گروه خبر: اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس، دیروز در شرایطی پنجمین جلسه خود را برگزار کردند که اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای پیشین ایران، میهمان این جلسه بودند. سعیدجلیلی، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی و مسوول تیم مذاکره‌کننده پیشین و علی باقری، معاون وی و همچنین فریدون عباسی، رئیس سابق سازمان انرژی اتمی دیروز به بهارستان رفتند تا ضمن توضیح روند گذشته مذاکرات، ارزیابی خود را در باره توافق اخیر مطرح کرده و به سوالات اعضای کمیسیون پاسخ دهند.


به گزارش «ایسنا» سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام با اشاره به حضور تیم سابق هسته‌ای ایران در جلسه دیروز این کمیسیون تاکید کرد که سعید جلیلی به ادعای بازدید از پارچین در دوران مدیریت پرونده هسته‌ای پاسخ داد. براساس گزارش خبرگزاری تسنیم نقوی‌حسینی به نقل از جلیلی گفت: «هیچ بازدیدی از پارچین در زمان ریاست من در تیم مذاکره‌‌کننده‌ هسته‌ای صورت نگرفت. ما در حالی شرایط را تحویل تیم جدید دادیم که 1+5 از کلیه خطوط قرمز خود عدول کرده بود، رویکرد مقابله‌ای خود را کنار گذاشته و گفت‌وگوی پیرامون حق هسته‌ای، حق غنی‌سازی و تثبیت صنعت هسته‌ای را پذیرفته بود و در مقابل ما توان 20 درصد غنی‌سازی و 19 هزار سانتریفیوژ داشتیم، همچنین در آن دوران فردو وارد عملیات تولید شده بود و طرف مقابل آماده بود تا تحریم‌ها را لغو کند.»


این نماینده مردم در مجلس توضیح داد: سعید جلیلی اعلام کرد که موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، یک موضوع راهبردی و اساسی و متعلق به منافع ملی کشور است بنابراین برای موفقیت آن هم باید اجماع ملی باشد. از طرفی دیگر کمیته هسته‌ای دبیرخانه از ابتدای مسوولیت من با حضور رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تشکیل شد البته من بارها درخواست داشتم که در مجلس حضور پیدا کرده و مباحث مربوط به موضوع هسته‌ای را با نمایندگان در میان بگذارم که در این رابطه در برخی موارد توفیق حضور در مجلس را پیدا کردم. نقوی‌حسینی افزود: جلیلی در ادامه گفت که ما همواره در طول مذاکرات، مجلس را یک ظرفیت مهم می‌دانستیم، به‌ویژه بیانیه‌هایی که از سوی قوه مقننه صادر می‌شد به ما امکان چانه‌زنی بیشتر را می‌داد، از طرف دیگر به‌طور حتم گام اول مذاکرات هسته‌ای، حضور سه کشور اروپایی در مذاکرات بود که نتیجه آن به تعلیق فعالیت هسته‌ای ختم شد اما نظام پس از آن به این جمع‌بندی رسید که به علت عدم انجام تعهدات از سوی غربی‌ها فعالیت‌های هسته‌ای مجددا آغاز شود. سخنگوی کمیسیون ویژه برجام در ادامه به نقل از رئیس تیم مذاکره‌کننده سابق کشور گفت: در سال ۸۴ که علی لاریجانی مسوولیت دبیرخانه را برعهده داشت کشورهای غربی پس از ۲سال‌و نیم تعلیق درخواست تخریب و نابودی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را داشتند، به همین جهت نظام سه هدف راهبردی از جمله تثبیت ایران هسته‌ای، تحقق حق هسته‌ای و لغو تحریم‌های ظالمانه را در دستور کار خود قرارداد از این‌رو برای دستیابی به اهداف مذکور باید راهکارهای را دنبال می‌کردیم، از جمله اینکه باید اتهامات بی‌اساس وارده بر ایران مرتفع و پاسخ داده می‌شد؛ به همین جهت آژانس اعلام کرد ۶ ابهام و مساله داریم که باید ایران به آنها پاسخ دهد و جمهوری اسلامی در این حوزه طی سال ۸۶ به کلیه سوالات و ابهامات پاسخ داد و آژانس رسما اعلام کرد که پاسخ‌ها قانع‌کننده بود و مسائل حل شده است؛ یعنی آژانس برای تک‌تک ابهامات نامه نوشت که آن مسائل رفع شده است. به گفته نقوی‌حسینی، جلیلی همچنین تاکید کرد که همزمان با حل مشکلات و عمل به مدالیته، شورای امنیت علیه ایران قطعنامه‌ای صادر کرد، البته ۳ قطعنامه قبل از مسوولیت اینجانب صادر شده بود و قطعنامه چهارم همزمان با اعلام رسمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و گزارش کتبی البرادعی در رابطه با حل ابهامات از سوی ایران صادر شد.


سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام گفت: جلیلی در ادامه توضیح داد که در حالی که ما مسائل خود با آژانس را حل کرده بودیم، اروپایی‌ها همچنان مباحثی را مطرح می‌کردند بنابراین ما اقدام به ارائه بسته پیشنهادی کرده و موضوعات مختلف هسته‌ای را در یک بسته پیشنهادی ارائه کردیم تا مسائل همه‌جانبه دیده شود، بنابراین با این اقدام از حالت انفعال به حالت فعال درآمدیم و از چارچوب تعیین شده غربی‌ها خارج شدیم تا اینکه نشست ژنو1 شکل گرفت و در نهایت غربی‌ها هم یک بسته پیشنهادی ارائه کردند و در پایان مقرر شد مشترکات هر دو بسته پیشنهادی مورد توجه قرار گیرد. نقوی‌حسینی به نقل از جلیلی ادامه داد: با این اقدام غربی‌ها مجبور شدند رویکرد مقابله‌ای، تعلیقی، ترتیبی و تخریبی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را کنار گذاشته و از آن عبور کنند و پس از آن موضوع غنی‌سازی با درصد بالا و 20 درصد مطرح شد و فردو را هم تحت نظارت آژانس و به‌صورت کاملا امن در آن موقع تأسیس کردیم به همین جهت غربی‌ها ایده تبادل سوخت هسته‌ای را مطرح و به این ترتیب رویکرد مقابله‌ای غربی‌ها به رویکرد تعاملی و مبادله‌ای تغییر کرد، از طرفی دیگر پس از تغییر رویکرد مذکور وساطت برزیل و ترکیه مطرح شد چون این دو کشور عضو غیر دائم شورای امنیت بودند.

براساس گزارش «ایرنا» از جلسه دیروز صبح کمیسیون برجام، سخنگوی این کمیسیون با اشاره به اظهارات سعید جلیلی در ادامه نیز به نقل از او گفت: بالاخره تلاش‌های مذکور منجر به صدور بیانیه تهران شد که در آن تمام حقوق هسته‌ای ملت ایران دیده شده بود ولی آمریکایی‌ها نه‌تنها به عهد خود عمل نکردند بلکه نظرات فرستادگان خود را هم زیرپا گذاشتند و قعطنامه پنجم را دنبال کردند که موجب اعتراض برزیل وترکیه شد و این دو کشور در شورای امنیت به قعطنامه پنجم رای ندادند ولی ایران با ارائه منطق دقیق خود همراه با رشد و توسعه سریع صنعت هسته‌ای کشور، غربی‌ها را وادار کرد ژنو 2 و ژنو 3 و نشست استانبول را با 6 کشور به مذاکره نشسته و در چارچوب گفت‌وگو حول محورهای مشترک تبادل‌نظر کنند و ابزار تقابلی خود را کنار بگذارند. 6 کشور مقابل مدعی شدند که ایران برای مذاکرات پیش شرط می‌گذارد اما این یک منطق بود. نمی‌شود که از یک طرف تهدید و مقابله صورت گیرد و ازسوی دیگر درخواست گفت‌وگو کنیم. اما باز هم خود غربی‌ها رسما درخواست ادامه گفت‌وگو‌ها را ارائه کردند و استانبول 2در فروردین 91شکل گرفت. در استانبول 2 بود که آمریکا از خط قرمز غنی‌سازی و حقوق هسته‌ای جمهوری اسلامی عبور و عقب‌نشینی کرد و شرمن نماینده آمریکا در مذاکرات، پیام رئیس‌جمهوری آمریکا را در آن جلسه قرائت کرد که حق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ایران را به رسمیت می‌شناسد و ایران در این زمینه استثنا نیست. اینک باید وارد تعامل و گفت‌وگو شویم و همکاری متقابل داشته باشیم و بالاخره طرف مقابل(1+5) پذیرفت که باید با ایران تعامل و گفت‌وگو کند.


گام بعدی پیش‌روی ما در نشست بغداد اتفاق افتاد. پس از نشست بغداد، نشست مسکو موارد توافق قرا رگرفت. در نشست مسکو ما اعلام کردیم که در پنج محور آمادگی گفت‌وگو داریم که سه‌محور آن موضوعات اصلی هسته‌ای بود و به این ترتیب طرف مقابل را در حالت انفعال قرار دادیم.


در آلماتی یک، عقب‌نشینی‌های جدیدی از سوی غربی‌ها رخ داد و وارد بحث‌های درصد غنی‌سازی شدند. یعنی حق هسته‌ای پذیرفته شده بود و حالا روی درصد غنی‌سازی بحث‌ها انجام می‌شد. غربی‌ها می‌خواستند با دادن امتیازاتی، درصد غنی‌سازی ما را محدود کنند و به همین جهت 6 پیشنهاد ارائه کردند. یکی از نکات پذیرفته شده در آلماتی یک هم وزن بودن، هم جنس بودن و همزمان بودن داده‌ها و ستاده‌ها مورد تایید، تصویب و توافق طرفین قرار گرفت که دستاورد مهمی بود. در آلماتی دو مباحث جدی شد و روی نوع داده‌ها و ستاده‌ها به‌طور ریز و دقیق گفت‌وگو شد؛ بدون اینکه تحت تاثیر شرایط قرار بگیریم، روی موضوعاتی که قرار بود بده‌بستان کنیم، صحبت کردیم.


جلیلی ادامه داد: آمریکایی‌ها بارها درخواست گفت‌وگوی دوجانبه داشتند؛ ولی ما نپذیرفتیم و گفتیم هر بحثی دارید در جمع و گفت‌وگو با ۱+۵ مطرح کنید؛ چون اینها همیشه می‌گفتند ما همه با هم یکی هستیم و اختلافی با هم نداریم.