رئیسی همچنین به تجربه بسیار خوب از همکاری ایران و روسیه در سوریه در مبارزه با تروریسم اشاره کرد. وی گفت: این تجربه می‌تواند پیش‌نیازهایی را برای گسترش و استفاده در سایر حوزه‌ها فراهم کند. وی افزود: در شرایط کنونی می‌توان در زمینه‌‌‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، علمی، فناوری، دفاعی و نظامی و همچنین در مسائل امنیتی و فضایی همکاری‌‌‌ها را توسعه داد. پوتین به نوبه خود - در کنار سایر موضوعات - به وضعیت افغانستان اشاره کرد. او گفت «اکنون، هم شما و هم ما نگران وضعیتی هستیم که در افغانستان به وجود آمده است. من می‌خواهم همه این مسائل را با شما در میان بگذارم تا موضع شما را در قبال این مشکل بدانم.» دو طرف به‌ویژه برای تقویت روابط تجاری و اقتصادی فعال بوده‌اند، اگرچه ممکن است انگیزه بیشتری به توسعه بعد نظامی-سیاسی تعامل داده شود. ایران ماه گذشته اعلام کرد که به نهایی کردن توافق‌نامه ۲۰ ساله همکاری راهبردی با روسیه نزدیک شده است. رئیس‌جمهور ایران پیش‌نویس جدید توافق را به مسکو آورد و برای بررسی به پوتین ارائه کرد. ابراهیم رئیسی در این زمینه گفت: ما سند همکاری راهبردی بین دو کشور را به همکاران روسی خود تحویل دادیم که می‌تواند چشم‌انداز حداقل ۲۰ سال را تعیین کند. به گفته رئیس‌‌‌جمهور ایران، «سطح کنونی روابط تجاری و اقتصادی [ایران و روسیه] رضایت‌‌‌بخش نیست. ما می‌توانیم سطح همکاری‌های تجاری و اقتصادی خود را چند برابر افزایش دهیم.»این توافق می‌تواند روابط تجاری و اقتصادی روسیه و ایران را که با مرحله‌ای از رکود طولانی‌مدت مواجه شده است، احیا کند. میزان «رکورد» تجارت بین دو کشور بالغ بر ۳/ ۳‌میلیارد دلار است که به سختی باید یک موفقیت بزرگ در نظر گرفته شود. برای مقایسه، تجارت بین روسیه و ترکیه سالانه حدود ۲۲ تا ۲۵‌میلیارد دلار است. علاوه بر این، تهران هنوز بدهی‌های خود را برای ساخت نیروگاه اتمی بوشهر توسط شرکت دولتی روس اتم روسیه، پرداخت نکرده است. تحریم‌های آمریکا همچنین مانع از توسعه روابط تجاری و اقتصادی دوجانبه می‌شود. راه‌آهن روسیه، یکی دیگر از نهادهای دولتی، اجرای پروژه‌های خود در ایران را در آوریل ۲۰۲۰ به دلیل ترس از تحریم‌های آمریکا متوقف کرد. این تصمیم به نوبه خود تاثیر منفی بر اجرای برنامه‌های دیگر در چارچوب ابتکار روسیه و ایران برای ایجاد کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب دارد. همچنین شایعات مبنی بر انعقاد توافق‌نامه همکاری‌های نظامی-فنی برای خرید تجهیزات نظامی روسیه از سوی ایران به ارزش مجموعا ۱۰‌میلیارد دلار از جمله سامانه‌های پدافند هوایی اس-۴۰۰ و جنگنده‌های سوخو-۳۵ محقق نشد. با این حال، این به آن معنا نیست که چنین توافقی در آینده نزدیک ظاهر نخواهد شد. یک تحلیلگر نظامی روسی که خواست نامش فاش نشود، با المانیتور گفت که مبلغ واقعی قراردادهای تامین تسلیحات روسی به ایران می‌تواند اندکی از ۲‌میلیارد دلار فراتر رود که دقیقا همان مبلغی است که مسکو آماده است به عنوان وام به تهران که اکنون فاقد پول نقد است، بدهد. با این حال، یکی از اقدامات نظامی-سیاسی که باید به سفر رئیسی از مسکو اهمیت دهد، مانور دریایی مشترک برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌شده بین روسیه، چین و ایران در اقیانوس هند است. علاوه بر این، حوثی‌های یمن، مسوولیت حمله به تاسیسات زیرساخت نفتی در ابوظبی را در آستانه سفر رئیسی به مسکو بر عهده گرفتند. تحولاتی از این دست باعث می‌شود فوریت ابتکارات روسیه در رابطه با تشکیل یک سیستم امنیتی مشترک در خلیج فارس و تشکیل کنفرانس مربوطه بیشتر مشخص می‌شود. سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در شب پیش از سفر رئیسی به مسکو گفت: این کنفرانس، ایرانیان و اعراب را دور هم جمع کند، جایی که ایران موضوع بحث نیست و هر طرف نگرانی‌های خود را روی میز بگذارد. بحث بر سر موشک‌هایی است که نه تنها ایران در اختیار دارد، بلکه اعراب نیز در حال تولیدش هستند. نگرانی در مورد یمن، سوریه، عراق و بسیاری از نقاط دیگر که به هر نحوی باعث اختلاف بین کشورهای دیگر می‌شود [باید در کنفرانس مورد بحث قرار گیرد] این بحث ماست.»پوتین و رئیسی همچنین درباره مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کردند. همان‌طور که پوتین بیان کرد، برای مسکو مهم است که موضع تهران در مورد احیای برجام را بداند. تهران احتمالا می‌‌‌خواهد در این زمینه از مسکو حمایت بیشتری دریافت کند، اما رویکرد روسیه تاکنون کاملا متعادل به نظر می‌‌‌رسد. بر اساس اظهارات لاوروف، «پیشرفت واقعی» در گفت‌وگوها وجود دارد، به‌ویژه، تمایل ایران و ایالات متحده برای «به رسمیت شناختن نگرانی‌های خاص» هر دو کشور و درک این موضوع که چگونه می‌توان به آنها پرداخت. نیکیتا اسماگین، خبرنگار «تاس» در ایران و کارشناس «شورای روسیه در امور بین‌الملل»، به المانیتور گفت: «ما نباید تعامل موفق مداوم بین دو کشور در سوریه را فراموش کنیم، به‌رغم اینکه پیش‌تر اعتقاد بر این بود که تهران و مسکو در خاورمیانه نیروهای با منافع متفاوت هستند و روزهای این همکاری به پایان رسیده است. در مجموع، طرفین به رویکردی دست یافته‌اند که در آن امکان تمرکز بر منافع همزمان و ایجاد همکاری سیستماتیک وجود داشته باشد. راه‌حل‌های پیشرفت کم است، اما کار آهسته و پر زحمت به ما امکان می‌دهد به نتایج جدیدی برسیم. و در همین راستاست که باید به سفر فعلی رئیسی به روسیه نگاه کرد.»

 

 

اخبار مرتبط