چهارشنبه (یک روز پیش از امضای این یادداشت تفاهم) ایالات‌متحده آمریکا گفت: این عملیات نظامی که منجر شده ۶۲۰ هزار روهینگیایی به‌دنبال یافتن پناهگاهی به بنگلادش بروند «پاکسازی قومی» است. میانمار با هدف کاستن از فشارهای بین‌المللی به دنبال توافق اولیه برای بازگرداندن مسلمانان روهینگیایی است. «داکا» می‌خواهد اطمینان حاصل کند که کمپ‌های بر پا شده در منطقه «کوکس بازار» به محلی دائمی تبدیل نشوند. از طرف دیگر، هزاران روهینگیایی دیگر در دوره‌های پیشین که خشونت‌های ارتش میانمار بالا گرفته بود، وارد بنگلادش شده‌اند.

سخنگوی وزارت کشور میانمار گفت: چهارشنبه در مذاکرات با مقام‌های بنگلادشی شرایط یادداشت‌تفاهم برای بازگرداندن نهایی شده است. پیش از امضای این یادداشت‌تفاهم، آنگ سان سوچی، رهبر دوفاکتوی میانمار با وزیر خارجه بنگلادش دیدار کرد. سوچی که وجهه بین‌المللی‌اش حین این بحران به‌شدت لطمه دید، گفته است بازگرداندن این اقلیت‌های مسلمان بی‌کشور براساس سکونت و داوطلبانه انجام خواهد شد. پس از امضای این یادداشت تفاهم، سفارت آمریکا هم (روز پنج‌شنبه) اعلام کرد که موقتا سفر مقام‌های آمریکایی به قسمت‌هایی از ایالت راخین را به حالت تعلیق درآورده است. واشنگتن نگران است که پس از اظهارات رکس تیلرسون مبنی بر اینکه میانمار «پاکسازی قومی» علیه روهینگیایی‌ها در این ایالت انجام می‌دهد، اعتراضاتی رخ دهد.

به گزارش ایندیپندنت،‌ پیشتر رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا تهدید کرده بود علیه نظامیانی که در سرکوب وحشیانه مسلمانان روهینگیا دست داشتند و موجب شدند بیش از ۶۲۰ هزار تن از آنان به بنگلادش یورش ببرند، تدابیر تنبیهی درنظر بگیرد. وزیر امور خارجه آمریکا «نیروهای امنیتی میانمار» و «هواداران محلی» آنها را عامل «درد و رنج غیرقابل تحمل» روهینگیا‌ها دانست. گرچه ارتش میانمار شبه‌نظامیان را عامل تحریک این بحران می‌داند اما تیلرسون گفت: «هیچ اقدامی نمی‌تواند این جنایت‌های ترسناک ادامه‌دار را توجیه کند.»

اعتراضات حقوق بشری

گروه‌های حقوق بشری دیروز جمعه خواهان آن شدند که آژانس‌های بین‌المللی اجازه نظارت بر فرآیند بازگرداندن صدها هزار آواره مسلمان روهینگیایی از بنگلادش به خانه‌هایشان در میانمار را پیدا کنند. به گزارش رویترز، براساس امضای توافق میان میانمار و بنگلادش، این دو کشور باید در عرض دو ماه فرآیند بازگشت آوارگان روهینگیایی را آغاز کنند تا از بار فشارها بر اردوگاه‌های اسکان آوارگان در بنگلادش بکاهند. بیل فرلیک، مدیر بخش حقوق آوارگان در سازمان دیده‌بان حقوق بشر اظهار کرد: «این ایده که اکنون برمه (میانمار) می‌خواهد از آنها در بازگشت به روستاهای نابود شده با آغوش باز استقبال کند، خنده‌دار است.» وی اضافه کرد: «جامعه بین‌الملل به‌جای اینکه شاهد امضای یک توافق تبلیغاتی باشد باید تصریح کند بازگشت این آوارگان نمی‌تواند بدون حضور ناظران بین‌المللی برای تضمین امنیت آنها، پایان دادن به استقرار آنها در کمپ‌ها و بازگرداندن اراضی و بازسازی خانه‌ها و روستاهایشان اتفاق بیفتد.»

در یادداشت‌تفاهمی که بین میانمار و بنگلادش روز پنج‌شنبه امضا شد، تصریح شده که یک کارگروه مشترک باید در عرض سه هفته تشکیل شود تا مسیر بازگشت آوارگان روهینگیایی را هموار کند اما این توافق جزئیاتی درباره معیارهای بازگشت و نقش آژانس پناهندگان سازمان ملل در این فرآیند را مشخص نکرده است. «آندری‌ماهه‌چیچ»، سخنگوی این آژانس اظهار کرد: «استاندارد عملی در عملیات‌های داوطلبانه بازگشت آوارگان این است که آژانس پناهندگان سازمان ملل برای تضمین رعایت استانداردهای بین‌المللی دخیل باشد.» ناظران حقوق بشری می‌گویند در این توافق مسائلی نظیر محافظت از قوم روهینگیا در مقابل خشونت بیشتر حل وضعیت قانونی آنها در میانمار و اجازه بازگشت آنها به خانه‌های خودشان ذکر نشده است. «شارمی محمد»، مدیر بخش حقوق مهاجران و آوراگان در سازمان عفو بین‌الملل گفت: «در این فرآیند جامعه بین‌الملل و سازمان بین‌الملل کاملا در حاشیه قرار گرفته‌اند و درحالی‌که جریان ورود آوارگان روهینگیا به بنگلادش هنوز هم ادامه دارد، خیلی زود است که درباره بازگشت صحبت کنیم.»

به گزارش آسوشیتدپرس، پرامیلا پتن، نماینده سازمان ملل در امور مقابله با خشونت جنسی در مناطق درگیر که با قربانیان خشونت جنسی روهینگیا در کمپ‌های بنگلادش دیدار کرده بود، نیز گفت: «کاملا با ارزیابی زید رعدالحسین، کمیسیونر عالی حقوق بشر سازمان ملل که تاکید داشت روهینگیایی‌ها قربانیان پاکسازی قومی شده‌اند، موافق است.» او در جریان کنفرانس خبری خود گفت: «استفاده گسترده از خشونت جنسی یک عامل محرک بوده که موجب شد بیش از ۶۲۰ هزار روهینگیایی از میانمار فرار کنند. همچنین خشونت جنسی یک ابزار حساب شده برای ایجاد رعب و وحشت و از میان بردن روهینگیایی‌ها به‌عنوان یک گروه است.» دولت میانمار تمام اتهامات وارد شده به ارتش را رد می‌کند. دولت میانمار همچنین با درخواست این مقام عالی سازمان ملل برای بازدید از ایالت راخین واقع در شمال میانمار مخالفت کرده است.

اخبار مرتبط