الجزیره تحلیل کرد:

پوتین برای ایران چه معنایی دارد؟

دنیای‌اقتصاد: الجزیره نوشت: ابراهیم رئیسی پیش از عزیمت به مسکو، ابراز امیدواری کرد که این سفر به عنوان اولین سفر یک رئیس‌جمهور ایران طی تقریبا پنج سال گذشته به روسیه، به نقطه عطفی در روابط تهران با مسکو منجر شود. به گزارش «انتخاب»، رئیسی و ولادیمیر پوتین در پایتخت روسیه طی یک نشست سه‌ساعته که در آن درباره مسائل منطقه‌‌‌ای و بین‌المللی نیز گفت‌وگو کردند، از بهبود روابط دوجانبه تهران- مسکو حمایت به عمل آوردند. وزرای نفت و اقتصاد ایران که رئیسی را همراهی می‌کردند نیز گفتند که مذاکرات آنها با همتایان خود فراتر از حد انتظار بود. وزرا بدون افشای جزئیات بیشتر تصریح کردند که در بخش‌‌‌های تجارت، انرژی، حمل‌‌‌ونقل و بانکی توافق‌‌‌هایی صورت گرفته است و وعده دادند که نتایج آن در آینده قابل‌‌‌پیش‌بینی محسوس خواهد بود. در پی این سفر دو روزه، تحلیلگران گفتند که ایران و روسیه در مسیر بهبود روابط دوجانبه خود در سراسر جهان هستند، اما مقیاس و زمان‌بندی این پیشرفت‌ها به دلیل تعدادی از عوامل پیچیده شده بود. مانند سال‌های گذشته، تحریم‌های جامع ایالات متحده علیه ایران مطمئنا تمامی تعهدات را پیچیده خواهد کرد.

در همین حال به گفته سفیر ایران در مسکو، رکورد تجارت دوجانبه ایران و روسیه که در سال ۲۰۲۱ از ۵/  ۳میلیارد دلار فراتر رفت، هنوز در مقایسه با سطوحی که بین روسیه و چند بازیگر منطقه‌‌‌ای دیگر به دست آمده، بسیار کمتر است. نیکول گراجوسکی، محقق برنامه امنیت بین‌المللی در مرکز علوم و امور بین‌الملل بلفر، به الجزیره گفت: این دیدار بیشتر تشریفاتی به نظر می‌رسد تا یک نقطه عطف اساسی در روابط دوجانبه. به گفته وی، قرارداد همکاری ۲۰ ساله جدید و بهبود یافته بین ایران و روسیه هنوز نهایی نشده است و رئیسی تنها پیش‌نویس پیشنهادی ایران را در طول سفر خود تحویل داد.  گراجوسکی با اشاره به سلف رئیسی که دوره ریاست جمهوری او در آگوست ۲۰۲۱ به پایان رسید، افزود: گفته می‌شود امروز روابط روسیه و ایران به طور قابل‌توجهی قوی‌تر از آخرین باری است که حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در سال ۲۰۱۷ به روسیه سفر کرد.

توافق هسته ای: سرنوشت مذاکرات فشرده در حال انجام در وین با هدف بازگرداندن توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های جهانی همچنان نقش مهمی در آینده روابط ایران با روسیه خواهد داشت. روسیه یکی از امضاکنندگان برجام، فعالانه در تلاش برای تسهیل احیای توافق مهمی است که ایالات متحده به طور یکجانبه در سال ۲۰۱۸ آن را ترک کرد. همچنین مسکو میانجی بین ایران، امضاکنندگان اروپایی و ایالات متحده است. در همین ارتباط، پوتین روز چهارشنبه با اشاره به این توافق به رئیسی گفت: برای من بسیار مهم است که نظر شما را درباره برجام بدانم.

همه طرف‌‌‌ها تایید کرده‌‌‌اند که در هفته‌‌‌های اخیر پیشرفت‌‌‌های واقعی در پایتخت اتریش حاصل شده است، اما به نظر می‌رسد حل مسائل سیاسی باقیمانده به ارائه امتیازاتی از سوی ایران و آمریکا بستگی دارد. گراجوسکی از مرکز بلفر گفت: موضوع هسته‌‌‌ای ایران از لحاظ تاریخی بر روابط روسیه و ایران تاثیر گذاشته است، اما تاثیر آن بر بعضی موضوعات متغیر بوده است. مذاکرات وین یکی از جنبه‌های اصلی روابط روسیه و ایران امروز است. مسکو از لحاظ تاریخی موضع سازنده‌‌‌ای در قبال برنامه هسته‌‌‌ای ایران اتخاذ کرده است؛ حتی در زمان‌‌‌ روابط ضعیف آمریکا و روسیه پس از موضوع اوکراین. با این حال، گراجوسکی خاطرنشان کرد: اگر مذاکرات به دلیل امتناع ایران از کاهش برخی از خواسته‌‌‌های خود با شکست مواجه شود، ممکن است جنبه‌‌‌های مختلف روابط دو کشور تحت‌تاثیر قرار گیرد.

معامله تسلیحاتی: رئیسی و پوتین به عنوان مثال در مورد امکان خرید تسلیحات پیشرفته از سوی ایران به‌ویژه سیستم‌های دفاع هوایی S-۴۰۰ و جت‌های جنگنده Su-۳۵ صحبت کردند. چنین چشم‌‌‌اندازی با لغو تحریم‌های سازمان ملل بر فروش تسلیحات متعارف به ایران در سال ۲۰۲۰ در نتیجه توافق هسته‌‌‌ای ممکن می‌شود. این همان تحریم‌هایی است که روسیه از آن حمایت کرد.  در حال حاضر، ایران ممکن است بودجه لازم را برای پرداخت چنین معامله بزرگی نداشته باشد، زیرا ده‌ها‌میلیارد دلار از پولش در خارج از کشور مسدود شده و درآمدهایش به دلیل تحریم‌های آمریکا کاهش یافته است. علاوه بر این، ایران ممکن است مشتاق نباشد که با انتقادات محلی بالقوه از یک معامله تسلیحاتی روبه‌رو شود، در حالی که جمعیت آن تحت فشار شدید تورم است.

به گفته ساموئل رامانی، همکار موسسه رویال یونایتد، روسیه ممکن است در حال حاضر نیز مشتاق فروش تسلیحات به ایران نباشد. سیاست کلی روسیه در خاورمیانه دوستی با همه، اتحاد و دشمنی با هیچ‌‌‌کس است. بنابراین فروش تسلیحات به ایران ممکن است تلاش‌‌‌های مسکو را برای ایجاد توازن در روابط نزدیک‌‌‌تر با اسرائیل و امارات مختل کند، به‌‌‌ویژه در شرایطی که شاهد افزایش تنش‌‌‌ها بین این کشورها با تهران و ریاض هستیم.  اما این به آن معنا نیست که ایران و روسیه علاقه‌‌‌ای به تقویت همکاری‌‌‌های نظامی ندارند، زیرا هر دو روز جمعه یک رزمایش دریایی مشترک سه جانبه با چین در منطقه‌‌‌ای در شمال اقیانوس هند برگزار کردند.

همکاری منطقه ای:‌ ناظران می‌گویند ایران و روسیه در سراسر منطقه منافع مشترکی دارند که بدون توجه به عوامل دیگر، مانند مذاکرات وین، حفظ خواهد شد یا بهبود خواهد یافت. چیزی که در دیدار روسای جمهور دو کشور نیز مشهود بود. رئیسی و پوتین هر دو به ستایش تلاش‌های مشترک موفق در سوریه، جایی که دو کشور از بشار اسد، رئیس‌جمهور این کشور در جنگ ۱۰ ساله حمایت به عمل آوردند، پرداختند. آنها توافق کردند که مبارزه با تروریسم در سوریه یک هدف مشترک است.

ایران و روسیه نگرانی مشترکی در مورد سرنوشت افغانستان تحت کنترل طالبان پس از خروج پر هرج و مرج آمریکا در ماه اوت دارند. به همین دلیل تهران و مسکو در سازماندهی گفت‌وگوها برای یافتن راه‌حل در مورد تعدادی از مسائل فعال بوده‌اند. علاوه بر چین، ایران و روسیه نیز بارها یکجانبه‌گرایی آمریکا را محکوم کرده‌اند. از سوی دیگر، مسکو و پکن اخیرا از عضویت کامل تهران در سازمان همکاری شانگهای حمایت کردند.

پوتین روز چهارشنبه همچنین حمایت خود را از ایران برای به دست آوردن جایگاه قوی‌تری در اتحادیه اقتصادی اوراسیا ابراز کرد و گفت که هر دو طرف برای ایجاد یک منطقه آزاد تجاری تلاش خواهند کرد. در نهایت، روسیه درباره منافع خود از مشارکت فزاینده در تلاش‌‌‌های میانجی‌‌‌گرانه در خلیج فارس و امنیت منطقه صحبت کرد. روز جمعه، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت که مسکو می‌خواهد کنفرانسی را برای حل و فصل مسائل منطقه‌ای از طریق گفت‌وگو ترتیب دهد.  لاوروف این رویداد را به عنوان کنفرانسی توصیف کرد که ایرانیان و اعراب را گرد هم می‌‌‌آورد، جایی که ایران موضوع بحث نخواهد بود و هر طرف نگرانی‌‌‌های خود را روی میز می‌‌‌گذارد و به مسائل یمن، سوریه و عراق نیز پرداخته می‌شود.