ویکتور دلامینی سخنگوی خانواده در بیانیه‌ای گفت: «او که به‌دنبال یک بیماری طولانی از آغاز سال مرتبا در بیمارستان بستری شده بود، درگذشت.» او افزود ماندلا درحالی‌که خانواده و نزدیکانش در کنارش بودند، در ساعات اولیه عصر دوشنبه در آرامش جان سپرد. زمانی که وینی در دهه ۵۰ همسر آینده خود را ملاقات کرد، مددکار اجتماعی بود. آنها ۳۸ سال زندگی مشترک داشتند اگرچه به‌‌خاطر زندانی شدن آقای ماندلا سه دهه جدا از هم بودند. ماندلا بعد از آنکه در سال ۱۹۶۴ همسرش محکوم به حبس ابد شد، وظایف سیاسی او را به‌ عهده گرفت و تبدیل به نماد بین‌المللی مقاومت در برابر آپارتاید و قهرمان سیاه‌پوستان و فرودستانی شد که خواهان آزادی بودند. پنج سال بعد، دولت سفید‌پوست که در آفریقای جنوبی در اقلیت بودند، وینی ماندلا را هم به زندان محکوم کرد. در اواخر دهه ۸۰ خانم ماندلا تبدیل به چهره‌ای جنجالی شد. از او شنیده شد که او از شکنجه «با گردنبند آتشین» حمایت می‌کند. در این شکنجه لاستیک شعله‌وری را دور گردن افراد می‌انداختند تا آنچه را می‌دانند اعتراف کنند. اعضای دیگر کنگره ملی آفریقا او را متهم کردند که در بخش‌هایی از «سووتو» وحشت و ارعاب را حاکم کرده بود.

خانم ماندلا سپس به‌ دلیل آدم‌ربایی گناهکار شناخته شد و به‌دلیل دست داشتن در مرگ «استامپی اسپیل» مبارز ۱۴ ساله به شش سال زندان محکوم شد. او هیچ‌وقت این اتهامات را نپذیرفت و در نهایت حکم او به جریمه کاهش پیدا کرد. آقای ماندلا با وجود این اتهامات در کنار همسرش ایستاد و سرانجام در فوریه ۱۹۹۰ از زندان آزاد شد. اما دو سال بعد، زندگی مشترک آنها پایان یافت. در سال ۱۹۹۶ طلاق گرفتند اما وینی ماندلا نام فامیل همسر سابق و ارتباط خود را با او حفظ کرد.