قدرت نظامی ایران در کانون توجه آمریکا قرار گرفت
نبرد نامتقارن تهران و واشنگتن
قدرت بازدارندگی ایران اکنون بیش از گذشته در کانون توجه آمریکا قرار گرفته و به نظر میرسد که این مساله باعث شده واشنگتن تصمیم بگیرد از رویکرد پرتنش در قبال ایران اجتناب کند. به همین دلیل کاخ سفید در حال طرحریزی یک رویکرد جدید در منطقه است تا هم علیه ایران ائتلافسازی کند و هم از هزینههایش در خاورمیانه بکاهد. لازمه این سیاست ائتلافسازی، توجیه متحدان منطقهای واشنگتن است. یعنی آمریکا میخواهد آنها را نسبت به قدرت بازدارندگی ایران حساستر کرده و در چنین شرایطی از آنها بخواهد که در ائتلافسازی علیه تهران مشارکت کنند. در این صورت، واشنگتن میتواند در چارچوب الگوی موازنهسازی از اعمال رویکردهای پرهزینه خودداری کند و به اولویت اصلی سیاست خارجیاش یعنی چین بپردازد و هم متحدان منطقهایاش چون عربستان و اسرائیل را توجیه کند که خودشان باید هزینههای تامین امنیتشان را بپردازند.
در این خصوص ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در تداوم سیاست هراس از برنامه هستهای و دفاعی موشکی بازدارندگی ایران، آنها را از نگرانیهای مهم واشنگتن دانست و اعلام کرد: ایران بزرگترین زرادخانه موشکی را در خاورمیانه دارد. این مقام ارشد اطلاعاتی آمریکا عصر چهارشنبه به وقت محلی در سخنانی در مجمع امنیتی اسپن درباره برنامه هستهای ایران با تکرار ادعاهای واشنگتن درباره موضوع ساختگی گریز هستهای ایران مدعی شد که زمان گریز هستهای ایران بیشتر از یکسال نیست بلکه حدود چند هفته تخمین زده میشود. به گزارش رسانههای آمریکایی، رئیس سیا در عین حال اذعان کرد ایران تلاشهایی برای تسلیحاتی کردن برنامه هستهای خود انجام نداده اما مدعی شد که روند نگرانکننده است. رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در هراس از برنامه دفاعی موشکی بازدارندگی ایران نیز گفت: «آنها در حال حاضر بزرگترین زرادخانه موشکی را در خاورمیانه دارند. این امر و پهپادها نگرانیهای مهم ما هستند.»
قدرت فرامنطقهای تهران
رئیس سیا در واکنش به سفر ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه به ایران نیز مدعی شد: «واقعیت این است که روسها و ایرانیها در حال حاضر به یکدیگر نیاز دارند، هر دو کشور تحت تحریم شدید به دنبال خروج از انزوای سیاسی هستند.» ویلیام برنز ادعا کرد: «اینکه آنها به یکدیگر نیاز دارند، بدان معنا نیست که واقعا به یکدیگر اعتماد دارند، بلکه آنها رقبای انرژی و رقبای تاریخی هستند.» این مقام ارشد اطلاعاتی آمریکا در ادامه ادعاهای خود افزود هر دو طرف به دنبال این هستند که نشان دهند گزینههایی دارند. وی مدعی شد: «سفر پوتین به تهران نشاندهنده آن است که در صنعت دفاعی روسیه مشکلاتی وجود دارد و به نظرم محدودیتهایی برای راههایی که آنها میتوانند به یکدیگر کمک کنند، وجود دارد.» وزیر دفاع آمریکا همچنین در جمع خبرنگاران گفت: «ما به ایران توصیه میکنیم پهپاد در اختیار روسیه قرار ندهد و فکر میکنم این کار یک ایده بسیار بد است.» پیشتر ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفته بود: «سابقه همکاریهای میان ایران و روسیه در حوزه برخی فناوریهای نوین به پیش از آغاز جنگ در اوکراین برمیگردد.»
برتری هوایی ایران
علاوه بر تاکید ویلیام برنز بر در اختیار داشتن بزرگترین زرادخانه موشکی خاورمیانه توسط ایران، فرمانده نیروی هوایی سازمان تروریستی سنتکام نیز روز پنجشنبه با بیان اینکه ایران در منطقه غرب آسیا به برتری هوایی دست یافته گفت که ماموریت یافته چارهای برای «این تهدید» پیدا کند. به گزارش خبرگزاری فارس، آلکسوس گرینکویچ که روز پنجشنبه مسوولیت فرماندهی نیروی هوایی سازمان تروریستی سنتکام (فرماندهی مرکزی آمریکا در خاورمیانه و شمال آفریقا) را به عهده گرفت گفته که جتهای جنگی آمریکا هنوز در آسمانهای خاورمیانه از برتری برخوردارند اما ایران تاکتیکهای مختص خودش را در پیش گرفته و به خاطر پهپادهایش گامهای بزرگی رو به جلو برداشته است.
او گفت: «اگر یک دشمن بتواند هر کاری که بخواهد انجام بدهد و ما نتوانیم جلوی آن را بگیریم آنها از برتری هوایی موضعی برخوردارند.» پایگاه «استاراند استریپس» که یک پایگاه تخصصی برای پوشش اخبار دفاعی و نظامی است نوشته اظهارات این فرمانده بلندپایه آمریکایی با ارزیابی «کنث مککنزی»، فرمانده پیشین سنتکام همسو است که گفته بود توانمندیهای پهپادی ایران موجب شده است آمریکا برای نخستین بار از زمان جنگ کره به این سو، برتری کامل هوایی را از دست بدهد.
گرینکویچ زیرنظر «اریک کوریلا»، فرمانده جدید سازمان تروریستی سنتکام فعالیت میکند. او در مورد مسوولیتی که درباره ایران به او محول شده گفت: «مسوولیت محولشده به من از سمت ژنرال کوریلا این است که بفهمم چطور ما میتوانیم سطحی از کنترلمان در هوا را بازیابی کنیم تا این تهدید خنثی شود.» پایگاه استاراند استریپس در همین رابطه مینویسد: «کارشناسان و مقامهای نظامی آمریکا گفتهاند پهپادهای ایران در زمره پیشرفتهترین پهپادها در دنیا قرار دارند و اثرات قابل توجهی بر جنگهای نیابتی در یمن، عراق و سوریه به جا گذاشتهاند.»
نگرانی از متحدان منطقهای ایران
آلکسوس گرینکویچ در بخش دیگری از اظهاراتش از احتمال حمله گروههای مقاومت به نیروهای آمریکا و متحدانش در منطقه ابراز نگرانی کرده است. طبق گزارش روزنامه واشنگتنپست، «آلکسوس گرینکویچ» مدعی شده «شبهنظامیان تحت حمایت ایران» ممکن است حملات در منطقه علیه ایالات متحده و متحدانش را از سر بگیرند. او در ادامه از نگرانی مستمر آمریکاییها از احتمال مورد حمله واقع شدن پرده برداشت و گفت: «ما الان در وضعیتی قرار داریم که مدام مورد حمله واقع نمیشویم ولی داریم برنامهریزیهای ادامهدار برای حمله را میبینیم.» روزنامه واشنگتنپست نوشته ایران ماه گذشته یک راکت ماهوارهبر آزمایش کرد و همزمان با سفر جو بایدن به منطقه از پهپادهای مسلح خود در خلیج فارس رونمایی کرد. گرینکویچ گفت: «همه در منطقه بسیار نگران هستند.» همچنین گرینکویچ در بخشی از سخنانش به ادعاهای اخیر درباره قصد ایران برای ارسال پهپاد به روسیه نیز پرداخت و گفت: «البته این مساله جای تعجب ندارد اما مایه نگرانی است.»
توجیه برای پدافند یکپارچه منطقهای
دیاکو حسینی، تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی در پاسخ به روزنامه «دنیای اقتصاد» درباره هدف از بیان اظهارات اخیر مقامات آمریکا درباره قدرت بازدارندگی و دفاعی ایران در حوزه موشکی و پهپادی گفت: «درواقع معمولا آمریکاییها اینگونه گزارش دادن درباره رقبای خود از جمله ایران را با این هدف انجام میدهند که ضرورت در پیش گرفتن اقداماتی برای مهار آن کشورها را توجیه کنند.» حسینی ادامه داد: «با توجه به بحثهایی که در رابطه با راهاندازی سیستم پدافند یکپارچه منطقهای توسط آمریکا مطرح شده و تلاشها برای ائتلافسازی، لذا این صحبتها توجیهی برای ضروری نشان دادن این اقدامات آمریکا است.» به گفته تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، آمریکا میخواهد مبنایی فراهم کند تا مهار ایران را از طریق ائتلافهای منطقهای و ابتکارهای نظامی توجیه کند. وی در نهایت در پاسخ به اینکه آیا این افزایش بازدارندگی دفاعی تاثیری در محاسبات واشنگتن در قبال تهران دارد، تاکید کرد که این مسائل در کاهش یا افزایش تنش بین دو طرف تاثیر چندانی ندارد و بزرگترین هدف آن توجیه سیاست کاخ سفید در ائتلافسازیهای منطقهای علیه ایران است.