است در صورت ماندن مادورو در قدرت با سلاح به جنگ او برود. گزارش نیویورک‌تایمز حاکی است درحالی‌که کشورهای آمریکای لاتین درحال تقویت دموکراسی و اقتصاد خود هستند اما ونزوئلای مادورو در مسیر متفاوتی پیش می‌رود و عملا سیر قهقرایی به خود گرفته است. «آلجاندرو ولاسکو»، مورخ ونزوئلایی که در دانشگاه نیویورک درس می‌دهد، می‌گوید: «تنها بازیگری که تصمیم نهایی را خواهد گرفت ارتش است.»
«نیکلاس کیسی»، گزارشگر نیویورک‌تایمز، می‌نویسد جمعیت معترضی که در خیابان هستند محصول فروپاشی اقتصادی‌اند. فروپاشی اقتصادی موجب بی‌ثباتی سیاسی شده است. اکنون تنها ارتش است که سرنوشت کشور را در دست دارد. در موقع مقتضی چه بسا ممکن است تاریخ تکرار شود و ارتش همچون ۶۰ سال پیش در کنار مردم قرار گیرد.
ارسال نظر