واردات خودرو بر صادرات پیشی گرفت

مژگان میرزایی - طبق آمارهای اعلام شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی، برخلاف سال گذشته وارد‌کنندگان توانستند رشد واردات را تجربه کرده و به این طریق از صادر‌کنندگان خودرو پیشی گیرند، به طوری که ... بر اساس آمار اعلام شده در ماه ابتدایی سال جاری واردات خودرو از لحاظ تعداد با رشد ۱۶۲ درصدی را به خود اختصاص داده است مواجه بوده در حالی که خودروسازان در مدت زمان مذکور کاهش ۳۴/۱۶ درصدی صادرات را تجربه کردند. از سوی دیگر، هرچند صادرات خودرو با کاهش همراه بود، اما آمار ارائه شده نشان‌دهنده رشد ارزش خودروهای صادراتی در مدت‌زمان مذکور است، به‌طوری که در فروردین ماه هر خودرو صادراتی با قیمتی معادل شش هزار و ۳۹۹ دلار صادر شده که رقم مذکور نشان‌دهنده رشد ۲۱ درصدی ارزش خودروهای صادراتی در سال جاری است.

بر اساس آمار مذکور، رشد واردات، کاهش صادرات، رشد ارزش خودروهای صادراتی در کنار رشد صدور و ورود قطعات منفصله (CKD) در مقایسه با مدت مشابه سال قبل را می‌توان نتیجه فعالیت خودروسازان، قطعه‌سازان و وارد‌کنندگان خودرو کشور دانست. از سوی دیگر، رشد واردات در سال جاری در حالی رخ داده که با گذشت نزدیک به دو ماه از ابتدای سال ثبت سفارش خودروهای سواری همچنان متوقف است و خودرو هیوندایی جنسیس تنها خودرویی است که در این مدت توانسته مجوز واردات دریافت کند. افزون بر این، با گذشت نزدیک به دو ماه از سال هنوز تکلیف نهایی تعرفه واردات خودرو برای سال جاری مشخص نیست و واردکنندگان نمی‌دانند خودروهای خارجی سرانجام امسال با چه تعرفه‌ای وارد کشور خواهند شد با این حال تصویب تعرفه ۷۰ درصدی در واپسین روزهای سال گذشته موجب شد تا واردکنندگان به هوای تعرفه ۷۰ درصدی، اقدام به افزایش واردات کنند، این در شرایطی است که دولت تعرفه ۷۰ درصدی را به گمرک ابلاغ نکرد و هم‌اکنون نمایندگان مجلس نیز با ارائه طرحی، خواستار بازگشت تعرفه به همان ۹۰ درصد شده‌اند که در صورت بازگشت تعرفه وارد‌کنندگانی که به هوای کاهش تعرفه اقدام به واردات خودرو کردند متضرر خواهند شد.

رشد چشمگیر واردات

بنا بر آمار رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران، واردات خودرو به کشور در فروردین ماه سال جاری و در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن، از لحاظ تعداد رشد ۱۶۲ درصدی را تجربه کرد، به‌طوری‌که طی این مدت در مجموع دو هزار و ۳۵۵ دستگاه انواع خودروهای خارجی وارد کشور شده است. ارزش کل خودروهای وارداتی به کشور در فروردین ماه سال جاری، ۴۴ میلیون و ۳۵ هزار دلار بوده که در مقایسه با ارزش ۱۵ میلیون و ۶۱ هزار دلاری خودروهای وارداتی در سال قبل از آن می‌توان گفت خودروهای وارداتی در سال جاری از لحاظ ارزش رشد ۲۰/۱۸۴ درصدی را تجربه کرده‌اند.

ادامه صدرنشینی کره

افزون بر این اگرچه در سال گذشته برندهای متفاوتی میهمان بازار خودرو کشور بوده‌اند، اما طبق آمار گمرک، خودروسازان کره‌جنوبی، ژاپن و استرالیا در فروردین ماه بیشترین حجم از بازار واردات کشورمان را به خود اختصاص دادند، آمار گمرک نشان‌دهنده آن است که کشور کره که با محصولات هیوندایی و کیا در کشور شناخته می‌شود، سال جاری نیز همانند سال گذشته توانست رتبه اول کشور تولید‌کننده خودروهای وارداتی را به خود اختصاص داده است، به نحوی که از مجموع خودروهای وارد شده به کشور در فروردین ماه، هزار و ۳۴۹ دستگاه خودرو معادل ۲۸/۵۷ درصد کل واردات، از کره‌جنوبی، شش هزار و ۹۴ دستگاه معادل ۴۷/۲۹ درصد وارداتی‌ها از ژاپن و ۹۹ دستگاه یعنی ۲۰/۴ درصد از کل خودروهای وارداتی نیز از کشور استرالیا که برخی از محصولات شرکت تویوتا در آن مونتاژ می‌شود تامین شده است. علاوه بر کشور تولید‌کننده خودرو در فروردین ماه و به لحاظ کشورهای مبدا واردکننده خودرو به ایران نیز خودروسازان کره‌ای علاوه بر رتبه نخست تولید‌کننده خودروهای وارداتی، رتبه یک کشور وارد‌کننده را نیز از آن خود کرده است، به طوری که از مجموع خودروهای وارد شده از سوی این کشور، ۹۱۵ دستگاه خودرو مستقیما از این کشور وارد شده است. علاوه بر کره در سال گذشته امارات دومین مبدا واردات خودرو به کشور بوده است، به طوری که بر اساس آمار گمرک از مجموع خودروهای وارداتی ۴۵۰ دستگاه خودرو نیز از این کشور وارد شده، پس از کره و امارات در سال جاری ژاپن رتبه سوم واردات را از آن خود کرده، به طوری که در مجموع ۳۴۶ دستگاه انواع خودرو از این کشور وارد شده است.

در آمار مذکور، کشوری نظیر امارات متحده عربی در حالی در رتبه‌ دوم واردکننده خودرو به کشور قرار گرفته‌اند که کشور مذکور خودروساز محسوب نمی‌شوند، با این حال به دلیل اینکه برخی از واردکنندگان حقیقی، اقدام به واردات خودرو از این کشورها می‌کنند، نام این کشور نیز در لیست گمرک ایران، در ردیف صادرکنندگان خودرو به کشور قرار گرفته است.

رشد واردات CKD

از سوی دیگر، هرچند واردات قطعات CKD به کشور در سال گذشته افت چشمگیری را نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن تجربه کرد با این حال، در اولین ماه سال جاری واردات قطعات منفصله (CKD) جبران شد، به‌طوری که بنابر آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، در فروردین ماه در مجموع هفت هزار و ۱۴۴ تن انواع قطعه به ارزش ۸۴ میلیون ۳۲ هزار دلار وارد کشور شده است. آمار واردات قطعات CKD به کشور، از لحاظ ارزش حکایت از رشد ۵۰ درصدی واردات قطعه منفصله در مقایسه با مدت مشابه سال قبل است.

همچنین از لحاظ وزنی نیز، قطعات وارد شده به کشور طی سال گذشته و در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، رشد ۵۰/۳۶ درصدی را تجربه کرده است. با توجه رشد واردات قطعات منفصله به کشور می‌توان گفت افت چشمگیر تولید خودروهای مونتاژی در سال گذشته در سال جاری جبران خواهد شد که به این طریق در ماه‌های آینده می‌توان شاهد رشد نسبی تولید خودروهای مونتاژی در کشور بود.

اوایل سال جاری و با افت شدید واردات قطعات CKD به کشور آمار تولید برخی خودروهای مونتاژی همانند ریو، نیسان رونیز، تندر-۹۰ و... با کاهش همراه بودند، اما در ابتدای سال جاری و بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان گسترش اکثر خودروهای مونتاژی و یا خودروهای با درصد ساخت بالا توانستند رشد تولید را تجربه کنند که با توجه به رشد واردات قطعات ckd در فروردین ماه در ماه‌های آینده نیز شاهد رشد تولید خواهیم بود.

بر اساس آمار گمرک، فرانسه در سال جاری نیز همانند سال گذشته صاحب بیشترین درصد قطعات وارداتی به ایران بوده و پس از آن کشورهای ژاپن و سوئد در رده‌های بعدی قرار دارند.

در فروردین ماه ارزش کل قطعات وارداتی از فرانسه به ایران ۲۲ میلیون و ۹۵۴ هزار دلار بوده، که این رقم، ۲۲/۲۷ درصد از کل قطعات وارد شده به کشور را شامل می‌شود.

پس از فرانسه ژاپن نیز ۴۶/۲۶ درصد از قطعات وارداتی به کشور را تامین کرده، ارزش کل قطعات وارد شده از ژاپن ۲۲ میلیون و ۳۰۹ هزار دلار بوده،پس از کشورهای فرانسه و ژاپن ،سوئد در رده سومین کشور وارد‌کننده قطعات منفصله به کشور قرار دارد به‌طوری که ۴۶/۱۶ از قطعات وارد شده به کشور از سوی این کشور تامین شده است ارزش کل قطعات وارد شده از سوی این کشور ۱۳ میلیون و ۸۷۸ هزار دلار است. قطعات وارد شده از سوی کشور سوئد بیشتر به خودروهای تجاری اختصاص دارد که شاید رشد واردات قطعات این خودروها نیز رشد تولید خودروهای تجاری را در سال جاری به همراه داشته باشد.

کاهش به صادرات رسید

از سوی دیگر، هرچند در فروردین ماه صادرات خودروهای سواری برخلاف وارداتی با کاهش همراه بوده اما خودروسازان از لحاظ ارزش صادراتی توانستند تا حدودی رشد را تجربه کنند. افت صورت گرفته در کمیت صادرات خودرو در سال جاری در حالی است که خودروسازان سال گذشته نیز موفق به تحقق برنامه‌های صادراتی خود نشده بودند که این امر موجب می‌شود تا خودروسازان بیش از پیش از برنامه‌های صادراتی خود عقب بمانند.

بر اساس آمار اعلام شده از سوی گمرک، خودروسازان در فروردین ماه سال جاری موفق به صادرات خودرو با میانگین قیمت ۶ هزار و ۳۹۸ دلار به کشورهای مقصد شدند که این رقم در مقایسه با سال قبل از آن نشان‌دهنده رشد ۲۱ درصدی ارزش خودروهای صادراتی در سال جاری است. براساس آمار گمرک، در اولین ماه سال جاری خودروسازان موفق به صادرات دو هزار و ۴۰۶ دستگاه انواع خودرو صادراتی به ارزش ۱۵ میلیون و ۴۰ هزار دلار شدند که آمار مذکور حاکی از رشد ۳۴/۱۶ درصدی از لحاظ تعداد و رشد ۸۸/۰ درصدی از لحاظ ارزش کل صادرات خودرو در فروردین ماه است.

رشد ۲۱ درصدی ارزش قیمت هر خودرو صادراتی می‌تواند نشان‌دهنده افزایش صادرات خودروهای با قیمت متوسط در سال جاری باشد؛ چراکه در سال گذشته بحران جهانی موجب شد تا تقاضا در دنیا به سمت خودروهای ارزان قیمت تغییر کند که این امر موجب شد تا خودروسازان به منظور حفظ بازارهای صادراتی خود صادرات خودروهای ارزان را در دستور کار قرار دهند، به همین دلیل در سال گذشته روآ، پراید و تندر۹۰ جایگزین خودروهای سمند و ۲۰۶ صندوقدار در بازارهای صادراتی شدند و در صدر جدول خودروهای صادراتی قرار گرفتند، اما در سال جاری و با بهبود نسبی بازار جهانی سبد خودروهای صادراتی نیز تا حدودی تغییر کرد به‌طوری که صادرات ۲۰۶ صندوقدار، سمند و تندر ۹۰ با رشد مواجه شد که این امر افزایش ارزش خودروهای صادراتی را به همراه داشت.

از سوی دیگر و بر اساس آمار اعلام شده از سوی گمرک اکثر خودروهای صادراتی در سال گذشته به کشورهای عراق، سوریه و ترکمنستان صادر شدند، به طوری که از مجموع خودروهای صادراتی دو هزار و ۸۰ دستگاه انواع خودرو به عراق، ۲۴۰ دستگاه به سوریه و ۴۵ دستگاه نیز به ترکمنستان صادر شده است.

از سوی دیگر هرچند صادرات خودروهای صادراتی در فروردین ماه سال جاری با کاهش همراه بود؛ اما در مقابل صادرات قطعات CKD در این مدت رشد چشمگیر را تجربه کردند به طوری که در سال گذشته خودروسازان و قطعه‌سازان در مجموع موفق به صادرات هزار و ۱۷ تن قطعات CKD به ارزش یک میلیون و ۱۷ هزار دلار شدند که این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزن با رشد ۰۹/۱۴۳ درصدی و از لحاظ ارزش نیز با رشد ۷۵/۲۲۳ درصدی مواجه بوده است. بر اساس آمار گمرک، در سال گذشته بیشترین قطعات به کشورهای سوریه، ونزوئلا و یونان صادر شده است. به‌طوری‌که بر اساس آمار مذکور در سال گذشته در مجموع ۷۲۰ هزار دلار قطعه به سوریه، ۴۴۲ هزار و ۷۵۲ دلار به ونزوئلا و دو هزار و ۷۵۸ دلار قطعه نیز به یونان صادر شده است.

رشد صادرات قطعه نشان‌دهنده رشد تولید خودروسازان در سایت‌های خارج از کشور است؛ چراکه خودروسازان هم‌اکنون در شش کشور مصر، ونزوئلا، سنگال، بلاروس، آذربایجان و سوریه سایت تولیدی راه‌اندازی کرده‌اند و قطعات صادراتی نیز به منظور تولید خودروهای داخلی به این سایت‌ها ارسال می‌شود که رشد صادرات نشان‌دهنده رشد تولید در این کشورها است.