تحریمهای موشکی ایران به‌طور خودکار لغو شد
بیانیه ۸ بندی وزارت خارجه
ایران که پروتکل الحاقی را به‌صورت داوطلبانه و موقت اجرایی کرده است، باید قبل از این تاریخ پروتکل را به تصویب مجلس می‌‌‌رساند و در مقابل کنگره آمریکا نیز باید به آن بخش از تحریم‌‌‌هایی که به موجب قوانین قوه قانون‌گذاری ایالات متحده تعلیق و نه لغو شده‌‌‌اند، پایان دهد. بنابراین با مصادف شدن زمان دومین لغو تحریمهای هسته‌‌‌ای مدیرکل موظف بود دومین گزارش نتیجه‌گیری گسترده‌تر را قبل ۱۸ اکتبر منتشر کند اما چون به تعهدات خود عمل نشد، گزارشی هم انتشار نیافت. در این روز محدودیت‌هایی که از سوی شورای امنیت سازمان ملل در حوزه فعالیت‌‌‌های موشکی و تبادل خدمات و فناوری‌‌‌های مرتبط وضع شده بود بدون هیچ قید و شرطی و به صورت خودکار برداشته شد؛ طبق مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، پایان این محدودیت‌ها، نیازمند تصویب قطعنامه، صدور بیانیه یا هیچ اقدام دیگری در سطح شورای امنیت نبوده و به صورت خودکار محقق شد.
اروپا: تحریمهای موشکی را حفظ می‌‌‌کنیم
پس از بیانیه روز سه‌‌‌شنبه سه عضو اروپایی توافق هسته‌‌‌ای ۲۰۱۵، وزارت امور خارجه انگلیس روز چهارشنبه در بیانیهای اعلام کرد که با توجه به فرا رسیدن «روز انتقال برجام» و به پایان رسیدن تاریخ تحریمهای موشکی و تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران، این تحریمها را به همراه تحریمهای مستقل خود علیه ایران حفظ می‌کند. به گزارش «ایسنا»، وزارت امور خارجه انگلیس در پی اتحادیه اروپا در زمینه حفظ تحریمهای موشکی و تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران که امروز (۱۸ اکتبر) تاریخ آن به پایان می‌‌‌رسد، در بیانیهای اعلام کرد که تحریمهای هسته‌‌‌ای و موشکی ایران را حتی پس از پایان تاریخ مقرر آن در توافق هسته‌‌‌ای (برجام) حفظ می‌کند.
در این بیانیه آمده است: «انگلیس به همراه اتحادیه اروپا، در پاسخ به عدم‌پایبندی جدی و تنش‌‌‌زای ایران به برجام از سال ۲۰۱۹، تحریمها و اقدامات محدودکننده مستقل علیه بخش‌‌‌های مختلف ایران را حفظ کرده و تحریمهای سازمان ملل را نیز به مقررات مستقل تحریمی‌‌‌مان اضافه کرده‌‌‌ایم. انگلیس، فرانسه و آلمان، به طور مشترک، این تصمیم را در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳ به اطلاع هماهنگ‌‌‌کننده برجام رساندند.» شورای اروپا نیز در بیانیه روز سه‌‌‌شنبه از تصمیم خود برای اتخاذ گام‌‌‌هایی به منظور حفظ محدودیت‌ها تحت رژیم منع اشاعه اتحادیه اروپا علیه ایران خبر داد. در این بیانیه که روز سه‌‌‌شنبه ۲۵ مهر روی سایت شورای اروپا قرار گرفت، عنوان شده است: «شورا ارزیابی کرد که دلایل معتبری برای خودداری از برداشتن این محدودیت‌ها در روز انتقال (۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ مصادف با ۲۶ مهر ۱۴۰۲) وجود دارد.»
بیانیه وزارت خارجه
در این بین وزارت خارجه کشورمان همزمان با پایان محدودیت‌های قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت بیانیهای منتشر کرد.در بند الف این بیانیه آمده است: «مطابق با مفاد بند ۳ پیوست ب قطعنامه، ایران دیگر موضوع درخواست غیرالزام‌‌‌‌‌‌آور شورای امنیت برای عدم‌انجام فعالیت‌‌‌های مرتبط با موشک‌‌‌های بالستیک طراحی شده با قابلیت حمل سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای نیست. البته تاکید می‌شود برنامه موشک‌‌‌های بالستیک ایران تا قبل از این تاریخ نیز هیچ‌گاه ناسازگار با مفاد این بند نبوده است.» همچنین بر اساس این گزارش، مفاد بند ۴ پیوست ب قطعنامه خاتمه یافته و بر این اساس، همه محدودیت‌های انتقال اقلام، خدمات و فناوری‌‌‌های موشکی به / از جمهوری اسلامی ایران پایان یافت؛ وزارت خارجه در بیانیه مذکور اعلام کرده است: «از این تاریخ، هیچ محدودیتی در حوزه نقل و انتقالِ اقلام، خدمات و فناوری‌‌‌های موشکی به/از جمهوری اسلامی ایران وجود نخواهد داشت و همکاری‌‌‌ها در کلیه حوزه‌‌‌های دفاعی و تسلیحاتی، بر اساس صلاحدید و نیازهای کشور و در چارچوب قراردادهای دوجانبه با سایر کشورها، بدون هیچ محدودیتی قابل انجام خواهد بود.»
همچنین در این بیانیه تاکید شده است: «هرگونه اقدام در سطح ملی یا منطقه‌‌‌ای در تعارض با پایان محدودیت‌های قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و به‌‌‌ویژه بندهای یک و ۲ قطعنامه و چارچوب‌‌‌های زمانی مندرج در آن، با هدف ایجاد محدودیت یا وضع تحریم در هرگونه تعاملات و همکاری‌‌‌های دفاعی ایران، نقض ماهوی قطعنامه محسوب می‌شود و جمهوری اسلامی ایران، متقابلا حق اقدامات مقتضی برای تامین منافع ملی خود را محفوظ می‌دارد.»
بیانیه وزارت دفاع
وزارت دفاع نیز در بیانیهای درخصوص پایان تحریمهای موشکی شورای امنیت سازمان ملل نوشت: «ایران، این مقطع زمانی را فرصتی می‌داند تا از آن در جهت اثبات اقتدار و حقانیت خود و همچنین تقویت توانمندی‌های دفاعی بهره‌گیری کند؛ حتی اگر برخی کشورها در ادامه رفتارهای متناقض خود حاضر به اجرای تعهداتشان ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل نباشند.» در بیانیه وزارت دفاع تاکید شده است؛ جمهوری اسلامی ایران مانند هر کشور دیگری، بر اساس حقوق بین‌الملل محق به انتخاب ابزار دفاعی خود است. تقویت قابلیت‌های موشکی ایران نیز در راستای رفع نیازمندی‌های دفاعی مشروع و زمینه‌سازی برای اجرای «دفاع از خود» مطابق با ماده ۵۱ منشور ملل متحد است. در این راستا، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در چارچوب ماموریت‌های ذاتی خود، مصمم به پیگیری تقویت قابلیت‌های موشکی و تسلیحاتی بر اساس الزامات دکترین امنیت ملی کشور است.
اروپا به تعهدش عمل نکند، یعنی همچنان قابل‌اعتماد نیست
از سوی دیگر محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در این‌خصوص گفت: «طبق سند برجام امروز روز لغو تحریمهای تسلیحاتی است و به طور طبیعی اگر اتحادیه اروپا به این تعهد خود عمل نکند یعنی همچنان قابل اطمینان نیستند و نمی‌شود به توافق‌‌‌هایشان اعتماد کرد. بند مربوطه درباره لغو تحریمها مشمول زمان است و الان در سال هشتم اجرای برجام زمان لغو تحریمهای تسلیحاتی است.»
ایران دیگر موضوع هیچ محدودیتی در سازمان ملل نیست
علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران هم با اشاره به فرارسیدن ۲۶ مهرماه «۱۸ اکتبر» گفت: «ایران دیگر موضوع هیچ محدودیتی در چارچوب شورای امنیت سازمان ملل نیست.» به گزارش «ایسنا»، باقری در رشته توییتی در صفحه اجتماعی ایکس نوشت : «۲۶ مهرماه، مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، همه محدودیت‌هایی که به صورت ناعادلانه در مورد فعالیت‌‌‌ها و نقل و انتقالات مرتبط با موشک‌‌‌های بالستیک به/از جمهوری اسلامی ایران وضع شده بود، خاتمه پیدا می‌کند و ایران دیگر موضوع هیچ محدودیتی در چارچوب شورای امنیت نیست.»
