اولین حضور بلندپایه ایران در بریکس
در نشست روسای مجالس کشورهای جنوب جهانی چه گذشت؟
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس کشورمان در نشست روسای مجالس بریکس با موضوع «نقش پارلمانها در چند جانبه‌گرایی برای توسعه و امنیت جهانی عادلانه» شرکت کرد/ خبرگزاری مجلس شورای اسلامی
قالیباف در این سفر علاوه بر حضور در نشست‌‌‌های مربوطه و دیدارهای حاشیه‌‌‌ای با روسای مجلس حاضر در اجلاس،با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه نیز در حاشیه مجمع پارلمانی بریکس دیدار و گفتوگو کرد. مقابله با یکجانبهگرایی و تقویت روابط دو کشور از جمله مهم‌ترین موضوعات گفت‌‌‌وگوی دو طرف بود که ظهر روز پنج‌شنبه انجام شد.
قالیباف رئیس مجلس با اشاره به دیدار با پوتین رئیس جمهور روسیه با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «در دیدار با آقای پوتین ضمن پیگیری توافق مالی دو کشور و پروژه کریدور، بر ضرورت توسعه روابط اقتصادی تاکید کردم. ایشان هم از اطمینان در تداوم توسعه روابط ایران و روسیه مانند دوره آیت‌الله رئیسی سخن گفت و از من خواست سلام گرم و بهترین آرزوهای او را به رهبر معظم انقلاب و مردم ایران برسانم.» به روایت خبرگزاری فارس، قالیباف در دیدار دوجانبه با پوتین تاکید کرد: «یکجانبهگرایی غرب حتما متوقف خواهد شد.»
وی افزود: «مصمم هستیم کارهای حوزه غیرنظامی را به همان سرعت که برنامه‌‌‌های دفاعی و امنیتی پیش می‌‌‌رود، جلو ببریم.»پوتین نیز در این دیدار اظهار کرد: « به‌‌‌تازگی در کشور شما انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد. می‌‌‌خواهم امید و اطمینان خود را بیان کنم که روابط بین ایران و فدراسیون روسیه به همان صورت پیوسته‌‌‌ای که در دوران گذشته و در دوران رئیسجمهور رئیسی بوده است، ادامه خواهد یافت.»وی همچنین افزود: «ایران عضو رسمی بریکس شده است و ما از این بابت بسیار خوشحالیم، ما حامی عضویت ایران در بریکس بودیم.»رئیسجمهور روسیه در نهایت گفت که رئیس دومای دولتی روسیه در مراسم تحلیف رئیسجمهور ایران هدایت هیات روسی را برعهده خواهد داشت. رئیس مجلس شورای اسلامی هم در این رابطه گفت که ویاچسلاو والودین، رئیس مجلس دومای دولتی روسیه در رأس هیات روسی در مراسم تحلیف چهاردهمین دوره ریاست جمهوری شرکت خواهد کرد.
در عین حال از دیگر دستاوردهای این سفر، امضای یادداشت تفاهم پروتکل مجمع پارلمانی بریکس توسط رئیس مجلس بود. توسعه روابط تجاری و مالی میان اعضا و مقابله با یکجانبهگرایی از جمله اهداف اصلی پیمان بریکس است. در این سفر سید شمس‌‌‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، ابراهیم رضایی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، سید روح‌‌‌الله موسوی نماینده مردم لردگان و خانمیرزا، شهین جهانگیری نماینده مردم ارومیه و مهدی صفری دیپلمات ایرانی و معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، رئیس مجلس شورای اسلامی را همراهی کردند.
اهداف قالیباف در سن‌‌‌پترزبورگ
قالیباف پیش از ترک تهران با بیان اینکه این سفر به دعوت آقای ویاچسلاو والودین، رئیس دومای ملی روسیه و همچنین خانم والنتینا ماتوینکو، رئیس شورای فدراسیون مجلس فدرال فدراسیون روسیه صورت گرفت، گفت: «یکی از اهداف ما در این نشست این است که تلاش کنیم تا بسیاری از توافقات را پیگیری کنیم تا به نتیجه برسد.» به گفته رئیس مجلس، بریکس در سالی که ریاست آن بر عهده روسیه است؛ بیش از ۲۵۰ نشست کارشناسی در حوزه‌‌‌های مالی، پولی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی برگزار خواهد کرد بنابراین این فرصت خوبی برای جمهوری اسلامی ایران به منظور توسعه روابط با کشورهای عضو بریکس است. رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با یادآوری اینکه سال گذشته ریاست بریکس برعهده آفریقای جنوبی بود که ایران و سه کشور دیگر عضو بریکس شدند، افزود: «در همین راستا امروز مجموعا ۹ کشور که از قدرت‌‌‌های نوظهور جهان هستند، به عضویت بریکس درآمده‌‌‌اند.»
دلارزدایی روی میز بریکس
رئیس مجلس شورای اسلامی صبح روز پنج‌شنبه، در این اجلاس با بیان اینکه کشورهای عضو بریکس باید به دنبال نقش‌آفرینی بیشتر و موثرتر در زنجیره ارزش جهانی باشند، گفت: «اقتصادهای کشورهای عضو بریکس با ظرفیت‌‌‌های متعدد در حوزه‌‌‌های مختلف و راهبردی، مکمل، متمم و تقویت‌کننده یکدیگر هستند و این ظرفیت ارزشمندی برای توسعه متقابل همکاری‌‌‌های دوجانبه و چند جانبه است.» قالیباف افزود: «توافق اخیر مالی ایران و روسیه از نمونه‌‌‌های موفق دلارزدایی است.» به گزارش «ایسنا»، وی توضیح داد: «از جمله اقدامات مهمی که در بریکس دنبال شده، دلارزدایی و استفاده از ارزهای جایگزین برای تجارت بین اعضاست که باعث قطع یکی از اهرم‌‌‌های اصلی فشار آمریکا بر اقتصادهای نوظهور خواهد بود. توافق مالی اخیر میان ایران و روسیه از نمونه‌‌‌های موفق همکاری برای دلارزدایی از مناسبات دوجانبه است.
گسترش همکاری در تعیین فرآیندهای انتقال پول میان کشورهای عضو و نیز توسعه کریدورهای تجاری برای انتقال کالا و خدمات اعضای بریکس از جمله ظرفیت‌‌‌های مهمی است که باید از سوی مجالس عضو، پیگیری و فعال شود.» قالیباف چهار محور اصلی ترانزیت، انرژی، تجارت و بانک، را از مهم‌ترین محورهای همکاری میان اعضای بریکس دانست و تاکید کرد: «مجلس شورای اسلامی و دولت جدید ایران آمادگی همه‌جانبه دارند تا در تمامی این حوزه‌ها با شرکای خود همکاری کنند.» به گفته وی، پارلمان‌‌‌های کشورهای عضو، در موفقیت بریکس نقش حیاتی و مهمی دارند و می‌توانند برای برون رفت از یکجانبهگرایی، قوانین تسهیلگری برای توسعه تجارت وضع کرده و موانع قانونی گسترش همکاری‌‌‌های تجاری را بر طرف سازند. رئیس مجلس در ادامه پیشنهاد کرد که موضوع تحریم‌‌‌های اقتصادی و مقابله با اقدامات قهری یکجانبهگرایانه به عنوان یک تهدید بزرگ علیه امنیت، رفاه مردم و شهروندان عادی اعضای بریکس در دستورکار مجمع مجالس بریکس قرار گیرد.
قالیباف روز پنج‌شنبه در نشست بریکس پلاس با موضوع نقش مجالس در ارتقای نظام روابط بین‌الملل و تضمین دموکراتیزاسیون آن نیز حضور پیدا کرد. رئیس مجلس در این نشست با اشاره به اینکه ما در دورانی قرار داریم که مکانیزم‌‌‌های بین‌المللی کنونی و سازمان ملل به عنوان یک نهاد نظم دهنده نظام بین‌الملل دیگر برای حل و فصل مناقشات و مسائل بین‌المللی و منطقه‌‌‌ای کارآیی چندانی ندارد، گفت: «البته همراستا با تغییرات نظم سیاسی، تغییر دیگری در نظم اقتصادی در حال وقوع است.» وی با اشاره به اینکه قدرت اقتصادی و مرکز اقتصاد جهان در حال تغییر است، افزود: «توان سازوکارهای انحصارگرایانه اقتصادی و مالی غربی به دلیل اقدامات یکجانبهگرایانه کاهش یافته و نظم اقتصادی جدیدی در حال شکلگیری است.
برخی قدرت‌‌‌های اقتصادی با استفاده از اقدامات قهرآمیز یکجانبه و تحریم‌‌‌های اقتصادی غیرقانونی علیه ملت‌‌‌ها به دلیل اهداف سیاسی، نه تنها نظم اقتصاد بین‌المللی و روابط آزاد تجاری بین کشورها را با تنش مواجه ساخته‌‌‌اند بلکه به‌‌‌طور مستقیم و غیرمستقیم حق حیات، حق کار، حق آموزش و حق توسعه و حق انسانی را به شدت تحت‌تاثیر قرار داده‌اند؛ تحریم‌‌‌های ظالمانه آمریکا علیه ملت جمهوری اسلامی ایران، مصداق عینی ظالمانه‌‌‌ترین اقدام در حوزه یکجانبهگرایی با هدف آسیب رساندن به مردم عادی است.» به گفته رئیس‌‌‌مجلس، فلسفه وجودی بریکس نشان‌دهنده درک درست از این تغییرات است تا با حفظ و رعایت اصول و هنجارهای شناخته شده جهانی حقوق بین‌الملل و در نظر گرفتن منافع همه دولت‌‌‌ها و ملت‌‌‌ها نظام جهانی عادلانه‌تر و آزادتری شکل گیرد.
رئیس مجلس تاکید کرد: «مجمع پارلمانی بریکس می‌تواند با سازوکارهای پارلمانی و تاکید بر دیپلماسی اقتصادی و حمایت از همکاری‌‌‌ها در تعیین فرآیندهای انتقال پول میان کشورهای عضو و توسعه کریدورهای تجاری، مسیر شفاف و افق امید‌‌‌بخشی برای فعالیت موثر دولت‌‌‌ها ترسیم و زمینه را برای تحقق نظام بین‌المللی دموکراتیک فراهم کند.»
تهران و مسکو به‌دنبال نظم جهانی چندجانبه‌‌‌گرا
همچنین ویاچسلاو والودین رئیس دومای دولتی فدراسیون روسیه روز پنج‌شنبه با رئیس مجلس شورای اسلامی در حاشیه برگزاری نشست روسای مجالس بریکس دیدار و گفتوگو کرد. به گزارش «ایسنا»، روسای مجالس ایران و روسیه با تاکید بر استفاده از ظرفیت بریکس، افزایش حجم تبادلات تجاری، رفع موانع مالی و توسعه فعالیت‌‌‌ها در حوزه ترانزیت و انرژی تاکید کردند.
در این دیدار رئیس مجلس شورای اسلامی بیان کرد: «فرصت‌‌‌هایی که در روابط دوجانبه بین ایران و روسیه وجود دارد و همچنین نهادها و سازمان‌های بین‌المللی مانند بریکس، شانگهای و اوراسیا بسیار تاثیرگذار و سرنوشت‌ساز است، هرچند حجم ارتباطات مالی ما افزایش پیدا کرده اما این مبادلات با شرایط و ظرفیت‌‌‌های موجود فاصله دارد.» وی اضافه کرد: «ما می‌توانیم کارهای بزرگی در حوزه‌‌‌های تجارت و انرژی انجام دهیم، هرچند فاصله ما نسبت به ۵ سال قبل بهتر شده اما باید از ظرفیت‌‌‌ها بیشتر استفاده کنیم.»
رئیس دومای دولتی فدراسیون روسیه نیز در این دیدار گفت: «کشورهای ما با چالش‌‌‌هایی روبه‌‌‌رو هستند اما از این مسائل در راستای رفاه مردم عبور می‌‌‌کنند، همکاری‌‌‌های بریکس به ما کمک می‌‌‌کند مسائل بسیاری را به صورت مشترک حل کنیم به همین دلیل ما از اینکه ایران به این اتحادیه بزرگ که تقریبا نصف جمعیت جهان را پوشش می‌‌‌دهد، پیوسته است بسیار خوشحال هستیم.» وی با بیان اینکه ما خواهان شکلگیری نظم جهانی و چندجانبه‌‌‌گرایی هستیم، اضافه کرد: «بریکس فرصتی برای ادامه همکاری‌‌‌ها براساس احترام متقابل، حفظ منافع ملی، سنت‌‌‌ها و فرهنگ‌‌‌های کشورهای مختلف است.»
رئیس مجلس ایران در حاشیه این سفر با روبین روبینیان، نایب‌رئیس مجلس ارمنستان، ایگور سرگینکو رئیس پارلمان بلاروس، ماولن آسیمبایف رئیس مجلس سنای قزاقستان، والنتینا ماتوینکو، رئیس شورای فدراسیون روسیه و محمدطاهر ذاکرزاده رئیس مجلس نمایندگان تاجیکستان دیدار و گفتوگو کرد. در این دیدارها بر نقش پارلمانها در تسهیل قراردادها و توسعه روابط تجاری و اقتصادی، اهمیت بریکس و شانگهای و اهمیت مناسبات با همسایگان تاکید شد. سازمان بریکس یک گروه بین‌المللی به رهبری قدرت‌‌‌های اقتصادی نوظهور شامل چین، هند، روسیه، برزیل و آفریقای جنوبی است که به واسطه دارا بودن حدود نیمی از جمعیت جهان و حدود ۴۰درصد ظرفیت اقتصاد جهانی، منابع انسانی و طبیعی غنی ظرفیت بالایی برای تاثیرگذاری بر اقتصاد جهانی دارند. در اجلاس سران سازمان بریکس در ژوهانسبورگ، در ابتدای شهریور ۱۴۰۲ عضویت پنج کشور جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و اتیوپی پذیرفته شد و این کشورها از ابتدای سال ۲۰۲۴ میلادی (دی ۱۴۰۲) عضو رسمی این سازمان شدند.
