سیاست جدید آمریکا در قبال ایران چیست؟
تحریمهای کم شدت برای محدودسازی تنش
در واقع بعد از هفتاکتبر، شاهد شدت گرفتن حملات به پایگاههای آمریکا در منطقه هستیم و در مقابل نیز واشنگتن در تب و تاب است که فشارهای تحریمی را بر ایران افزایش دهد. به همین دلیل ایالات متحده آمریکا روز جمعه تحریمهایی علیه شش نفر از افراد وابسته به شبهنظامیان عراقی کتائب حزب الله تحت حمایت ایران که متهم به حملات اخیر علیه نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه هستند، اعمال کرد.
رئیس روابط خارجی شبهنظامیان، یکی از اعضای شورای حاکمیتی، فرمانده نظامی آن و یک سخنگوی رسانهای در این تحریمها گنجانده شدهاند. تحریمها دسترسی به اموال و حسابهای بانکی ایالات متحده را مسدود میکند و افراد و شرکتهای هدف را از تجارت با آمریکاییها منع میکند. همزمان با شعلهور شدن تنشهای منطقهای پس از جنگ بین اسرائیل و حماس در نوار غزه، موجی از حملات هواپیماهای بدون سرنشین به پایگاههای آمریکایی در عراق تا روز جمعه را شاهد بودیم.
دو مقام دفاعی آمریکا روز جمعه سه حمله دیگر به تاسیسات نظامی آمریکا در عراق و سوریه را تایید کردند که تعداد کل حملات به تاسیسات نظامی آمریکا و ائتلاف در عراق و سوریه را به حداقل ۶۰ مورد رساند. سه پایگاهی که از روز جمعه توسط هواپیماهای بدون سرنشین یک طرفه مورد حمله قرار گرفت، پایگاه هوایی الحریر در اربیل بود که تلفات جانی گزارش نشد، اما ارزیابی خسارت زیرساختی در حال انجام است. حمله به پایگاه هوایی الاسد در عراق هم بدون آسیب دیدگی یا آسیب زیرساختی بود؛ یکی از مقامات دفاعی گفت: «پایگاه آمریکایی تل بایدر در سوریه نیز با خسارات اندک بعد از حملات پهپادی به کار خود ادامه میدهد.» شبهنظامیان تحت حمایت ایران در عراق تهدید کردهاند که به دلیل حمایت آمریکا از اسرائیل به تاسیسات ایالاتمتحده در آنجا حمله خواهند کرد.
دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری مدعی شد که کتائب حزب الله توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران-نیروی قدس حمایت میشود. وزارت امور خارجه قبلا آن را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرده بود. برایان نلسون، معاون وزیر امور تروریسم و اطلاعات مالی گفت: «اقدام اخیر این پیام را به کتائب حزب الله و سایر گروههای مورد حمایت ایران ارسال میکند مبنی بر اینکه از تمام تمهیدات موجود برای پاسخگو ساختن بازیگران فرصتطلبی که به دنبال سوءاستفاده از وضعیت غزه برای اهداف خود هستند، استفاده خواهد کرد. ما کاملا به امنیت و ثبات در خاورمیانه متعهد هستیم و در تلاشهای خود برای ایجاد اختلال در این فعالیتهای بیثباتکننده ثابتقدم هستیم.» به گفته مقامات بهداشتی تحت کنترل حماس، از زمان آغاز جنگ غزه حداقل ۱۱۴۷۰ فلسطینی - دو سوم آنها زن و خردسال – جان باخته و حدود ۲۷۰۰ نفر ناپدید شدهاند.
تشدید تحریم نفتی
همچنین در ادامه رویکرد تحریمی آمریکا علیه ایران، این کشور دو شهروند آمریکایی را به اتهام آنچه تلاش برای فروش نفت ایران برخلاف قوانین تحریمی آمریکا عنوان شده است، مجرم شناخت.
به گزارش «ایسنا»، وزارت دادگستری آمریکا در بیانیهای اعلام کرد که یک هیات منصفه در این کشور دو مرد در ایالت تگزاس را به اتهام تلاش برای فروش نفت ایران برخلاف تحریمهای اعمال شده توسط واشنگتن و توطئه برای ارتکاب پولشویی محکوم کرده است.در بیانیه وزارت دادگستری آمریکا آمده است که ژنیو وانگ، ۴۲ساله و دانیل ری لین، ۴۲ ساله روز چهارشنبه از سوی این هیات منصفه مجرم شناخته شدند و هر کدام با حداکثر مجازات ۴۵ سال زندان روبه رو هستند. بنابر اعلام وزارت دادگستری آمریکا، این دو مرد قصد داشتهاند که از ایران نفت بخرند و با پنهان کردن منشأ آن، سپس آن را به پالایشگاهی در چین بفروشند. به گزارش خبرگزاری رویترز، ری لین رئیس شرکت خصوصی Stack Royalties، یک شرکت مستقر در تگزاس است که حقوق معدنی نفت و گاز را به صندوقهای سرمایهگذاری و گروههای سهام خصوصی میفروشد. وکیل مدافع ری لین در بیانیهای به رویترز گفت که این پرونده بر اساس عوامل مخفی دولت است که به لین «میلیونها دلار سود» در صورت شرکت در این طرح پیشنهاد دادهاند. وی در ادامه تاکید کرد که این یک نمونه ظالمانه از تجاوز دولت است. او همچنین تاکید کرد که به این محکومیت اعتراض خواهد کرد. وکیل ژنیو وانگ به درخواست رویترز برای اظهارنظر پاسخ نداد.
این دو مرد پیش از این در سال ۲۰۲۰ به همراه سه نفر دیگر در دادگاه منطقهای ایالات متحده در ناحیه شرقی پنسیلوانیا متهم شده بودند. سوابق این دادگاه نشان میدهد که دو همدست آنها در آن زمان به جرم خود اعتراف کردهاند. مت اولسن، رئیس بخش امنیت ملی وزارت دادگستری آمریکا در واکنش به این حکم در بیانیهای گفت: «وزارت دادگستری کسانی را که تحریمهای آمریکا را نقض میکنند و امنیت ملی ما را برای سود شخصی به خطر میاندازند، تحمل نخواهد کرد.»
بنابر گزارش رویترز، باوجود تحریمهایی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ پس از خروج یکجانبه ایالات متحده از توافق هستهای ۲۰۱۵ بر صادرات نفت تهران مجددا اعمال کرد، چین کماکان بزرگترین واردکننده نفت ایران در جهان است. محکومیت این دو مرد ۴۲ساله آمریکایی قرار است در ۲۹ فوریه ۲۰۲۴ اعلام شود.
تحلیل رفتار آمریکا
با توجه به تحریمهایی که آمریکا علیه ایران اعمال کرده است این پرسش مطرح میشود که آمریکا به دنبال چه برنامهای است و آیا میخواهد از پلن سی یعنی محدودسازی تنش خارج و به سمت پلن بی برود؟
این دو تحریم بهویژه تحریم نفتی این شائبه را به وجود میآورد که آمریکا ممکن است میزان تحریمها را آنچنان که در پلن بی مشاهده میشد، بالا ببرد. اما با توجه به تحریمهایی که تاکنون اعمال شده میتوان دریافت که این تحریمها در سطحی نیست که بتوان گفت آمریکا وارد پلن بی شده است. یعنی ایالات متحده آمریکا در عین حال که نیمنگاهی به بحث بالا بردن سطح تحریمها دارد در عین حال نمیخواهد پروسه محدودسازی تنش را از میان ببرد. زیرا امروز آمریکا نسبت به بحران در منطقه و امکان گسترش آن آگاه است و در عین حال کمتر از یک سال دیگر قرار است انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ در آمریکا برگزار شود. بنابراین دولت جو بایدن، رئیسجمهور مستقر ناچار است سیاستی در پیش گیرد که نه به پروسه محدودسازی تنش لطمه وارد آید و نه در آستانه آغاز فعالیتها و رقابتهای انتخاباتی متهم به همکاری و ملاحظه ایران شود.
زیرا بایدن میداند که هرگونه تنش به زیان وی و حزب دموکرات در انتخابات آتی تمام میشود، بنابراین این تحریمها را در یک سطح محدود و مشخص دنبال میکند تا منجر به افزایش تنش در منطقه نشود.
بنابراین به نظر میرسد که برنامه آمریکا در قبال ایران این باشد که تا اندازهای تحریمها را افزایش دهد که هم فشار داخلی را کاهش دهد و هم سیاست محدودسازی تنش را به صورت کجدار و مریز تا نوامبر ۲۰۲۴ دنبال کند.
به عنوان مثال در خصوص تحریمهای نفتی، بایدن نمیتواند به یک باره فروش یک میلیون و پانصد بشکه نفت در روز را به میزانی که در زمان دونالد ترامپ رسیده بود، یعنی ۲۵۰ بشکه در روز برساند. زیرا واشنگتن میداند در صورت چنین اقدامی، ایران دست روی دست نمیگذارد و اقداماتی در منطقه انجام خواهد داد.
البته در این رابطه همچنان حرف و حدیث بسیار است یا حداقل مقامات دولت بایدن تلاش دارند که با مطرح کردن موضوع تشدید تحریمها نظر مخالفان را جلب کنند. در این خصوص آموس هوچستاین، مشاور امنیت انرژی جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا، روز چهارشنبه گذشته به بلومبرگ نیوز گفت که ایالات متحده تحریمهای نفتی علیه ایران را در بحبوحه درگیریهای تازه در خاورمیانه اجرا خواهد کرد. هوچستاین با اشاره به بیش از یک میلیون بشکه در روز صادرات نفت ایران، به بلومبرگ نیوز گفت: «ما تحریمها را اجرا خواهیم کرد. این اعداد پایین خواهند آمد.» اظهارات هوچستاین در حالی مطرح میشود که قانونگذاران آمریکایی درباره چند طرح برای تحت فشار قرار دادن ایران پس از حملات هفتاکتبر حماس به اسرائیل، بحث میکنند.
در نتیجه با توجه به اقداماتی که آمریکا تا به امروز و بعد از هفت اکتبر علیه ایران انجام داده میتوان گفت که در چند ماه آینده نیز همچنان سطح تحریمها را تاحدودی بالاتر ببرد اما این تشدید تحریمها، آنقدر شدت ندارد که محدودسازی تنش را تحتالشعاع قرار دهد و آمریکا را وارد یک بحران جدید کند.