امواج‌مدیا تحلیل کرد
پیروزی یک محافظهکار میانه‌رو برای دیپلماسی ایران بهتر است
داستان:در حالی که نامزدهای ریاست جمهوری ایران خود را برای اولین مناظره از پنج مناظره تلویزیونی آماده میکنند، برخی نامزدها با امید بالا[برای رای آوری] در حال تشریح اولویت‌‌‌های سیاست خارجی خود هستند و نکاتی را در مورد اینکه چه کسی را به عنوان دیپلمات ارشد ترجیح می‌‌‌دهند، بیان کرده‌‌‌اند. این در حالی است که حضور یکی از نامزدها با مشاوران جدیدی که در حال حاضر در دولت حضور دارند، انتقادها را برانگیخته است.
پوشش: سعید جلیلی، نامزد اصولگرای ریاست جمهوری، در ۱۴ ژوئن به همراه دو مشاور که در حال حاضر سمت‌‌‌هایی در دولت دارند، در یک برنامه گفت‌وگوی تلویزیونی حاضر شد. مهدی صفری، معاون اقتصادی وزیر امور خارجه و محسن کریمی، معاون امور بینالملل بانک‌مرکزی ایران جلیلی را همراهی می‌‌‌کردند. حضور صفری به گمانه‌‌‌زنی‌‌‌ها در شبکه‌‌‌های اجتماعی دامن زد که جلیلی او را به عنوان گزینه احتمالی خود برای وزیر امور خارجه در صورت احراز پست ریاست جمهوری معرفی می‌‌‌کند. از آنجا که کریمی و صفری هر دو سمت‌‌‌های ارشد در دولت و بانک مرکزی دارند، برخی سوالاتی را در مورد تضاد منافع احتمالی مطرح کرده‌‌‌اند. نه جلیلی و نه مشاوران وی در مورد این انتقادات اظهارنظری نکرده‌‌‌اند. پایگاه خبری اقتصاد نیوز در ۲۳ خرداد خاطرنشان کرد که محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، کارمندان خود را از تبلیغات برای هر نامزدی منع کرده است.در همان روز، وبسایت «انتخاب» متمایل به اصلاح‌‌‌طلبان عنوان کرد که قانون استفاده از منابع دولتی برای تبلیغ یک نامزد خاص را ممنوع می‌‌‌کند. به طور خاص از صفری به دلیل حضور در پنل بحث در حمایت از جلیلی انتقاد کرد.
فاطمه کلانتری، روزنامه‌‌‌نگار طرفدار اصلاحات که مسائل بینالملل را پوشش می‌‌‌دهد، در ۱۴ ژوئن در شبکه ایکس نوشت که جلیلی به دلیل آوردن صفری به برنامه تلویزیونی به عنوان مشاور خود، «مطمئناً قوانین انتخابات را نقض کرده است.»
در همین حال، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس که در یک نظرسنجی جدید ۱۳ امتیاز از جلیلی و نامزد اصلاح طلبان مسعود پزشکیان برتری دارد، در یک برنامه گفت وگوی تلویزیونی در ۲۵ خرداد به همراه مشاور سیاست خارجی خود شرکت کرد.کاظم غریب آبادی، معاون امور بینالملل و حقوق بشر قوه‌قضائیه نیز قالیباف را همراهی میکرد. غریب آبادی پیش از این به عنوان نماینده سازمان‌‌‌های بین‌المللی مستقر در وین (۲۰۲۱-۲۰۱۸) از جمله آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) فعالیت میکرد. برخی احتمال می‌‌‌دهند در صورت انتخاب قالیباف، غریب‌آبادی سکان وزارت امور خارجه را برعهده بگیرد. هم غریب‌آبادی و هم صفری در برنامه‌‌‌های تلویزیونی خود درباره سیاست خارجی صحبت کردند.
صفری تاکید کرد که جلیلی سیاست‌‌‌های ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور فقید را که در ۲۹ اردیبهشت در سانحه سقوط بالگرد [شهادت رسید]، ادامه خواهد داد. غریب‌آبادی نیز گفت که دولت قالیباف به مذاکرات هستهای با قدرتهای جهانی ادامه می‌‌‌دهد، اما افزود که صرفا لغو تحریمها کافی نیست و ایران باید از چنین اقداماتی «منفعت اقتصادی» داشته باشد. پزشکیان و مصطفی پورمحمدی کاندیدای محافظهکار به طور جداگانه دیدگاه‌‌‌های خود را درباره سیاست‌‌‌های منطقه‌‌‌ای ایران به‌‌‌ویژه در قبال اسرائیل ارائه کردند. پزشکیان طی سخنانی در میزگردی که ۱۳ ژوئن پخش شد، گفت که اگرچه او برقراری روابط با اسرائیل را ترویج نمی‌‌‌کند، اما این سوال را مطرح می‌‌‌کند که چرا ایران «تنش ایجاد می‌‌‌کند»؛ به ویژه با اشاره به معترضان که سفارت بریتانیا را در سال ۲۰۱۱ و سفارت عربستان‌سعودی را در سال ۲۰۱۶ فتح کردند. قابل ذکر است، پورمحمدی در ۱۴ ژوئن گفت که تهران به دنبال «دفاع از تمدن باستانی ایران است.»
زمینه/تحلیل: سیاست خارجی همچنان یک موضوع کلیدی برای مردم ایران است، به ویژه به دلیل تحریم‌‌‌های غرب که اقتصاد کشور را تحت فشار قرار داده است. ساده‌ترین راه برای رفع همه جانبه تحریمها، احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، نام رسمی توافق هستهای ۲۰۱۵ بین ایران و قدرتهای جهانی است. این توافق در سال ۲۰۱۸ دچار اختلال شد،زمانی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور وقت ایالات‌متحده به طور یک‌جانبه از برجام خارج شد و همه تحریمها را علیه ایران دوباره اعمال کرد. تهران یک سال منتظر ماند، سپس تعهدات خود را تحت این توافق کاهش داد.
زمانی که ابراهیم رئیسی در اوت ۲۰۲۱ روی کار آمد، علی باقری کنی، همراه جلیلی به عنوان معاون سیاسی وزیر امور خارجه منصوب شد و مذاکرهکننده ارشد هستهای ایران شد. باقری‌کنی مدت‌‌‌ها به جلیلی نزدیک بود و قبلا در تیم مذاکرهکننده هستهای در زمانی که جلیلی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بین سال‌‌‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۳ مذاکرات را رهبری میکرد، حضور داشت. این مذاکرات هیچ پیشرفت دیپلماتیکی به همراه نداشت. پس از شهادت حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه در سانحه هلی‌کوپتر، باقری کنی به عنوان سرپرست وزارت امور خارجه منصوب شد. با این حال، تردیدهایی وجود دارد که در صورت پیروزی جلیلی در سمت خود باقی بماند. در سال گذشته گزارش‌‌‌هایی منتشر شد که ادعا میکرد جلیلی و باقری کنی رویکردشان از هم فاصله گرفته است؛ یعنی جلیلی فعالانه با تلاش‌‌‌های باقری برای احیای برجام مخالفت می‌‌‌کند.
قالیباف، فرمانده قبلی سپاه ، محافظه‌‌‌کاری سنتی است که اغلب به عنوان یک «تکنوکرات» توصیف می‌‌‌شود که به دنبال کردن دیپلماسی تمایل دارد. در صورت انتخاب قالیباف مشخص نیست که او چگونه می‌‌‌تواند به اجرای دیپلماسی هستهای نزدیک شود. غریب‌آبادی پیش از این به عنوان نماینده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خدمت کرده است و اگر در نهایت به سمت دیپلمات ارشد منصوب شود، ممکن است باقری‌کنی به عنوان مذاکرهکننده هستهای باقی بماند.
به موازات آن، برخی ناظران پیشنهاد کرده‌‌‌اند که پزشکیان می‌‌‌تواند محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق را به عنوان دیپلمات ارشد خود معرفی کند. پزشکیان به صراحت درباره چنین گمانه‌‌‌زنی‌‌‌هایی اظهار نظری نکرده است، اما قبلا گفته بود که خواهان حضور افراد توانمند در دولتش است.قابل ذکر است که ظریف از پزشکیان برای ریاست جمهوری حمایت کرده است.
آینده: شش نامزد انتخابات ریاست جمهوری این فرصت را خواهند داشت که اولویت‌‌‌های سیاست خارجی خود را مشخص کنند و در مناظره‌‌‌های تلویزیونی آتی یکدیگر را به چالش بکشند. اولین مناظره شب گذشته از صدا و سیما پخش شد. بیش از نیمی از نامزدها، چهره‌‌‌های اصولگرا هستند که بعید است از سیاست‌‌‌های شهید رئیسی عدول کنند. با این حال، چهره‌هایی مانند قالیباف ممکن است بیشتر به گفت‌وگو با غرب ادامه دهند. پزشکیان، تنها اصلاح طلب حاضر در رقابت، ممکن است نامزدی باشد که به احتمال زیاد از بهبود روابط با کشورهای غربی حمایت می‌‌‌کند. با این حال، حتی در صورت انتخاب شدن، هرگونه ارتباطی در این زمینه محدود خواهد شد. بر این اساس، برخی ناظران ادعا میکنند که یک رئیسجمهور محافظهکار، در حالی که تمایلی هر چند محدود به دنبال کردن دیپلماسی بین‌المللی داشته باشد، ممکن است در چنین ماموریتی موفق‌تر باشد.
