درها به روی ایران باز می‌شود؟
برنامه مشترک مسکو و تهران برای پسابرجام
به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: جنگ روسیه علیه اوکراین روابط بین غرب و روسیه را زیر و رو کرده است. انتظار نمی‌رود که جنگ به‌زودی پایان یابد و ممکن است با پیروزی یا شکست قاطع هیچ‌یک از کشور‌‌‌ها به پایان نرسد؛ اما برنده ناتو بوده است. این جنگ عملا دریای بالتیک را به دریاچه ناتو تبدیل کرد و اتحاد را به سوئد و فنلاند گسترش داد؛ آن هم در زمانی که هدف روسیه توقف گسترش بیشتر آن بود.
نشست سران ناتو در مادرید یک‌نمایش صرف نبود؛ چرا که هم از نظر سیاسی و هم از نظر نظامی مهم بود. نتایج آن شامل افزایش نیرو‌‌‌ها در غرب روسیه از ۴۰هزار نفر به ۳۰۰هزار نفر، عمدتا در لهستان و کشور‌‌‌های بالتیک و باز کردن درها به روی استقرار نظامی ایالات‌متحده در شرق اروپا، بهویژه در لهستان است. جو بایدن، رئیس‌‌‌جمهور ایالات‌متحده، توانست به اجماع درباره اوکراین و توافق در سطح اروپا برای افزایش مشارکت کشور‌‌‌های عضو در بودجه ائتلاف به ۲درصد تولید ناخالص داخلی، دست پیدا کند. ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌‌جمهور روسیه، شاید برای پاسخ به چالش ناتو کمی تامل کند، اما بعید است که از تصمیم اخیر مربوط به کالینینگراد، منطقه متعلق به روسیه بین لهستان و لیتوانی، عقب‌نشینی کند. در شرایطی که لیتوانی عبور کالا‌‌‌های تحریم‌شده روسیه را از خاک خود و به کالینینگراد ممنوع کرده، مسکو به دنبال مصالحه‌‌‌ای برای ازسرگیری ترانزیت است. در صورت عدم‌موفقیت، منطقه می‌‌‌تواند به نقطه عطف دیگری در درگیری گسترده‌‌‌تر با غرب تبدیل شود. در همین حال و در بحبوحه اجلاس سران ناتو و گروه۷، تحولات قابل‌توجهی در شرق رخ داده است.
مسکو به‌دنبال مقابله با گروه ۷
رهبران کشور‌‌‌های ساحلی دریای‌خزر- جمهوری‌آذربایجان، ایران، قزاقستان، روسیه و ترکمنستان - هفته گذشته در عشق‌آباد دیدار کردند؛ جایی که پوتین بر ارتقای روابط با ایران تاکید کرد. پیش از این در اجلاس مجازی بریکس به میزبانی چین، پکن و مسکو با الحاق ایران و آرژانتین به این گروه موافقت کردند. این حرکات احتمالا دری را برای دستیابی تهران به اهرم‌‌‌های سیاسی و فرصت‌‌‌های اقتصادی باز می‌کند. مسکو به دنبال ایجاد ساختاری برای مقابله با گروه ۷، شامل بزرگ‌ترین اقتصاد‌‌‌های غرب است. تا قبل از شروع درگیری اوکراین در سال ۲۰۱۴، روسیه بخشی از گروه ۸ بزرگ‌تر بود، اما اکنون پوتین مایل است بریکس چالش جدی برای گروه ۷ باشد. اما به گفته یکی از کارشناسان که نخواست نامش فاش شود، با توجه به اختلافات بین چین و هند، بزرگ‌ترین اعضای گروه، بریکس چیزی بیش از یک پوستر سیاسی نیست. با این حال، الحاق ایران پیامد‌‌‌های بلندمدتی در چارچوب تروئیکای متشکل از چین و روسیه دارد.
ولادیمیر پوتین و ابراهیم رئیسی بر اهمیت امضای پیمان همکاری راهبردی دوجانبه‌‌‌ای تاکید کردند که در سفر پوتین به تهران در اواخر سال‌جاری اجرایی خواهد شد. رهبران دو کشور همچنین موافقت کردند که وظیفه حفظ رژیم بشار اسد در سوریه را به طور کامل به ایران بسپارند. هنوز امیدی برای دستیابی به موفقیت در مذاکرات هسته‌‌‌ای بین ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به اضافه آلمان وجود دارد، اما به گفته همه طرف‌‌‌ها، بهویژه با توجه به اصرار تهران بر حذف سپاه از فهرست تروریستی واشنگتن، احتمال آن رو به کاهش است. ایران همچنین می‌‌‌گوید آنچه را که [ادعاشده] در برنامه هسته‌‌‌ای خود پنهان کرده، فاش نخواهد کرد. دولت بایدن تاکنون از پذیرش هر دو خواسته خودداری کرده، اما روسیه به ایران اطمینان داده که مسکو از منافع تهران در مذاکرات وین حمایت می‌کند. همان‌طور که یکی از مقاماتی که با او صحبت شد، اشاره کرد که زنگ نهایی هنوز برای اعلام مرگ مذاکرات به صدا درنیامده است.
ایران به لغو تحریم‌‌‌های آمریکا علیه خود نیاز مبرم دارد. دولت بایدن و دولت‌‌‌های کلیدی اروپایی نیز به دنبال پیشرفت هستند. پوتین علاقه‌‌‌مند به میانجی‌گری در توافقی است که می‌‌‌تواند به بهبود اعتبار او در جامعه بین‌المللی کمک کند. اما در صورت شکست مذاکرات، مسکو و تهران قصد دارند آمریکا و اسرائیل را مقصر آن بدانند و از این شکست برای پیشبرد منافع فردی خود استفاده کنند. به‌عنوان مثال، روسیه می‌‌‌تواند تحویل تسلیحات به ایران را براساس قرارداد تسلیحاتی که توسط رژیم تحریم‌‌‌های بین‌المللی مختل شده، آغاز کند. شاید در حال حاضر تحویل برخی از این سلاح‌‌‌ها رایگان باشد. با این حال به نظر می‌رسد پوتین به رئیسی گفته مسکو علاقه‌‌‌ای به بروز درگیری بین ایران و اسرائیل در این مقطع ندارد. دلایل نامشخص است، اما شاید این باشد که کرملین در این مرحله یک دردسر دیپلماتیک دیگر را نمی‌‌‌خواهد. به‌علاوه، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق اسرائیل، پس از سقوط دولت نفتالی بنت، در موقعیتی قرار دارد که می‌‌‌تواند به قدرت بازگردد. البته پوتین و نتانیاهو از روابط فوق‌العاده خوبی برخوردار بوده‌اند. از آنجا که اسرائیل در آستانه پنجمین انتخابات پارلمانی در سه‌سال اخیر قرار دارد، همه نگاه‌‌‌ها به سفر چندمرحله‌‌‌ای بایدن به خاورمیانه خواهد بود که قرار است اواخر این ماه برگزار شود. این سفر به دلایل استراتژیک، اقتصادی و انرژی مهم خواهد بود.
