چینی‌ها، مهمان ناخوانده بازار قطعات یدکی خودرو کشور

حمیدرضا بهداد

قسمت دوم

به موازات خیابان ملت کوچه نسبتا باریکی وجود دارد با نام ناظم‌الاطباء. هرچند نام این کوچه هیچ‌گونه سنخیتی با ماهیت آن ندارد. اما این کوچه که عرض آن از سه متر هم تجاوز نمی‌کند را می‌توان مرکز عرضه انواع لوازم یدکی ماشین‌های صنعتی، کشاورزی و تا حدود کمی نیز خودروهای سواری دانست. بیش از صد فروشگاه در کوچه‌ای سه متری که هر روز صدها نفر از دارندگان خودروی صنعتی، سواری و کشاورزی را پذیراست. روی شیشه بیشتر این فروشگاه‌ها، کلمه بلبرینگ حک شده و البته در کنار آن، یاتاقان و پیچ و مهره هم مشاهده می‌شود. وقتی از مغازه‌داران در مورد کیفیت این قطعات می‌پرسی، ‌در پاسخ می‌گویند: انواع مختلف آنها را داریم از ژاپنی گرفته تا اروپایی، البته جای نگرانی نیست، چینی‌ها در این کوچه باریک نیز نفوذ کرده‌اند. در اینجا هم کمیت حرف اول را می‌زند. به طوری که سراغ هر فروشگاهی که می‌روی به تقاضای قطعات یدکی مورد نیاز شما، جواب مثبت می‌دهند و کیفیت در مرحله بعدی قرار دارد.

اما در نبش کوچه ناظم‌الاطبا فروشگاهی متفاوت از دیگر فروشگاه‌های لوازم یدکی به چشم می‌خورد. ویترین این مغازه با انواع چراغ‌های جلو و عقب بنز و آینه بغل‌های خودروهای این کمپانی آراسته شده است و خبری از قطعات فنی یدکی و موتور بنز، نیست. هرچند تعجبی هم ندارد. اما جالبتر از این مغازه، فروشگاه دیگری است که روی آن کلمه مگان را مشاهده می‌کنی. صاحب فروشگاه در پاسخ به این پرسش خبرنگار ما که می‌پرسد آیا کسی برای تهیه لوازم یدکی مگان، به شما مراجعه کرده یا خیر می‌گوید: با توجه به تازه وارد بودن این خودرو، خیلی مراجعه نداریم. در ضمن فقط قطعات بدنه مگان را عرضه می‌کنیم و فعلا لوازم فنی و موتوری آن در بازار موجود نیست و البته تقاضای آن هم بسیار پایین است. در این مکان قطعات بدنه خودروهایی مانند تویوتا کمری، رونیز و سرانزا هم عرضه می‌شود.

اتحادیه، قدرت اجرایی ندارد

خیابان سعدی و کوچه‌های اطراف آن که مرکز خرید و فروش لوازم یدکی قطعات خودرو است به دلیل عرضه قطعات بی‌کیفیت و عدم نظارت جدی بر آن وضعیت نه چندان مناسبی را برای صنعت قطعه‌سازی به وجود آورده است.

سرتاسر این بازار با محصولات بی‌کیفیت و البته ارزان چینی، تایوانی و سایر کشورهایی که به تقلب کاری معروفند پر شده است.

حال این که چه نهاد و ارگانی مقصر است بماند، اما ظاهرا گمرک کشور می‌بایست در این زمینه نظارت بیشتری کند چرا که این بی‌توجهی سبب شده است که محصولات بی‌کیفیت عضو جدایی ناپذیر بازار صنعت خودروی کشور شود به خصوص مهمان تازه وارد و ناخوانده بازار قطعات یدکی یعنی چینی‌ها که به ظاهر هیچ راهی برای خلاصی از دست آن وجود ندارد.

غلامرضا بخشی‌زاده رییس اتحادیه صنف قطعات یدکی تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ما با انتقاد از اشباع بازار قطعات یدکی خودرو توسط لوازم چینی آن را یک بحران غیرقابل گریز می‌داند و می‌افزاید: کشورهایی مانند چین تایوان و تایلند اقتصادشان بر پایه تقلب شکل گرفته و به عبارت دیگر بیشتر به فکر ارائه اجناس و لوازم بی‌کیفیت و تقلبی هستند تا لوازم و اجناس استاندارد، البته چینی‌ها لوازم با کیفیت و استاندارد نیز تولید می‌کنند اما متاسفانه وارد کنندگان داخلی علاقه‌ای به واردات این نوع لوازم ندارند.

وی دلیل امتناع وارد کنندگان داخلی از واردات اجناس استاندارد چینی‌ را نداشتن بازار آنها در کشور می‌داند و می‌گوید: به دلیل این که در کشور ما قدرت خرید مردم پایین آمده بنابراین به اجناس بی‌کیفیت قانع هستند و ارزانی را به استاندارد ترجیح می‌دهند.

بخشی زاده در ادامه به تبلیغات وسیع شرکت‌های چینی اشاره می‌کند و می‌گوید: وقتی نماینده شرکت‌های چینی، در نمایشگاه‌های داخلی کشورمان اعلام می‌کند که ما حاضریم هر نوع قطعه یدکی را با هر مارکی برای شما فراهم کنیم، انتظار عدم استقبال واردکنندگان کشور از این شرکت‌ها انتظاری بیهوده است.

وی در مورد نقش اتحادیه در جلوگیری از این بحران می‌گوید: وقتی مردم تمایلی به خرید لوازم استاندارد و گران‌قیمت ندارند، ما نیز مجبوریم کالایی را در سطح توان خرید مردم تهیه کنیم.

وی در مورد لوازم تقلبی چینی که با مارک دیگر کشورهای پیشرفته مانند آلمان و ژاپن وارد کشور می‌شوند، تصریح کرد: این هم یک نوع از شگرد‌های شرکت‌های چینی برای نفوذ در بازار ایران است که به دلیل نظارت سطحی که از طرف گمرک بر آنها اعمال می‌شود، راهی برای جلوگیری از آن وجود ندارد. با توجه به اظهارات بخشی‌زاده می‌توان این نکته را نیز یادآور شد که نباید فقط گمرک را مقصر بدانیم. زیرا آنها نیز از یک طرف باید به سرعت جوابگوی خیل عظیم واردکنندگان انواع کالا در کشور باشند و از طرفی نظارت کمی و کیفی لازم به روی این کالاها اعمال کنند که گمرک در این زمینه به جهت سرعت بخشیدن به ترخیص کالاها نمی‌تواند نظارت لازم و کافی را انجام دهد.

درست است که واردکنندگان کالا نیز حق دارند که نسبت به ترخیص سریع‌تر کالایشان از گمرک انتظار داشته باشند، اما نه به قیمت ورود کالاهای غیراستاندارد به کشور که تنها قربانی آن، مصرف‌کنندگان داخلی هستند، چرا که در این میان تنها آنان متضرر می‌شوند.

رییس اتحادیه صنف قطعات یدکی خودرو تهران با تاکید بر اینکه برخی از فروشگاه‌های قطعات یدکی نیز به مساله تقلبی بودن قطعات وارداتی دامن می‌زنند می‌گوید: ۲۰درصد از صنف ما متاسفانه در این زمینه تخلف می‌کنند و لوازم تقلبی و بسیار بی‌کیفیت چین را با مارک کشورهای صنعتی به مردم می‌فروشند.

وی با ناتوان خواندن اتحادیه در برخورد با متخلفان می‌افزاید: متاسفانه راه قانونی در برخورد با این متخلفان پیش‌بینی نشده است و ما نیز به عنوان مرجع نظارت بر فروشندگان قطعات یدکی، تنها می‌توانیم کار فرهنگی در این زمینه انجام دهیم، یعنی با معرفی فروشگاه‌های معتبر و دارای جواز کسب، آنها را به مردم معرفی کرده تا آنها، این فروشگاه‌ها را هدف خرید خود قرار دهند.

بخشی‌زاده در مورد مشکل قطعات یدکی خودروهای خارجی که در کشور تردد می‌کنند نیز اظهار داشت: با توجه به کیفیت بالای این خودروها و عمر مفید بالای قطعات یدکی آنها، مشکل حادی در این زمینه وجود ندارد.

و از طرفی هم برای یک فروشنده لوازم یدکی، واردات این نوع قطعات توجیه اقتصادی نداشته و به اصطلاح نمی‌صرفد، زیرا تقاضای این لوازم در کشور به حدی نیست که عرضه آن را توجیه کند.

وی با اشاره به قاچاق چمدانی لوازم یدکی می‌گوید: وقتی که دارنده یک خودروی خارجی، لوازم یدکی مورد نیاز خود را در داخل نمی‌تواند تهیه کند، مجبور است از کانال دوستان و آشنایان خود که در خارج از کشور هستند وارد عمل شده و سفارش قطعات مورد نیاز خود را به آنها بدهد.

آنان نیز با جاسازی این لوازم در چمدان‌های خود، و ورود به کشور، قاچاق چمدانی لوازم یدکی را سبب می‌شوند.