تاریخ شفاهی-علینقی عالیخانی(۶۹)

سوسیالیسم اروپایی در من مانده و خواهد ماند

در مجموع نگاه چپ را نپسندیدید؟

بستگی داشت. فرض کنید درباره توزیع درآمد من همیشه به‌شدت - به طرف توزیع درآمد، نگاه می‌کردم و خیلی هم به آن اعتقاد داشتم هنوز هم اعتقاد دارم. هیچ فرقی هم نمی‌کند. یعنی خواه ناخواه در مورد توزیع درآمد چپ بودم همیشه. هنوز هم که هنوز است، در این کشور هم که داریم زندگی می‌کنیم من سیستم بی‌رحمانه اینها را قبول ندارم. خواه ناخواه به صورت مبهم، یک گونه‌ای از سوسیالیسم اروپایی در من مانده و خواهد بود. کاری‌اش هم نمی‌توانم بکنم، یعنی قبولش دارم و معتقدم درست است. اما به لحاظ ساختار سیاسی، مارکسیسم به کلی پرت است، آنالیز مارکسیسم پرت است؛ مارکس به ارزش اضافی اشاره می‌کند و آن را نقطه اول قرار می‌دهد و بر آن اساس پیش‌بینی می‌کند که به تدریج سرمایه متمرکز می‌شود در دست چند نفر سرمایه‌دار و مدام تعداد آنها کمتر می‌شود و بعد به جایی می‌رسد که تمام ملت می‌شوند پرولتاریا و چند نفر انگشت‌شمار، تمام سرمایه‌ها را دارند. آنجاست که انقلاب پرولتاریا رخ می‌دهد؛ آنالیزش این است.