رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس مطرح کرد
تردید در هدف برنامه
در لایحه برنامه هفتم توسعه دولت رشد ۸ درصدی را در نظر گرفته؛ عددی که به نظر بسیاری از اقتصاددانان و نمایندگان مجلس بسیار دور از انتظار است. در حالی رسیدن به رشد اقتصادی ۸ درصدی سالانه برای ۵ سال اجرای برنامه هفتم توسعه در نظر گرفته شده که در حال حاضر بیش از یک دهه رشد اقتصادی در کشور صفر بوده است. در این میان محسن پیرهادی، نایب رئیس کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه نیز اعلام کرد که ۲۸میلیون نفر زیر خط فقر هستند، اما رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس این عدد رادر بستر دیگری بررسی می‌کند. نگاهداری همچنین تاکید کرد که رشد اقتصادی قابل تحقق با تداوم شرایط کنونی و در خوشبینانه‌ترین حالت ۴درصد است و در شرایط معمولی ۲ درصد خواهد بود. بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا پیامدهای وجود ۲۸ میلیون نفر زیر خط فقر در کشور را مرکز پژوهش‌ها بررسی کرده است، گفت: مرکز پژوهش‌ها گزارش‌های ادواری در خصوص نرخ فقر در کشور منتشر و وضعیت فقر را دنبال می‌کند. آمارها و اطلاعات جدید ما هم تقریبا دلالت بر همین مساله داشت.
جامعه قوی می‌خواهیم
او ادامه داد: در برنامه هفتم توسعه هم در خصوص افرادی که زیر خط فقر هستند، بحث داشتیم. در آنجا مطرح شد که در کشور ۴ اولویت داریم و یکی از این ۴ اولویت تقویت جامعه است. عامل ضعف جامعه را هم چند چیز برشمردیم و یکی از آنها فقر است. هرچقدر قشر متوسط در جامعه‌ای لاغرتر شود و قشر فقیر فربه‌تر، توسعه در آن کشور پیش نمی‌رود. رئیس مرکز پژوهش‌ها خاطرنشان کرد: یکی از مشکلاتی که بایدن هم در آمریکا با آن مواجه است لاغر شدن قشر متوسط است. با وضعیت اقتصادی حاکم، قشر متوسط در آمریکا لاغر شده و رشد فقر بیشتر شده است، در نتیجه آنها دچار مشکل هستند. اما چین یک دهه رشد اقتصادی داشت و این رشد اقتصادی موجب شده تا طبقه متوسط چین فربه شود. بنابراین چین در پیشبرد اهداف توسعه‌ای‌اش موفق عمل می‌کند.
کاهش فقر با رشد اقتصادی
نگاهداری تاکید کرد: ما هم اگر در جمهوری اسلامی می‌خواهیم برنامه هفتم توسعه به نتایج مطلوب برسد، نیاز داریم جامعه را تقویت کنیم. یکی از مبادی تقویت جامعه، تقویت قشر متوسط است که توسعه‌ساز و پیش‌ران توسعه در کشور هستند. بنابراین باید سیاست‌هایی برای کاهش فقر را دنبال کنیم که اصلی‌ترین آن رشد اقتصادی است.
کیک اقتصادی باید بزرگ‌تر شود
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس تاکید کرد: در یک جایی کیک اقتصادی ما هر روز کوچک‌تر می‌شود و یک جا می‌گوییم این کیک را چگونه تقسیم کنیم. در حال حاضر اصلی‌ترین کاری که برنامه هفتم باید انجام دهد، تولید درآمد است. ما مشکل درآمد داریم و کیک اقتصادی‌مان هر روز کوچک‌تر می‌شود. ۳۰ درصد از کیک اقتصادی کشور در اثر یک دهه رشد اقتصادی صفر کوچک شده است. اما ما در کشور در خصوص اینکه کیک چگونه تقسیم شود صحبت می‌کنیم؛ در حالی‌که در حال حاضر باید دغدغه اصلی‌مان بزرگ کردن مجدد این کیک باشد. البته میان برنامه‌ریزان همیشه این دعوا وجود دارد؛ یک عده رشد اقتصادی را محور قرار می‌دهند و عده دیگر تامین اجتماعی را. عده‌ای معتقدند باید توزیع خوبی صورت بگیرد تا عدالت برقرار شود و در مقابل دیدگاه دیگر می‌گوید باید کیک اقتصاد بزرگ شود تا بتوانیم توزیع عادلانه داشته باشیم. هنر برنامه‌ریز این است که نقطه تعادل خوبی را میان برنامه برای رشد و برنامه با هدف تامین اجتماعی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر ایجاد کند. نگاهداری در خصوص برنامه این مرکز برای کاهش فقر تصریح کرد: در برنامه‌ای که مرکز پژوهش‌ها پیشنهاد داده بود؛ یک بسته سیاستی برای رفع فقر داشتیم.
نگاهداری همچنین با اشاره به در نظر گرفتن رشد اقتصادی ۸ درصد در برنامه هفتم توسعه گفت: با توجه به مجموعه محاسباتی که ما در مرکز پژوهش‌ها انجام دادیم، اگر خیلی خوشبینانه و با تمام توان در مسیر پیش برویم، رشد ۴ درصدی طی برنامه قابل تحقق است؛ مگر اینکه کارهای تحولی بزرگی مانند جایابی در نظام بین‌الملل و جذب وسیع سرمایه‌گذاری‌های خارجی را داشته باشیم و تنها در این شرایط است که می‌توانیم به رشد بیش از ۴ درصد فکر کنیم. اما اگر تحول خیلی عظیمی در شرایط اقتصادی کنونی، برنامه‌ریزی ما و منطقه رخ ندهد؛ حداکثر با تداوم وضع موجود به‌طور خوشبینانه ۴درصد و به‌طور معمول ۲ درصد امکان رشد اقتصادی داریم. او در پاسخ به این پرسش که ثبت آرزوی رشد ۸ درصدی در برنامه هفتم توسعه مشکلی را برای کشور ایجاد نمی‌کند، تصریح کرد: رویکرد درست در برنامه‌ریزی آرمان‌گرایی واقع‌بینانه است. ما هم باید آرمان‌ها را ببینیم و هم واقعیت‌ها را محاسبه کنیم. انتخاب اهدافی هم که محقق نشود، در درازمدت موجب کاهش سرمایه اجتماعی حاکمیت می‌شود و ممکن است که مردم احساس کنند دولت توانایی تحقق اهدافی را که خودش مطرح می‌کند، ندارد. بنابراین باید سعی کنیم شرایط واقعی را ببینیم و نگاهی هم به آرمان‌ها داشته باشیم.
