حفظ ماهیت سازمانی داعش

این مجموعه اقدامات طی چند هفته اخیر از تهدید متغیر و دائمی افراط‌گرایی در اقصی نقاط جهان نشان دارد که مدت‌ها پس از «دولت اسلامی» ادامه خواهد یافت. از طرح‌ریزی عملیات از سوی افراط‌گرایان «تنها» که ارتباطاتی آشکار با گروه‌های تروریستی ندارند (مانند حمله با گازهای سمی) تا مبارزانی که با داعش یا القاعده در چندین کشور دست اتحاد داده‌اند، تهدیدات تروریستی همچون همیشه متعدد و پیچیده است. این چیزی است که افسران اطلاعاتی غربی در مصاحبه‌های خود می‌گویند. «اریک اشمیت»، در گزارش ۶ جولای برای نیویورک‌تایمز، می‌نویسد: «دولت اسلامی به‌طور خاص با عقب‌نشینی‌ها و استفاده روزافزون از ابزارهای جهانی‌سازی خود را سازگار کرده – مانند بیت کوین و ارتباطات کدگذاری شده- تا مبارزه خود را زیرزمینی کرده و مدافعان خود را در اقصی نقاط جهان تجمیع کند.» «راسل تراورس»، کفیل مرکز ملی ضدتروریسم، در مصاحبه‌ای گفت: «اگر به تمام دنیا نگاه کنید، ماهیت انسجام سازمانی داعش حفظ شده است.» او می‌افزاید: «هیچ گسستی- لااقل نه مانند اکنون - نبوده است؛ پیام در میان بسیاری از مردم طنین‌انداز می‌شود.» بسیاری از متخصصان ضدتروریسم معتقدند که تمرکز دوباره بر منابع و سرمایه سیاسی می‌تواند زمان و فضای کافی برای گروه‌بندی دوباره و تجمیع دوباره به افراطیون بدهد درست مانند کاری که داعش در سال ۲۰۱۳ کرد و از خاکستر «القاعده در عراق» برخاست. گزارشگر نیویورک‌تایمز معتقد است در دوران پساداعش بسیاری از اقدامات بر مقابله با تروریسم متمرکز شده به این معنا که با انجام اقداماتی مانع شکل‌گیری و گروه‌بندی دوباره داعش و گروه‌های مشابه شوند.

«کریستوفر. پی. کوستا»، مدیر ارشد سابق ضدتروریسم ترامپ که اکنون مدیر اجرایی «موزه جاسوسی بین‌المللی در واشنگتن» است، می‌گوید: «شبکه‌های تروریستی گسترده شده‌اند. می‌ترسم بدون انجام و ادامه اقدامات و فشارهای ضدتروریستی، آن هم در جایی که فضاهای غیرحکمرانی به‌عنوان پناهگاه از سوی تروریست‌ها استفاده می‌شود، تهدیدات از نو احیا شوند.» متحدان آمریکا هم ترس مشابهی را بازتاب می‌دهند. «اندرو پارکر»، رئیس سرویس جاسوسی داخلی بریتانیا (MI۵) در یک سخنرانی نادر در برلین در ماه مه، گفت: «اروپا با تهدید تروریستی بین‌المللی چندجانبه، شدید و بزرگی مواجه است.» دفتر محاسبه اقدامات دولت اسلامی نشان می‌دهد که این گروه ترکیبی است از نقاط ضعف و قوت.» مقام‌های آمریکایی می‌گویند، «دولت اسلامی» تقریبا تمام سرزمینی که در سال ۲۰۱۴ در عراق و سوریه به‌دست آورده بود را از دست داده اما هنوز سرزمینی معادل هزار مایل مربع- دو برابر اندازه لس‌آنجلس- را در کنترل دارد. هنوز نبرد سخت در جریان است. بسیاری از رهبران ارشد این گروه کشته شده‌اند. اما مقام‌های اطلاعاتی و نظامی آمریکا هشدار می‌دهند که دولت اسلامی با حضور رسانه‌ای در میان حامیانش از اروپا تا فیلیپین همچنان از قابلیت حمله برخوردار است.

مقام‌های آمریکایی و دیگر مقام‌های غربی می‌گویند حدود ۴۰ هزار مبارز از بیش از ۱۲۰ کشور که در نبردهای ۲۰۱۴ به داعش پیوستند در عراق و سوریه کشته شدند. اما همین مقام‌ها می‌گویند شاید هزاران نفر دیگر به نقاط پرستیزی مانند لیبی، یمن یا فیلیپین رفته باشند یا شاید در مکان‌هایی مخفی در ترکیه پناه گرفته باشند. تراورس خاطرنشان ساخت که تداوم بحران در سوریه رصد تروریست‌های فعال از سوی سازمان‌های جاسوسی را دشوار ساخته، می‌گوید: «من نگران درگیری‌های فصلی هستم که به‌صورت دوره‌ای انجام می‌گیرد.» طالبان در افغانستان هم از چنین سیاستی تبعیت می‌کند. آنها در فصل زمستان حملات‌شان کم می‌شود اما «حملات بهاره»‌شان به‌شدت فزونی می‌گیرد. در شمال سوریه که تحت کنترل شبه‌نظامیان کرد است، دولت آمریکا یک میلیون دلار برای کمک به بازداشت نیروهای داعش یا اعضای خانواده‌شان هزینه می‌کند. این باعث شده پنتاگون در عملیات بازداشت در مناطق جنگی که سعی داشت از آن احتراز جوید به شدت درگیر شده است. منتقدان از این بیم دارند که این تجهیزات و مراکز به محل مناسبی برای افراط‌گرایان تبدیل شود و اشتباهات امنیتی مهم جنگ عراق را تکرار کند.