افزایش این فعل و انفعالات همراه با ارزیابی مثبت تیم‌های حاضر در مذاکرات وین پس از اعلام تنفس چند روزه نشان می‌دهد برجام در روند احیا قرار گرفته و مذاکره‌کنندگان با از سرگیری مجدد این گفت‌وگوها می‌توانند تا یک ماه آینده زمینه را برای رسیدن به توافق فراهم کنند.

در این میان بروز برخی نشانه‌ها و ظهور سیگنال‌های مصالحه‌جویانه نیز نشان می‌دهد رفتار سایر بازیگران هم متاثر از این رویداد مهم با اثرگذاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در حال تغییر است. بر این مبنا دولت کره جنوبی که تاکنون از پرداخت بدهی‌های خود به‌بهانه تحریم‌ها طفره می‌رفت، روز شانزدهم دی ماه با حضور ناگهانی در هتل کوبورگ وین با علی باقری‌کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران به گفت‌وگو نشست.

متاثر از این اتفاق، سئول از محل دارایی‌های مسدود شده ایران، ۱۸ میلیون دلار برای بازگشت حق عضویت ایران در سازمان ملل پرداخت کرد. روز شنبه ۲۹ ژانویه(۹ بهمن) هم مقامات کره اعلام کردند در حال برنامه‌‌ریزی با تهران برای برگزاری نشست کاری به‌منظور بحث درباره اموال مسدود ایران در بانک‌های کره‌جنوبی هستند.

این روند از مدت‌ها پیش از سوی بازیگران شورای همکاری خلیج فارس در دستورکار قرار گرفته است. از مذاکرات دوجانبه ایران و عربستان و ایران و امارات در فرمت‌های مختلف تا حضور برخی هیات‌ها از جمله عربستان و کویت و اخیرا پاکستان در وین برای اطلاع از فرآیند گفت‌وگوها و قرار گرفتن در متن مذاکراتی که با مساله امنیت و ثبات آنها پیوند وثیقی دارد.

در واقع این مساله چنان حائز اهمیت است که حتی دولت امارات عربی متحده پس از حملات موشکی و پهپادی گروه‌های یمنی به دبی و ابوظبی و تحمل خسارت‌های مادی و اعتباری، از تبدیل این مساله به یک جنجال رسانه‌ای با ایران خودداری کرد و به نقل از نماینده خود در سازمان ملل اعلام کرد امارات متعهد به داشتن روابط خوب با تهران است.

مضاف بر این یک رویداد دیگر به این تحرکات دیپلماتیک و بروز رفتارهای واقع‌بینانه برای احیای برجام پس از یک دوره تنش و تصاعد بحران در خلیج فارس سرعت بیشتری خواهد بخشید؛ این رویداد سفر امیر قطر به واشنگتن و دیدار با جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا است که در نوع خود سفری مهم است. چرا که این سفر، نخستین دیدار یک مقام عربی خلیج‌فارس با مقامات دولت دموکرات بایدن پس از یک سال از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱ به شمار می‌رود که با افزایش نقش دوحه در تغییر راهبرد ایالات متحده برای خاورمیانه مرتبط است.

مساله‌ای که با خروج آمریکا از افغانستان و نقش قطری‌ها در پساخروج آغاز شده است و می‌تواند با مذاکرات برجام تحکیم پیدا کند. در این میان آنچه سفر تمیم بن حمد به واشنگتن را با مذاکرات احیای برجام مرتبط می‌کند، برخی نشانه‌های بروز کرده قبل از این سفر است که با سفر وزیرخارجه قطر به تهران و دعوت از رئیس‌جمهوری ایران برای حضور در پنجمین نشست سران کشورهای صادرکننده گاز مصادف شد.

از این زاویه ارتباط دو متغیر برجام و گاز به عنوان دستورکارهای اصلی سفر امیر قطر در آمریکا بیشتر روشن می‌شود. به این معنی که آمریکایی‌ها در تلاش هستند با توجه به شبح بحران بر سر اوکراین و قطع احتمالی صادرات گاز روسیه به اروپا، ارزیابی دقیق‌تری از توان قطر برای ارسال گاز به اروپا در شرایط بحران داشته باشند.

همچنین این موضوع در ارتباط با بخشی از مساله تضمین‌ها در مذاکرات احیای برجام است که وعده سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی ایران با تضمین‌های قطر می‌تواند به عنوان اهرمی برای سرعت بخشیدن به روند احیای توافق هسته‌ای مورد توجه تیم بایدن قرار گرفته باشد.

از این‌رو تشدید فعل و انفعالات و تحرکات دیپلماتیک و بروز و ظهور نشانه‌ها و سیگنال‌ها در هفته‌های اخیر که سرعت قابل توجهی پیدا کرده، نشانگر بازگشت واقع‌بینی به ادراک و رفتار بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی برای احیای توافق و استفاده از ظرفیت‌های ثبات‌زای آن برای مدیریت تنش‌ها است.

 

اخبار مرتبط