«گیرت دو کلرک» و «آنتونی پائونه» در گزارش ۱۲ ژانویه در رویترز نوشتند، با این حال، گروه کوچکی از معترضان از مسیر اصلی جدا شدند و بطری و سایر اشیا را به سمت پلیس پرتاب کردند.  به گفته شاهدان، پلیس ضدشورش فرانسه در نزدیکی «ارگ‌پیروزی» از آب پر فشار و گاز اشک‌آور علیه معترضانی که اقدام به پرتاب سنگ و ریختن رنگ می‌کردند، استفاده کرد. گروهی از معترضان هم در داخل و اطراف شانزه‌لیزه که در هفته‌های اخیر شاهد اغتشاشاتی بود، تجمع کردند و بسیاری از آنها خواستار استعفای امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه شدند. روی بنر یکی از معترضان نوشته شده بود: «مکرون، ما کاخ تو را ویران می‌کنیم.» براساس برآورد وزارت کشور فرانسه، شنبه حداکثر حدود ۸۴ هزار معترض در سراسر این کشور به خیابان‌ها آمدند که ۵۰ هزار تن بیش از اعتراضات هفته گذشته بود اما به رکورد ۲۸۲ هزار نفر ۱۷ نوامبر که اولین روز از آغاز اعتراضات بود، نرسید. این وزارتخانه، شمار معترضان در پاریس را ۸ هزار تن برآورد کرد که بیش از دو هفته گذشته می‌شد. مقام‌ها در ۵ ژانویه ۳۵۰۰ نفر و در ۲۹ دسامبر ۸۰۰ نفر را بازداشت کردند.  طبق اعلام پلیس فرانسه، ۱۵۶ معترض جلیقه‌زرد در پاریس به اتهام حمل اشیایی با کاربرد دوگانه که قابلیت تبدیل به سلاح داشتند، بازداشت شدند. در مجموع ۲۴۴ معترض بازداشت شدند که هنوز ۲۰۱ تن از آنان آزاد نشده‌اند. در جریان اعتراضات این هفته تخریب یا سوزاندن خودروها، همچون هفته‌های گذشته، مشاهده نشد. «دو کلرک- پائونه» در گزارش خود می‌افزایند بیشتر بخش مرکزی پاریس در هفته اول فروش‌های پساکریسمس بسته بودند و پل‌ها در امتداد رودخانه «سن» تعطیل شده و ساختمان‌های رسمی مانند پارلمان و کاخ ریاست جمهوری از سوی نیروهای پلیس تحت‌حفاظت بودند. علاوه بر این، هزاران معترض در شهرهای «بوردو» و «تولون» در جنوب فرانسه و همچنین «استراسبورگ» در شرق و شهر «بورژ» در مرکز فرانسه به خیابان‌ها آمدند. به گفته مقام‌های بورژ،‌ حدود ۵ هزار جلیقه‌زرد فقط در همان محدوده تعیین ‌شده تجمع کردند. مرکز این شهر تاریخی به روی معترضان بسته بود اما حدود ۵۰۰معترض وارد آنجا شدند که در نهایت به زد و خورد با پلیس و سوزاندن سطل‌های زباله کشانده شد. بسیاری از کسب‌وکارها در بورژ از خود در برابر آسیب محافظت می‌کردند تا مبادا مغازه‌شان دچار آسیب شود. مقام‌ها هم موانع خیابانی را از دسترس معترضان دور کرده بودند تا باعث راه‌بندان نشوند. در شهر استراسبورگ هم حدود ۲ هزار معترض مقابل ساختمان پارلمان اروپایی تجمع کردند و بعد به سمت مرکز این شهر حرکت کردند. برای اعتراضات این هفته، بیش از ۸۰ هزار نیروی امنیتی در سراسر فرانسه به حالت آماده‌باش درآمدند که شامل استقرار ۵ هزار پلیس در پاریس می‌شد. به نوشته گزارشگران رویترز، بحثی که اکنون در اینترنت و راهروهای مجازی وجود دارد همانا تمرکز بر ۴ موضوع است: مالیات، انرژی سبز، اصلاح نهادین و شهروندی. 

حواشی‌های یک تظاهرات اعتراض‌آمیز

نهمین شنبه اعتراض اما حواشی جالبی هم داشت. معترضان ضمن اینکه شعار «مکرون استعفا» و «همه با هم» سر دادند اما شعار «کریستف را آزاد کنید» هم ورد زبان‌ها بود. «کریستف دتنژه»، بوکسور سابق که ویدئوی درگیری او با پلیس‌های ضدشورش فرانسوی در شبکه‌های اجتماعی به‌طور گسترده پخش شده بود اکنون در بازداشت به سر می‌برد و در انتظار برگزاری دادگاه خود است. معترضان همچنین خواستار زندانی شدن «الکساندر بنالا» دستیار سابق امانوئل مکرون، ‌رئیس‌جمهوری فرانسه شدند. تجمعات جلیقه‌زردها درحالی هر شنبه ادامه دارد که طی، یکی دو روز آینده قرار است «گفت‌وگوی ملی» که مکرون خواستار آن شده بود برگزار شود. قرار است در دوره ۳ ماهه (ژانویه تا مارس) که دولت برای این گفت‌وگو مشخص کرده است، شهروندان، سندیکاها و سازمان‌هایی که خواستار برگزاری جلسه محلی و منطقه‌ای هستند تقاضای خود را ارائه کنند تا دولت امکانات لازم را در اختیار آنها قرار دهد و نتیجه گفت‌وگوهای آنها به دولت ارائه شود.

جلیقه‌زردهای فرانسوی را هنوز هیچ سندیکا یا حزبی نمایندگی نمی‌کند و در میان آنها می‌توان تقریبا تمام گرایش‌های سیاسی فرانسه از راست‌افراطی تا چپ رایکال را مشاهده کرد. بیشترین قدرت بسیج این جنبش به شهرهای کوچک فرانسه اختصاص دارد که در سال‌های اخیر شاهد کاهش خدمات اجتماعی دولتی از دسترسی به بیمارستان تا دسترسی به فروشگاه‌ها برای خرید روزانه هستند. بازنشسته‌های فرانسوی نیز که حقوق بازنشستگی را کافی ارزیابی نمی‌کنند از دیگر گروه‌هایی هستند که در این جنبش مشارکت قابل‌توجهی دارند. دیگر ویژگی‌های جنبش جلیقه‌زردها بی‌اعتمادی آنها به رسانه‌هاست. شعار «رسانه‌ها، پروپاگاندای دولت» از جمله شعارهای معترضان است. در روزهای گذشته دولت مکرون تهدیداتش را نسبت به این اعتراضات افزایش داده است که همین موضوع از نگاه برخی کارشناسان باعث افزایش خشم معترضان خواهد شد. جنبش اعتراضی جلیقه‌زردهای فرانسوی نزدیک به دو ماه است که هر شنبه ادامه دارد. اعتراضات جلیقه‌زردها از اعتراض به افزایش مالیات سوخت آغاز شد و اکنون آنها خواستار استعفای امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری و برگزاری «همه‌پرسی شهروندی» (برگزاری همه‌پرسی به درخواست تعداد مشخصی از شهروندان) برای بازسازی مناسبات دموکراتیک در فرانسه هستند.

گزارش‌ها حاکی است که تظاهرات مذکور موجب بیکاری ۵۸ هزار نفر شده و ۳۲ میلیون یورو نیز به دولت خسارت زده است. با این حال، خسارت مراکز خرید نیز بیش از ۲ میلیارد یورو برآورد شده است. این رویدادها در بخش گردشگری نیز بی‌تاثیر نبوده و رزرو پروازها برای سه ماهه اول امسال شاهد کاهش ۸/ ۶ درصدی بوده است. تظاهرات جلیقه‌زردها دوربین‌های سرعت سنج پلیس را هم بی‌نصیب نگذاشته است. «کریستوف کاستانر»، وزیر کشور فرانسه می‌گوید ۶۰ درصد دوربین‌های سرعت‌سنج پلیس به وسیله تظاهرات‌کنندگان موسوم به جلیقه‌زردها از کار افتاده‌اند. به گفته کاستانر، تخریب عمدی شبکه دوربین‌های پلیس امنیت تردد در جاده‌های فرانسه را به خطر انداخته است. گزارش‌های بی‌بی‌سی، رویترز و سی‌ان‌ان نشان می‌دهد که علایم تخریب دوربین‌های ترافیک به‌خوبی در خیابان‌ها دیده می‌شود. مقام‌های فرانسوی می‌گویند عملکرد بسیاری از دوربین‌ها با پاشیدن رنگ سیاه یا چسباندن چسب‌های ضخیم مختل شده است. به گفته خبرنگاران، تظاهرا‌ت‌کنندگان به دوربین‌های پلیس به‌عنوان وسیله‌ای برای کسب درآمد بیشتر از آنها نگاه می‌کنند. سال گذشته کاهش حد مجاز سرعت در جاده‌های فرانسه از ۹۰ به ۸۰ کیلومتر در ساعت با انتقادهای زیادی همراه بود.

جرقه اعتراضات جلیقه‌زردها از کجا آغاز شد؟

ماجرا از پریسیلیا لودوسکی، زن راننده جوان ۳۲ ساله شروع شد که در یکی از شهرهای حاشیه پاریس زندگی می‌کند. او ماه مه برای کاهش قیمت سوخت در پمپ‌بنزین‌های فرانسه کمپین و توماری روی اینترنت منتشر کرد و از مردم خواست آن را امضا کنند. او در درخواست خود نوشته بود قیمت بنزین و گازوئیل به‌طور مرتب از طرف دولت افزایش می‌یابد. این درخواست اینترنتی لودوسکی اما تا ماه اکتبر ۲۰۱۸ توجه کسی را جلب نکرد، تا اینکه در ۲۲ اکتبر روزنامه «لو پاریزین» گزارشی درباره این اقدام راننده منتشر کرد. پس از این گزارش شمار زیادی این درخواست کاهش قیمت سوخت را امضا کردند. همزمان شماری از کاربران فیس‌بوک، برای حمایت از این خواست، گروهی تشکیل دادند با عنوان «بلوکاژ ملی مخالف افزایش قیمت سوخت.» برخی شهروندان هم به‌صورت خودجوش گروه‌های محلی را سازماندهی کردند. شماری از کشاورزان هم در شبکه‌های اجتماعی فیلم‌ها و کلیپ‌هایی از خودشان منتشر کردند و در آن از شرایط سختی زندگی‌شان گفتند. این جریان اعتراضی از اواخر اکتبر فعال‌تر شد.

چرا جلیقه‌زرد؟

جلیقه‌ زرد، جلیقه‌ای است که بنابر قانون باید در خودروهای همه فرانسوی‌ها باشد تا وقتی ماشین آنها خراب می‌شود و شرایط اضطراری پیش می‌آید، آن را بر تن کنند و منتظر کمک بمانند. عدم رعایت این قانون که در سال ۲۰۰۸ به اجرا درآمد می‌تواند به جریمه نقدی ۱۵۳ دلار برای فرد خاطی بینجامد. جلیقه‌زردها یادآور جریان دیگری شدند که در اکتبر ۲۰۱۳ در استان بریتانی فرانسه در مخالفت با افزایش مالیات بر ماشین‌های سنگین شکل گرفته بود. در آن زمان رانندگان و کامیون‌داران معترض نیز «کلاه قرمز» لقب گرفته بودند. جلیقه‌زردها می‌گویند دلایل اصلی تظاهرات‌شان، افزایش مالیات بر فرآورده‌های نفتی، افزایش قیمت سوخت و کاهش قدرت خرید است. قیمت گازوئیل که عمومی‌ترین سوخت مصرفی در خودروهای فرانسه است در ۱۲ ماه گذشته حدود ۲۳ درصد افزایش داشته و به‌طور متوسط به ۵۱/ ۱ یورو در هر لیتر رسیده است. دلیل این افزایش بالا رفتن قیمت جهانی نفت در ۱۲ ماه گذشته پیش از سقوط اخیر و همچنین مالیات مازادی است که دولت امانوئل مکرون برای حمایت از کمپین خودروی سالم و سوخت سالم بر مواد هیدروکربن در سال جاری میلادی قرار داده که به ازای هر لیتر گازوئیل حدود هفت و نیم و برای هر لیتر بنزین حدود چهار سنت بر قیمت عادی سوخت افزوده است. رسانه‌های فرانسوی نارضایتی عمومی ازعدم رعایت عدالت اجتماعی را از دلایل کلی این اعتراضات و حمایت از آن برمی‌شمرند.