سفیر ایران در بغداد روایت کرد
نقشه راه مذاکرات آینده ایران و عربستان
در همین خصوص سفیر ایران در بغداد درباره آخرین وضعیت گفت‌وگوهای ایران و عربستان به «ایرنا» گفت: در دور پنجم گفت‌وگوهای ایران و عربستان که پنج‌شنبه یکم اردیبهشت بین هیات‌های دو طرف برگزار شد نقشه راهی برای آینده مورد بحث و توافق قرار گرفت. هر دو طرف پیشنهادهایی داشتند که بعد از جلسه پنج‌شنبه در این باره توافقی حاصل و تبدیل به نقشه راهی برای آینده شد. ایرج مسجدی درباره این سوال که آیا سفارتخانه دو کشور بازگشایی خواهد شد یا نه، گفت: روند مذاکرات آینده تعیین خواهد کرد که موضوع بازگشایی سفارتخانه‌ها محقق شود یا خیر و این، بستگی به مذاکرات بعدی دارد. مسجدی تاکید کرد: در دور اخیر مذاکرات، مهم این بود که طرفین برای آینده، چارچوبی توافقی داشته باشند که به نتیجه رسید و این خود ملاک مثبتی است که راه آینده را برای هر دو طرف روشن می‌کند. مسجدی به کلیت توافق ایران و عربستان اشاره کرد و گفت یکی از این توافق‌ها بر سر «اعتماد‌سازی‌ها» است. او افزود: دوم، «اقدامات و همکاری‌های دوجانبه» مثل موضوعات حج و بحث سفارتخانه‌های دو طرف و موضوع سوم نیز «بحث‌های منطقهای و بین‌المللی» است. پیش‌تر نیز سخنگوی وزارت خارجه عراق اعلام کرده بود که مذاکرات ایران و عربستان ادامه دارد و این مذاکرات ممکن است منجر به ازسرگیری روابط دیپلماتیک میان دو کشور شود. وزیر امور خارجه عراق هم گفت که ایران و عربستان به یادداشت تفاهم ۱۰بندی دست یافتند. «سعید خطیب‌‌‌زاده»، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز این گفت‌‌‌وگوها را مثبت، جدی و رو به جلو توصیف کرده است. همچنین پایگاه «آکسیوس» گزارش داده دو طرف به توافقاتی در جریان آن گفت‌‌‌وگوها دست پیدا کرده‌‌‌اند.
نگرانی اسرائیل
همزمان با این تحولات، یک روزنامه نزدیک به رژیم صهیونیستی به نقل از کارشناسان نوشته است که تل‌‌‌آویو از مذاکرات ایران و عربستان سعودی نگران است. به گزارش خبرگزاری فارس، این روزنامه نوشته این مذاکرات می‌تواند «توافقات ابراهیم» (توافقات عادی‌‌‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی) را به خطر بیندازد.
جروزالم‌‌‌پست نوشته اینکه «جو بایدن»، رئیس‌‌‌جمهور آمریکا تصمیم به کاهش حضور کشورش در منطقه خاورمیانه (غرب آسیا) گرفته مناسبات ژئوپلیتیک منطقه را دستخوش تغییر کرده است. این روزنامه می‌نویسد: «ایالات متحده آمریکا طی دهه‌های گذشته در منطقه بسیار فعال بوده است. با وجود این، دولت رئیس‌‌‌جمهور بایدن اقدامات زیادی انجام داده که نشان می‌دهد قصد دارد نقش آمریکا در خاورمیانه را کاهش دهد و این موضوع به دگرگونی در مناسبات ژئوپلیتیکی منطقه منجر شده است.» این روزنامه صهیونیستی به نقل از کارشناسان نوشته عربستان سعودی از این اقدام ایالات متحده بسیار نگران است. «یوسی کاپرواسر»، رئیس «پروژه تحولات منطقهای خاورمیانه در مرکز امور عمومی اورشلیم (بیت‌‌‌المقدس)» می‌‌‌گوید: «آنها (عربستانی‌‌‌ها) شاهد اشتیاق آمریکا برای از سرگیری «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) هستند و به همین خاطر به خودشان می‌‌‌گویند باید دنبال دوستان دیگری باشند.» او می‌‌‌افزاید: «اسرائیل نزدیک‌‌‌ترین دوست برای عربستان سعودی از این لحاظ است، چون دو طرف منافع شبیه به هم در این زمینه دارند. ما [اسرائیلی‌‌‌ها] دوست داریم ببیینم آنها به ما نزدیک‌‌‌تر می‌‌‌شوند اما آنها می‌‌‌خواهند همه گزینه‌‌‌ها را بررسی کنند.» طبق نوشته جروزالم‌‌‌پست کارشناسان می‌‌‌گویند نشست‌‌‌های ایران و عربستان سعودی بیشتر به اوضاع یمن مربوط است. «یوزی رابی»، مدیر مرکز دایان برای مطالعات خاورمیانه و آفریقا در دانشگاه تل‌‌‌آویو گفته که سعودی‌‌‌ها خودشان را در موقعیت بسیار پیچیده‌‌‌ای در یمن می‌‌‌بینند و در جست‌وجوی راه‌حلی به جای مشارکت گسترده‌‌‌شان در جنگ هستند. او گفت: «سعودی‌‌‌ها در یمن شکست خورده‌‌‌اند و دوست دارند به مصالحه‌‌‌ای دست پیدا کنند تا زیان‌‌‌هایشان را جبران کنند و شرایطی در یمن ایجاد کنند که حوثی‌‌‌ها خیلی قوی نشوند. اساسا چیزی که شاهد آن هستیم تلاش سعودی‌‌‌ها برای رسیدن به مصالحه با ایران بر سر مساله یمن است.» روزنامه جروزالم‌‌‌پست در ادامه آورده‌است: کشورهای عربی که با اسرائیل توافق‌نامه‌‌‌های عادی‌‌‌سازی روابط امضا کرده‌‌‌اند هم مانند عربستان سعودی تمایل دارند به سازش‌‌‌هایی در زمینه یمن دست پیدا کنند، چون تحولات این کشور به ایران امکان داده نفوذ زیادی در شبه جزیره عرب به دست بیاورد که برای هیچ‌‌‌کس خوشایند نیست. کاپرواسر می‌‌‌گوید: «اگر روابط ایران و عربستان سعودی رو به بهبود باشد این می‌تواند توافقات ابراهیم را در ادامه به خطر بیندازد. این چیزی است که اسرائیل از آن نگران است.» به نوشته جزورالم‌‌‌پست، کارشناسان در این مورد که عربستان سعودی از طریق مذاکرات بغداد به دنبال خارج کردن خودش از یمن است اتفاق نظر دارند.
بهترین گزینه برای عربستان
از سوی دیگر روزنامه رای الیوم نیز در تحلیلی به مذاکرات جدید تهران و ریاض پرداخته است. به گزارش سایت دیپلماسی ایرانی در ادامه این مطلب آمده است: ازسرگیری مذاکرات عربستان – ایران در بغداد با مشارکت هیات‌های امنیتی بلندپایه به لطف تغییرات سریع منطقهای و بین‌المللی است که در پی بحران اوکراین رخ می‌دهد. چهار دور قبلی مذاکرات شکست خورد؛ زیرا دو طرف در سنگرهای متضاد یعنی عربستان در سنگر آمریکا و ایران در سنگر روسیه ایستاده بودند؛ اما این تصویر تغییر کرده است و اکنون در سایه تشدید تنش در روابط عربستان و آمریکا و مخالفت ریاض با درخواست‌های بایدن برای افزایش تولید نفت، هر دو تقریبا در یک سنگر یعنی سنگر روسیه ایستاده‌اند.
اطلاعات درباره صحبت‌های صورت گرفته در این مذاکرات همچنان کم است؛ اما مطرح شدن جنگ یمن در آن این مساله را القا می‌کند که چه بسا ایران از مواضع قبلی خود مبنی بر مخالفت با ورود به این مساله عقب‌نشینی کرده است. ولیعهد عربستان سعودی در حال حاضر و به علل مختلف در نگرانی به سر می‌‌‌برد؛ چرا که روابط کشورش با آمریکا متشنج است و برجسته‌ترین علت این تنش عدم‌محکومیت حمله روسیه به اوکراین از سوی او، پافشاری بر توافق اوپک‌پلاس، دعوت از رئیس‌جمهوری چین برای سفر به ریاض و ابراز آمادگی برای قیمت‌گذاری نفت با استفاده از روبل و یوآن چین و انعطاف او در پرونده یمن است و تمام این عوامل ازسرگیری گفت‌وگو با ایران را تسهیل کرده است. از این رو بعد از اینکه آمریکا و غرب او را تنها گذاشتند و متحدان عرب تنها به حمایت لفظی اکتفا کردند رفتن به سمت ایران اگر تنها گزینه نباشد بهترین گزینه به حساب می‌‌‌آید. از این رو بعید نیست دورهای بعدی مذاکرات دو کشور موفق‌‌‌تر باشد و احتمال انتقال آن به میدان دیپلماتیک و کاهش شدت محاصره علیه یمن بیشتر شود.
