همزمان با آغاز طرح فروش فوق‌العاده
بسته قیمت خودرو باز شد
هرچه هست، در باب اعلام قیمت جدید خودروهای داخلی، دو سناریو را می‌توان در نظر گرفت. نخست اینکه ستاد تنظیم بازار به دور از چشم رسانه‌ها، قیمت‌های جدید را به خودروسازان ابلاغ کرده تا طرح فروش فوق‌العاده محصولات آنها همزمان با عید فطر کلید بخورد. سناریوی دیگر نیز این است که خودروسازان با کسب مجوز از این ستاد خود با استفاده از دستورالعمل قیمتی شورای رقابت، نرخ‌های جدید را در فروش جدیدشان لحاظ کرده‌اند.
در باب سناریوی نخست (ابلاغ قیمت جدید خودروها به شرکت‌های خودروساز توسط ستاد تنظیم بازار) که محتمل‌تر به نظر می‌رسد، پیش‌تر نیز رسما اعلام شده که اعلام و ابلاغ قیمت‌ها بر عهده ستاد تنظیم بازار است نه هیچ نهاد دیگری و حتی شورای رقابت. پس از آنکه وزارت صنعت، معدن و تجارت تصمیم گرفت از قیمت‌گذاری خودرو تقریبا کنار برود و آن را بر عهده شورای رقابت قرار دهد، پروسه قیمت‌گذاری بین این شورا و ستاد تنظیم بازار به نوعی تقسیم شد. بر این اساس، بنا شد شورای رقابت که پس از حدود ۲۰ ماه غیبت، دوباره به قیمت‌گذاری خودرو بازگشته بود، وظیفه تعیین دستورالعمل قیمتی را بر عهده بگیرد؛ اما اعلام و ابلاغ آن بر عهده ستاد تنظیم بازار باشد. شورای رقابت بلافاصله پس از بازگشت به قیمت‌گذاری خودرو، محدوده مجاز افزایش قیمت را اعلام کرد. طبق تصمیم شورا، محصولات ایران خودرو مشمول افزایش قیمت متوسط ۱۰ درصدی شدند و سایپایی‌ها نیز مجوز افزایش به‌طور میانگین ۲۳ درصدی قیمت محصولاتشان را دریافت کردند. دلیل اینکه سایپا مجوز افزایش قیمت بیشتری دریافت کرد این بود که در گذشته کمتر از ایران خودرو قیمت محصولاتش را بالا برده و حالا می‌توانست آن را جبران کند. چندی پس از اعلام محدوده مجاز افزایش قیمت خودروهای داخلی، شورای رقابت اعلام کرد دستورالعمل قیمتی را به ستاد تنظیم بازار ارسال و این ستاد باید نسبت به اعلام و ابلاغ آن اقدام کند. حالا خودروسازان و مشتریان منتظر ستاد تنظیم بازار بودند تا با اعلام و ابلاغ قیمت‌های جدید، تکلیف آنها مشخص شود و شرایط برای آغاز طرح‌های جدید فروش فراهم بیاید. این در حالی بود که ستاد تنظیم بازار اقدامی در راستای ابلاغ قیمت‌ها انجام نداد و همه بلاتکلیف مانده بودند. در واقع نوعی ناهماهنگی میان ستاد تنظیم بازار و شورای رقابت بر سر اعلام قیمت‌های جدید خودرو رخ داد و هر یک دیگری را مسوول این ماجرا می‌دانست. شورای رقابت عنوان می‌کرد ستاد تنظیم بازار مسوول اعلام و ابلاغ قیمت‌ها است و شورا تنها وظیفه‌اش، تعیین دستورالعمل قیمتی است. از آن سو مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز تاکید داشتند شورای رقابت باید قیمت‌ها را اعلام کند. در همین گیرودار بود که لیستی منتسب به شورای رقابت در برخی رسانه‌ها منتشر و از آن به‌عنوان قیمت جدید خودروهای داخلی نام برده شد. با این حال لیست مربوطه ابهامات زیادی داشت؛ از جمله اینکه قیمت‌های مندرج در آن، نسبت به نرخ‌های فعلی نیز کمتر بود. چندی بعد شورای رقابت اعلام کرد لیست منتشر شده، به نوعی خام بوده و مشمول افزایش خواهد شد. در کش و قوس همین ناهماهنگی‌ها بود که اعلام شد اولین طرح فروش فوق‌العاده خودروسازان به مناسبت عید فطر برگزار می‌شود. با توجه به عدم اعلام قیمت جدید خودروها، این پرسش پیش آمد که وقتی قیمت اعلام نشده، چطور قرار است خودروسازان طرح فروش محصولاتشان را اجرا کنند. از آن سو با توجه به اعلام آغاز طرح فروش فوق‌العاده خودروها از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، این اطمینان نیز حاصل شد که تکلیف قیمت‌ها مشخص شده، وگرنه طبعا آغاز فروش بدون قیمت، منطقی نبود.
در نهایت اما اوایل هفته جاری، خودروسازان اعلام کردند قیمت جدید محصولاتشان مشخص شده و فروش فوق‌العاده بر اساس نرخ‌های موردنظر انجام خواهد شد. با این تفاسیر، این احتمال قوی وجود دارد که ستاد تنظیم بازار به نوعی در خفا و به دور از چشم رسانه‌ها، قیمت‌های جدید را همزمان با آغاز طرح فروش فوق‌العاده، به خودروسازان ابلاغ کرده است.
اما طبق سناریوی دوم، خودروسازان خود نسبت به تعیین نرخ جدید محصولاتشان بر اساس دستورالعمل قیمتی ارائه شده از سوی شورای رقابت و مجوز ستاد تنظیم اقدام کرده‌اند. به عبارت بهتر، این احتمال وجود دارد که خودروسازان با توجه به اعلام محدوده مجاز افزایش قیمت خودروهای داخلی (۱۰ درصد برای محصولات ایران خودرو و ۲۳ درصد برای خودروهای سایپا)، خود اقدام به تعیین نرخ محصولاتشان کرده باشند. این سناریو البته به دلیل جایگاه قانونی ستاد تنظیم بازار در پروسه قیمت‌گذاری خودرو، ضعیف‌تر از سناریوی نخست است. طبق اعلام شورای رقابت، محدوده مجاز افزایش قیمت (۱۰ درصد و ۲۳ درصد) به‌طور میانگین اعلام شده، بنابراین خودروسازان برای اینکه بدانند قیمت هر کدام از محصولات شان را چند درصد باید افزایش دهند، نیاز است با این شورا هماهنگ باشند. ازآنجاکه رابط بین شورای رقابت و خودروسازان، ستاد تنظیم بازار است، منطق و سلسله مراتب حکم می‌کند ستاد موردنظر اطلاعات واصله از شورا را به اطلاع شرکت‌های خودروساز برساند تا اینکه آنها خودسرانه در این مورد اقدام کنند. در واقع با فرض سناریوی دوم، عملا جایگاه قانونی ستاد تنظیم بازار به‌عنوان مرجع اعلام و ابلاغ قیمت جدید خودروها، نادیده گرفته شده که منطقی به نظر نمی‌رسد. نکته دیگر اینجاست که وقتی شورای رقابت دستورالعمل قیمتی را به ستاد تنظیم بازار اعلام کرده و به اصطلاح راه و چاه قیمت‌گذاری مشخص شده و وزارت صمت نیز موافق این موضوع و همچنین برگزاری فروش فوق‌العاده است، دلیلی ندارد ستاد نسبت به اعلام و ابلاغ قیمت‌های جدید تعلل کند و شاید خواسته این موضوع از طریق خودروسازان و در جریان اجرای طرح فروش، رسانه‌ای شود.
قیمت جدید خودروها چند؟
فارغ از اینکه کدام‌یک از دو سناریوی موردنظر رخ داده، قیمت جدید خودروهای داخلی اوایل هفته جاری اعلام شد تا خودروسازان طرح فروش فوق‌العاده خود را کلید بزنند. بر این اساس و طبق اعلام ایران خودرو، این شرکت چهار محصول خود را در طرح فروش فوق‌العاده‌اش عرضه کرده که شامل پارس TU۵، پژو ۲۰۶ تیپ۲، پژو ۴۰۵ مدل SLX و رانا می‌شود. بنابراین فعلا تکلیف قیمت دیگر محصولات ایران خودرو مانند دنا، پژو ۲۰۶ تیپ ۵، پژو ۲۰۷ و سمند مشخص نشده است. به نظر می‌رسد عدم اعلام قیمت جدید برخی محصولات ایران خودرو، به این موضوع مربوط می‌شود که آنها در اولین طرح فروش فوق‌العاده این شرکت جایی ندارند. طبعا ایران خودرویی‌ها هر زمان که برای خودروهای موردنظر نیز طرح فوق‌العاده فروش بگذارند، باید قیمت نهایی آنها را اعلام کنند. البته طبعا اگر ایران خودرو در مورد این محصولات تعهدات معوق داشته باشد، برای رفع آنها باید قیمت جدیدشان را به مشتریان اعلام کند تا آنها تکمیل وجه انجام دهند.
اما آن‌طور که معاون فروش و بازاریابی ایران خودرو اعلام کرده، قیمت پارس TU۵ این شرکت حدود ۷۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان تعیین شده و پژو ۲۰۶ تیپ۲ هم کمی بیش از ۷۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان قیمت دارد. آن طور که بابک رحمانی اعلام کرده، قیمت پژو ۴۰۵ مدل SLX نیز بالغ بر ۶۸ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده و رانا هم کمی بیش از ۷۵ میلیون تومان قیمت خورده است. با توجه به قیمت‌های اعلامی، پژو پارس مشمول افزایش قیمت حدود ۱۸ درصدی شده و پژو ۲۰۶ تیپ۲ نیز ۶ درصد افزایش را تجربه کرده است. محاسبات همچنین نشان می‌دهد پژو ۴۰۵ SLX کمتر از ۵۰۰ هزار تومان (چیزی حدود ۷/ ۰درصد) افزایش قیمت داشته، اما رانا بیش از ۱۱ درصد افزایش را به خود دیده است.
سایپا نیز قیمت جدید هفت محصول خود شامل تیبای معمولی، تیبا۲، ساینا، وانت پراید، نیسان دوگانه سوز، نیسان دیزل و پیکاپ دوکابین را اعلام کرد. بر این اساس، قیمت تیبای معمولی کمی بیش از ۵۴ میلیون تومان تعیین شده که نشان از افزایش بالغ بر ۱۱ درصدی آن دارد. همچنین تیبا۲ نیز از این پس ۶۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان قیمت خواهد داشت. با توجه به قیمت اعلامی، تیبا۲ حدود ۹ میلیون تومان معادل ۵/ ۱۷ درصد افزایش قیمت را به خود دیده است. اما محاسبات نشان می‌دهد، ساینا نیز مشمول افزایش قیمت پنج میلیون تومانی معادل ۹ درصد شده است. طبق اعلام سایپا، ساینا از این پس با قیمتی بیش از ۶۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به فروش خواهد رسید. همچنین قیمت جدید وانت پراید نیز کمی بیش از ۴۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تعیین شده که رشد حدود ۸ میلیون تومانی را نشان می‌دهد.
دیگر وانت‌های سایپا شامل نیسان دوگانه‌سوز، نیسان دیزل و کاپرا نیز به ترتیب ۱۰۷ میلیون تومان، ۱۵۶ میلیون تومان و ۲۲۱ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. در بین محصولاتی که قیمت آنها اعلام شده، نامی از پراید (در مدل سواری) نیست، چه آنکه این خودرو در تیر ماه امسال از چرخه تولید حذف خواهد شد. البته با توجه به پیش فروش‌هایی که سایپا برای پراید انجام داده، قیمت جدید این محصول نیز باید در راستای ایفای تعهدات مربوطه، مشخص شود.
