رابرت مالی: به کاهش تنش بین ایران و عربستان امیدواریم
استقبال آمریکا از مذاکره تهران-ریاض
در این خصوص برای نخستین بار مقامات آمریکایی از این گفت‌وگوها استقبال کردند و رابرت مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران گفت از اعلام گفت‌وگوهای مستقیم توسط عربستان سعودی با دولت جدید جمهوری اسلامی ایران استقبال می‌کنیم. این مقام وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه به وقت محلی در حساب کاربری خود در توییتر نوشت امیدواریم که گفت‌وگو به کاهش تنش‌ها کمک کرده و نگرانی‌های دیرینه منطقه‌ای را برطرف سازد. وی اضافه کرد بازگشت کامل و متقابل به برجام می‌تواند از این تلاش‌های منطقه‌ای حمایت کند. پیش از این، جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان سفر به ریاض، با صدور بیانیه‌ای از انجام گفت‌وگوهای دوجانبه اخیر میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی استقبال کرده بود. همچنین در پی استقبال رابرت مالی از مذاکرات ایران و عربستان یک مقام آمریکایی دیگر از این مذاکرات استقبال کرد.
به گزارش «ایسنا»، به نقل از النهار العربی، جنیفر گاویتو، معاون دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور ایران و عراق طی بازدید از نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دبی در گفت‌وگو با شبکه سی ان بی سی درباره مذاکرات ایران و عربستان گفت: «ما از گفت‌وگوی مستقیم ایران و عربستان استقبال می‌کنیم، ما از هر گفت‌وگوی مستقیمی که منجر به گسترش صلح و ثبات در منطقه شود، استقبال می‌کنیم.»
فیصل بن فرحان، وزیر خارجه سعودی اخیرا در نشست خبری مشترک با جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن تایید برگزاری مذاکرات میان ایران و عربستان گفته بود که گفت‌وگوها با ایران همچنان در مرحله مقدماتی است و امیدواریم مسائل مورد اختلاف را در بر گیرد.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز در نشست خبری خود در پاسخ به سوالی در ارتباط با اخبار منتشر شده مبنی بر برگزاری دور چهارم گفت‌وگوهای ایران و عربستان در بغداد و اینکه گفته شده هیاتی از عربستان برای بررسی زمینه‌های بازگشایی سفارت این کشور در ایران به تهران سفر کرده است، گفت: «گفت‌وگوهای ایران و عربستان در بهترین وضعیت خود در حال پیگیری است. تاکنون چندین دور از این گفت‌وگوها در بغداد انجام شده است. این گفت‌وگوها به صورت منظم در حال انجام است که محور آنها مسائل دوجانبه و منطقه‌ای است.» وی همچنین با بیان اینکه دو کشور هیچ پیش‌شرطی را برای انجام این گفت‌وگوها انجام نداده‌اند، گفت: «ما تلاش داریم که در چارچوب یک رابطه مرضی‌الطرفین به آغاز یک روابط پایدار برسیم.»
دو دلیل استقبال آمریکا
درباره دلایل استقبال آمریکا از این گفت‌وگوها به چند نکته می‌توان اشاره کرد؛ در واقع استقبال آمریکا از گفت‌وگوهای ایران و عربستان در ارتباط با دو متغیر مهم و اصلی است: اول اینکه استدلال دولت جو بایدن این است که موفقیت مذاکرات ایرانی- سعودی همزمان با مذاکرات برجامی علاوه بر اینکه می‌تواند به اثربخشی روند گفت‌وگوهای برجامی کمک کند و موفقیت گفت‌وگوها را به دنبال داشته باشد، می‌تواند مذاکرات منطقه‌ای را که همواره به عنوان برجام منطقه‌ای مطرح شده نیز تضمین کند. اگرچه مطلوب واشنگتن گنجاندن مسائل منطقه و موشکی در قالب برجام بوده، اما به دلیل اینکه ایران حاضر به گفت‌وگو و پذیرفتن آنها در چارچوب برجام نشد، مذاکرات ایران و عربستان می‌تواند همان روند را در قالبی دیگر تضمین کند.
نکته دوم هم در ارتباط با بحث خروج تدریجی آمریکا از منطقه و واگذاری مسوولیت به متحدان منطقه‌ای خود است. به دلیل فقدان قدرت هژمونیک عربستان بر ایران و ضعف‌های قدرت نظامی آن که ریاض را در تبدیل شدن به بازیگر تعیین‌کننده منطقه‌ای در برابر ایران آسیب‌پذیر کرده، مسیر تنش‌زدایی بهتر می‌تواند به مساله مهم موازنه قدرت و مدیریت تنش بین تهران و ریاض در خلأ قدرت آمریکا منجر شود. از این رو است که استدلال دولت بایدن در شرایط کنونی این است که موفقیت مذاکرات ایران و عربستان می‌تواند کاهش تعهد آمریکا به عربستان در شرایط کنونی را با آسیب کمتر و در شرایط بهینه‌تری قرار دهد.
