بایدن و نیرنگهای او درباره بازگشت سریع به توافق هستهای
در نتیجه، ایالاتمتحده و ایران اساسا اهداف مختلفی را در رابطه با مذاکره برای بازگشت ایالاتمتحده به توافق دنبال میکنند.دولت بایدن در تلاش است فرآیندی را مهندسی کند که امکان عبور از مانع ۲۰۲۳ و اطمینان از بهروزرسانی توافق برایمدت زمانی ۶ساله، شمول برنامه بحثبرانگیز موشکهای بالستیک ایران و متوقف شدن حمایت ایران از بازیگران غیر دولتی در لبنان، عراق و یمن را برای آن فراهم آورد. مذاکره طولانیمدت به رئیسجمهوری جو بایدن اجازه میدهد تا بدون حواس پرتی ایران، کنگره را بر دستورکار قانونگذاری داخلی متمرکز کند. هیلاری مان لورت، مقام پیشین وزارت خارجه و سازمان امنیت ملی میگوید: «بایدن برای عبور از ۲۰۲۳ به یک دستاورد احتیاج دارد. بنابراین او فرآیندی را میخواهد که چند مرحلهای باشد و احتمالا چند سال طول بکشد. آمریکا به مرور زمان میتواند برخی از تحریمها را کاهش دهد... همه این مسائل کوچک در طی یک مسیر رخ میدهند. مهم این است که فرآیندی وجود داشته باشد که امکان طول دادن مساله برای مدتی را برای دولت بایدن فراهم آورد.به علاوه، یک روند گسترده و طولانی به بایدن در متقاعد کردن شرکای شکاک آمریکا در خاورمیانه- اسرائیل، عربستان سعودی و اماراتمتحدهعربی- درباره اینکه بازگشت به توافق کار درستی است را فراهم میآورد. بایدن سعی کرده به شرکای آمریکا اطمینان دهد که برخلاف ترامپ، مطابق تعهد ایالاتمتحده به دفاع از آنها عمل میکند. حمله موشکی اخیر به پایگاه شبه نظامیان متحد ایران در سوریه، در همین راستا بود. البته این حمله هدف دیگری هم داشت: اعلام به ایران که با دولت جدیدی روبهرو است که بیشتر به تعهدات بینالمللی و چندجانبهگرایی و همچنین احیای توافق هستهای متعهد است، اما نه به هر قیمتی.این پیام با قطعنامه ارائه شده در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی تقویت شد. آمریکا از آژانس خواسته که ایران را در پی افزایش تولید سوخت هستهای در نقض برجام و متوقف کردن تحقیقات آژانس درباره ذرات اورانیوم در سایتهای اعلام نشده، مسوول بداند. اگرچه این اقدامات آمریکا با خطر واکنش نظامی از سوی ایران همراه هستند، اما احتمالا فشارهای داخلی و اقتصادی بر این کشور را با پیشبینی نقطه عطف ۲۰۲۳ افزایش میدهند.این درحالی است که نتایج یک نظرسنجی اخیر از افکار عمومی نشان میدهد که مردم ایران، مانند دولت این کشور، اعتقاد چندانی به اینکه ایالاتمتحده به تعهدات خود در قالب یک توافق هستهای احیاشده بالقوه عمل کند، ندارند. نتایج حاکی از آن است که نه دولت و نه مردم ایران به روندی که فقط به لغو نسبی تحریمها بینجامد، اطمینان نخواهند داشت. به علاوه، حمایت کلی از توافق از بیش از ۷۵درصد در سال ۲۰۱۵ به حدود ۵۰درصد کاهش یافته است. به علاوه، دو سوم شرکتکنندگان در نظرسنجی با مذاکره درباره برنامه موشک بالستیک ایران و همچنین فعالیتهای منطقهای آن حتی اگر منجر به لغو کلیه تحریمها شود، مخالف بودهاند.
در همین حال، بایدن مجبور است با مخالفان توافق هستهای در خاورمیانه نیز کنار بیاید. اسرائیل بیش از دیگران پر سر و صدا بوده و به نظر میرسد بایدن برای کنترل اختلافات احتمالی با آن، با ایجاد یک کارگروه استراتژیک آمریکا و اسرائیل در مورد ایران که اولین مرتبه در سال ۲۰۰۹ در زمان ریاستجمهوری باراک اوباما تشکیل شد، موافقت کرده است. هنوز مشخص نیست که دولت بایدن مشاوره مشابهی را با عربستان سعودی و امارات هم آغاز خواهد کرد یا خیر. جفری لوئیس، کارشناس منع گسترش سلاحهای هستهای، گفت: «اگر شما اسرائیلی باشید و بخواهید یک پروژه بزرگ ساخت و ساز را در دیمونا پیش ببرید که توجه زیادی را به خود جلب میکند، آن زمان است که بیش از همه درباره ایران سر و صدا به پا خواهید کرد.»
منبع: یوراسیا ویو / دیپلماسی ایرانی