رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»:
حضور اتباع موقتی می‌شود؟
سامان‌دهی اتباع بیگانه که با اعلام وصول طرحی در مرداد ماه بار دیگر در مجلس مطرح شد، هنوز در دستور کار مجلس یا کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور قرار ندارد. بر اساس برنامه هفتم توسعه، دولت و به‌طور مشخص وزارت کشور باید اساسنامه تشکیل سازمان ملی مهاجرت را به مجلس ارائه کند که این مهم نیز تاکنون انجام نشده و زمان ارائه اساسنامه به مجلس نیز مشخص نیست. با این حال اما محمد‌جواد جوکار، رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» جزئیات جدیدی از طرح سامان‌دهی اتباع اعلام کرد. بر این اساس تنها اقامت موقت اتباع تمامی کشورها مطرح است و بحثی از اقامت دائم نیست.
جزئیات جدیدی از طرح سامان‌دهی اتباع
محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس، در خصوص آخرین وضعیت طرح سامان‌دهی اتباع بیگانه، گفت: تاکنون طرح سامان‌دهی اتباع در کمیسیون مطرح نشده، بنابراین ماده‌ای هم به تصویب نرسیده است. در برنامه هفتم تشکیل سازمان ملی مهاجرت تصویب شد. بر این اساس شورای راهبردی برای هماهنگی دستگاه‌های مرتبط در نظر گرفته شده است، که بر همین مبنا، قرار شده اساسنامه سازمان مهاجرت هم توسط وزارت کشور تهیه و به مجلس ارائه شود. او در مورد اینکه آیا جلسه یا جلساتی با وزیر کشور برای ارائه اساسنامه سازمان ملی مهاجرت داشته‌اید، تاکید کرد: دولت اخیرا کار را شروع کرده است. بر همین اساس فرصت دادیم که آنها اساسنامه را تهیه و به مجلس ارسال کنند. زمان ارسال اساسنامه تشکیل سازمان ملی مهاجرت مشخص نیست. اما دولت مکلف است که بر اساس قانون برنامه هفتم اساسنامه را ارائه کند.
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس ادامه داد: پیش از این دولت لایحه‌ای برای سامان‌دهی اتباع داده بود و تشکیل سازمان ملی مهاجرت هم در برنامه هفتم تصویب شد. سال گذشته روی این موضوع کار شده بود که اقامت به چه شکل باشد؛ برای نیروی کار باشد یا اتباع برای سرمایه‌گذاری یا برای تحصیل به کشور بیایند یا تنها به نخبگان در زمینه‌های مختلف علمی فرهنگی و هنری اقامت داده شود. اما دستگاه‌های مرتبط از وزارت امور خارجه تا پلیس و دستگاه‌های امنیتی دیگر یا حتی شرکت‌هایی که در این رابطه تشکیل شده باید سامان‌دهی شوند. در خصوص بحث اقامت نیز تاکنون چیزی تصویب نشده که اقامت چند ساله باشد.
کارت اقامت موقت به چه کسانی داده می‌شود؟
جوکار با تاکید بر اینکه تنها بحث اقامت موقت مطرح است، تصریح کرد: در مورد اقامت به اتباع بیگانه برای نیروی کار، وزارت کار باید نیازمندی‌های حوزه کارگری در طول سال را اعلام کند و به همان تعداد نیاز اجازه اقامت داده شود. یعنی اگر وزارت امور خارجه روادید صادر می‌کنند باید به میزان درخواستی وزارت کار باشد و کارت اقامت موقت هم باید به همان میزان صادر شود. او در ادامه یادآور شد: کسانی هم که از این موضوع تخلف کنند باید جرم‌انگاری شود. یعنی اگر کسی بدون مجوز به یک تبعه خارجی اسکان بدهد؛ برای او در طرح سامان‌دهی اتباع زندان در نظر گرفته شده است. علاوه بر این کسانی‌که به خدمات اتباع و نیروی کار نیاز دارند؛ خودشان باید اسکان، آموزش، بیمه و مسائل درمان و... را دنبال کنند. رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس در خصوص جرم انگاری انجام شده در طرح سامان‌دهی اتباع گفت: کسانی‌که به اتباع غیرمجاز اسکان بدهند؛ جرایمی که در قانون مجازات اسلامی داریم از درجه 6 به بالا در موردشان اعمال می‌شود.
جرم‌انگاری چگونه انجام می‌شود؟
جوکار ادامه داد: دولت مکلف است که اتباع غیرمجاز را شناسایی و با آنها برخورد کند. البته بحث جرم‌انگاری کسانی‌که اتباع بیگانه را به کار می‌گیرند، باید لحاظ شود. جرم‌انگاری می‌تواند در اساسنامه سازمان ملی مهاجرت ذکر شود یا اینکه مجلس مشخصا طرحی را در این خصوص ارائه کند. او تاکید کرد: در طرح سامان‌دهی اتباع بیگانه اقامت دائم اتباع را نداریم البته باید بررسی‌های لازم صورت بگیرد. ولی تاکنون اقامت اتباع به صورت موقت دیده شده است و در طرح اقامت دائم نداریم. رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس در خصوص اینکه طرح سامان‌دهی اتباع شامل اتباع بیگانه تمام کشورها است یا تنها یک کشور خاص، اظهار کرد: موادی که در این طرح برای اتباع درنظر گرفته شده، برای تمامی اتباع خارجی است و شامل اتباع خارجی یک کشور خاص نیست.
طرح اتباع چه زمانی در دستورکار قرار می‌گیرد؟
جوکار در پاسخ به این پرسش که این طرح چه زمانی در دستور کار قرار می‌گیرد، تصریح کرد: این موضوع منوط به جمع‌بندی کمیسیون با دستگاه‌های مربوطه است. البته وزارت کشور مکلف شده اساسنامه سازمان ملی مهاجرت را تهیه کند و ما منتظریم که اساسنامه سازمان هم برسد تا بتوانیم تصمیم بگیریم. او خاطرنشان کرد: اساسنامه سازمان ملی مهاجرت موضوع را کاملا روشن می‌کند. در خصوص رسیدگی به امور مهاجرین باید متولی دستگاه خاصی باشد و مسائل مربوط به این حوزه در یکجا متمرکز شود. شورای هماهنگی که در نظر گرفته شده شورای هماهنگی میان دستگاه‌هایی است که در موضوع اتباع در حال حاضر فعالیت می‌کنند. موضوع تشکیل شورای هماهنگی نیز در برنامه هفتم آمده است.
رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس تصریح کرد: فعلا طرح سامان‌دهی اتباع را در دستور کار نداریم، اما ما بررسی‌های خودمان در خصوص طرح سامان‌دهی اتباع بیگانه را انجام می‌دهیم تا اساسنامه تشکیل سازمان ملی مهاجرت از سوی دولت به مجلس برسد. اما سعی می‌کنیم بررسی طرح سامان‌دهی اتباع بیگانه با هماهنگی دولت انجام دهیم و در حین بررسی طرح همه دستگاه‌های مرتبط از جمله وزارت امور خارجه، وزارت کار، وزارت کشور، وزارت اطلاعات و سایر دستگاه‌ها که باید به اتباع خدمات ارائه بدهند حضور داشته باشند.
جوکار با اشاره به دستور کار کمیسیون متبوعش یادآور شد: اصلاح قانون انتخابات شوراها که در صحن مطرح است، اصلاح قانون احزاب، تشکیل تشکل‌های اجتماعی، برگزاری تجمعات و راهپیمایی‌ها و افزایش تعداد نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه در دستور کار کمیسیون است. او در خصوص سر‌انجام طرحی برای تقسیم استان سیستان و بلوچستان اظهار کرد: مواردی که مربوط به مجلس یازدهم بوده در حال حاضر در دستور کار است. در خصوص تقسیم استان سیستان و بلوچستان هنوز اقدامی انجام نشده است، اما چون در دستور کار بوده، در حال حاضر در نوبت بررسی است. رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس همچنین در مورد تشکیل تهران شرقی و غربی که در دولت سیزدهم مطرح شده بود، گفت: چنین چیزی را در کمیسیون نداشتیم و دولت هم در این خصوص لایحه‌ای نداده است.
