مروری بر سیاستهای ترامپ علیه ایران
اعمال فشار حداکثری؛ دستاورد حداقلی
در همین حال، تلاشهای مداوم کاخسفید ترامپ برای نابود کردن برجام، ایالاتمتحده را از نظر دیپلماتیک در سازمان ملل منزوی کرده است. اما هر اندازه هم که ایران حسننیت خود را در رابطه با برنامه هستهای نشان داده باشد، اتفاقات اخیر در داخل این کشور بر روابط آن با غرب تاثیر منفی داشته است. در اینجا خلاصهای از پنج مقاله برتر «فارن پالیسی» در سالی که گذشت در رابطه با ایران آورده شده که دیدگاههای متضادی درباره اثربخشی کارزار اعمال فشار حداکثری را مطرح کردهاند.
۱- جهان، ایالاتمتحده را در رابطه با ایران سرزنش میکند
نویسندگان: کالم لینچ و رابی گرامر - ۳۰ ژوئن
در موارد اندکی به انزوای دیپلماتیک روزافزون دولت ترامپ در نتیجه تلاشهای آن برای نابودی توافق برجسته هستهای ایران اشاره شده است؛ توافقی که به معنای محدودسازی برنامه هستهای ایران در برابر تسهیل تحریمهای اعمال شده علیه این کشور بوده است. مایک پمپئو، وزیرخارجه ایالاتمتحده، در ماه ژوئن برای تحت فشار قرار دادن شورای امنیت برای تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران که در ماه اکتبر منقضی شد، به سازمان ملل متحد مراجعه کرد. اما در مقابل، دیپلمات ارشد آمریکا در شورای متشکل از ۱۵ کشور دوست و دشمن، با انتقادها از خروج آمریکا از توافق هستهای ایران بدون برنامه مشخص برای محدود کردن فعالیتهای هستهای این کشور مواجه شد. در نهایت، جهان تا حد زیادی خواستههای آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران را نادیده گرفت و مانور آمریکا با هدف اعمال مجدد یک سری تحریمهای سازمان ملل متحد علیه ایران شکست خورد.
۲- نقش مکارانه اسرائیل در سیاستگذاریهای بایدن
نویسنده: نری زیلبر - ۳۰ نوامبر
اندکی پس از پیروزی رئیسجمهوری منتخب، جو بایدن در برابر دونالد ترامپ، محسن فخریزاده، دانشمند ارشد هستهای ایران، در عملیاتی که ظاهرا توسط آژانس اطلاعاتی موساد انجام شده، در حومه تهران ترور شد. نری زیلبر مینویسد: تحلیلگران اسرائیلی این ترور را بخشی از تلاش بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، برای کارشکنی در هدف بایدن در بازگشایی یک کانال دیپلماتیک بین واشنگتن و تهران و احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ ارزیابی کردند. در مقاله زیلبر به موانع موجود بر سر راه بایدن برای شروع مجدد مذاکرات هستهای اشاره شده است. ماه گذشته نتانیاهو گفت: «بازگشتی به توافق هستهای قبلی وجود نخواهد داشت. ما باید به سیاست خودداری از سازش پایبند بمانیم و اطمینان حاصل کنیم که ایران سلاح هستهای تولید نخواهد کرد.»
۳- سیاستهای ترامپ، ایران را به پیشروی در برنامه هستهای ترغیب کرده است
نویسنده: ولی نصر - ۲۱ سپتامبر
در دو سال و نیمی که از زمان خروج ترامپ از توافق هستهای ایران گذشته، تهران به تدریج غنیسازی اورانیوم را افزایش داده و اگر تصمیم به ساخت بمب اتم بگیرد، زمان دستیابی آن به سلاح کوتاهتر خواهد بود. ولی نصر، یک مقام سابق وزارت امورخارجه در دولت باراک اوباما و استاد دانشکده مطالعات بینالملل پیشرفته در دانشگاه جان هاپکینز، نوشته درحالیکه رهبران ایران مشتاق شروع مجدد مذاکرات هستهای با دولت بایدن هستند، این امکان وجود دارد که هزینه احیای برجام برای آمریکا افزایش یافته باشد. نصر مینویسد: «به رغم فشار اقتصادی مضاعف، ترامپ تنها ایران را به دو برابر کردن سرمایهگذاری بر برنامه هستهای ترغیب کرده است.» اگر مذاکرات از سر گرفته شود، ایران اطمینان حاصل خواهد کرد که اهرم مذاکراتی قدرتمندتری در قیاس با مذاکرات قبلی خواهد داشت.
۴- اعمال فشار حداکثری میتواند ایران را به میز مذاکره بازگرداند
نویسنده: هنری رم - ۱۳ آگوست
کارشناسان در آمریکا و ایران در مناظرات درباره کارآیی کارزار اعمال فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران در یک مورد اتفاق نظر دارند: تحریمهای ایالاتمتحده درد شدیدی را بر اقتصاد و کلا فشار زیادی به ایران وارد کرده و این فشار در نتیجه مبارزه همزمان در مقابله با همهگیری کرونا، تشدید شده است. هنری رُم، تحلیلگر ارشد مسائل ایران در گروه اوراسیا، مینویسد شاید همین فشار برای بازگرداندن ایران به میز مذاکره کافی باشد: «اثر ترکیبی تحریمهای ایالاتمتحده و همهگیری کرونا، اقتصاد ایران را در موقعیت بسیار آسیبپذیری قرار داده است و احتمالا اوضاع بدتر خواهد شد. اگرچه اقتصاد تنها عامل در بازی نیست، اما وخیمتر شدن شرایط اقتصادی قطعا در میان مدت احتمال مذاکره ایران با غرب را افزایش میدهد.»
۵- ایران در برابر فشارهای ایالاتمتحده ایمن میشود
نویسنده: سینا طوسی - ۲ ژوئیه
ایران اوایل ماه ژوئن، مایکل وایت، یک کهنه کار نیروی دریایی ایالاتمتحده را در برابر یک پزشک ایرانی- آمریکایی مبادله و امید آمادگی تهران برای مذاکره با واشنگتن را در کاخسفید بر سر یک توافق هستهای جدید ایجاد کرد. اما سینا طوسی، محقق ارشد شورای ملی ایرانی-آمریکایی، استدلال کرده که کارزار اعمال فشار حداکثری ترامپ تنها دست تندروها و محافظه کاران در نظام جمهوری اسلامی را تقویت کرده و آنها هم باور دارند که به آمریکا و وعدههای آن هیچ اعتمادی نیست: «شعارها و اقدامات جنگ طلبانه ترامپ باعث نشده که ایران تمایل بیشتری به انجام توافق داشته باشد، بلکه مقامات ایرانی که از مذاکرات با ایالاتمتحده حمایت میکنند را تضعیف کردهاند.» اگرچه ایران پیشتر هم گفته بود که اگر آمریکا تحریمهای اعمال شده توسط ترامپ را تسهیل کند، ممکن است مذاکرات را از سر بگیرد، اما اکنون ایران این پیام را به دولت منتخب جو بایدن ارسال کرده است که تا زمان ورود مجدد ایالاتمتحده به توافق هستهای، هیچ مذاکره دیگری وجود نخواهد داشت.