کریس کونز، گزینه وزارت‌خارجه دولت بایدن مطرح کرد
حمایت مشروط از بازگشت آمریکا به برجام
به گزارش «ایسنا» کریس کونز سناتور دموکرات از ایالت دلور جمعه ۳۰ آبان در پاسخ به این پرسش خبرگزاری رویترز که آیا از بازگشت آمریکا به برجام حمایت می‌کند، گفت: «نه بدون داشتن مسیر روشنی برای محدود کردن برنامه موشکی و حمایت از گروههای نیابتی در منطقه.» سناتور کونز همچنین با اشاره به اینکه تنها از جانب خودش صحبت می‌کند، گفته است: قبل از آنکه از بازگشت به برجام حمایت کنم، واشنگتن نیازمند است که به‌دنبال راهی برای اعمال محدودیت بر برنامه موشکی و حمایت آنها از گروههای نیابتی باشد. اینها (محدود کردن برنامه موشکی و فعالیت منطقه‌ای ایران) باید یک زمانی محقق شوند.
نشریه «د هیل» روز جمعه نوشته بود؛ آنتونی بلینکن مشاور سیاست خارجی بایدن، سناتور کریس کونز، سناتور کریس مورفی، سوزان رایس مشاور سابق امنیت ملی دولت اوباما و ویلیام برنز معاون سابق وزیرخارجه آمریکا از جمله نامزدهای تصدی وزارت‌خارجه در دولت بایدن هستند. جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا که ۲۰ ژانویه وارد کاخ سفید خواهد شد، گفته است در صورتی به برجام خواهد پیوست که ایران پایبندی سختگیرانه به این توافق را از سر بگیرد، همچنین آمریکا با متحدانش همکاری خواهد کرد تا برجام را «تقویت و گسترش داده» و با آنچه اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران خوانده می‌شود، مقابله خواهد کرد.
خبرگزاری رویترز می‌گوید، بازگشت آمریکا به برجام پیچیده خواهد بود، حال اگر موضوع محدود کردن برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران نیز به آن اضافه شود وضعیت سخت‌تر خواهد شد. این درحالی است که روزنامه نیویورک‌تایمز روز پنج‌شنبه در گزارشی نوشت که عباس عراقچی، معاون وزیرخارجه ایران تلاش کرده است که از طریق برخی واسطه‌ها با مشاوران بایدن ارتباط برقرار کند و به آنها بگوید که آمریکا باید بدون پیش‌شرط به برجام بازگردد. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت‌خارجه ایران روز جمعه ۳۰ آبان این گزارش را «ساختگی» خواند و گفته است که «هیچ تماسی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم صورت نگرفته است.» در همین زمینه محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران سه‌شنبه هفته گذشته گفت در صورتی که آمریکا قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در تایید برجام را اجرا کند، تهران نیز تعهدات خود در چارچوب برجام را انجام خواهد داد.
بایدن ماه گذشته در یادداشتی که برای شبکه خبری «CNN» به نگارش در آمد نوشت: اگر تهران به پایبندی دقیق به توافق هسته‌ای بازگردد، ایالات‌متحده به‌عنوان نقطه آغازین برای مذاکرات بعدی به این توافق باز می‌گردد.
دولت دونالد ترامپ اردیبهشت سال ۹۷ از برجام خارج شد و با هدف وادار کردن ایران به مذاکره و مهار برنامه هسته‌ای و موشکی و همچنین سیاست‌های منطقه‌ای، تحریم‌های گسترده‌ای را علیه جمهوری اسلامی اعمال کرده است. تحریم‌هایی که قرار است تا قبل از پایان ریاست‌جمهوری ترامپ و استقرار بایدن، با سرعت و شدت زیادی ادامه یابد و کار را برای دولت بعدی آمریکا سخت‌تر کند. تحریم‌های دولت ترامپ علیه ۱۸ بانک اصلی ایران، یکی از وسیع‌ترین اقداماتی است که در ماه‌های اخیر از سوی واشنگتن و علیه ایران صورت گرفته است. این فرمان اجرایی همچنین موسسات غیر‌ایرانی را که با بانک‌های ایرانی تجارت کنند، جریمه می‌کند تا به‌طور موثر دست این بانک‌ها از سیستم مالی بین‌المللی کوتاه شود. مهم‌تر آنکه، تحریم‌ها، شرکت‌های خارجی که به تجارت با این بانک‌ها بپردازند را نیز جریمه می‌کنند؛ به این صورت که به آنها ۴۵ روز فرصت داده می‌شود که یا تعامل خود با این بانک‌ها را متوقف کنند یا هدف «تحریم‌های طرف ثالث» قرار بگیرند.
تحلیل ان‌بی‌سی از چگونگی لغو تحریم‌ها در دولت بایدن
همزمان با این تحولات، برخی مقامات سابق آمریکایی و اروپایی به شبکه ان‌بی‌سی نیوز گفته‌اند دولت احتمالی جو بایدن به‌جای برداشتن یکباره تحریم‌ها ذیل برجام، احتمالا سناریویی سه تا چهار ماهه را برای این منظور در نظر می‌گیرد. به گزارش خبرگزاری فارس، به نوشته این رسانه آمریکایی، حتی اگر بایدن و حسن روحانی، رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی ایران به‌دنبال دستیابی به یک توافق باشند، رسیدن به دستور‌العملی که به آمریکا اجازه دهد به برجام بازگردد و ایران نیز فعالیت‌های هسته‌ای خود را کاهش دهد، آسان نخواهد بود. ان‌بی‌سی نیوز به نقل از مقامات سابق آمریکایی و دیپلمات‌های سابق اروپایی نوشته به جای اینکه تحریم‌ها علیه ایران به یک باره بر‌داشته شوند یا ایران بار دیگر به‌طور کامل از برجام تبعیت کند، یک سناریوی خیلی محتمل می‌تواند این باشد که این اتفاقات در یک دوره سه یا چهار ماهه انجام شود.
این رسانه آمریکایی نوشته اولین گام می‌تواند این باشد که ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کند و در عوض چند سطح از تحریم‌ها بر‌داشته شوند. گام بعدی نیز می‌تواند این باشد که ایران نهایتا از برجام تبعیت کند و در نتیجه تمام تحریم‌های هسته‌ای بر‌داشته شوند. در ادامه این تحلیل آمده با وجود اینکه دیپلمات‌های ایرانی و تیم بایدن با موضوع تحریم‌ها غریبه نیستند، اما دولت بایدن پس از ادامه روند این توافق باید برای برداشتن تحریم‌هایی که دونالد ترامپ علیه ایران از جمله بانک مرکزی این کشور اعمال کرده تصمیم بگیرد. این رسانه آمریکایی ادعا کرده بسیاری از تحریم‌هایی که ترامپ اعمال کرده به فعالیت‌های هسته‌ای ایران ربطی ندارد، بلکه به موشک‌های بالستیک، مسائل حقوق بشر و حمایت از نایبان منطقه‌ای ایران از جمله جنبش حزب‌الله و حماس مربوط است.
احیای برجام آسان نخواهد بود
همچنین مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدگاهش را درباره مسیر جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای تعامل با ایران و بازگشت به توافق هسته‌ای بیان کرده است. به گزارش ایسنا، جوزپ بورل، در گفت‌وگو با مجله تایم می‌گوید که «احیای برجام اکنون آسان نخواهد بود، به این دلیل که امضاکنندگان می‌توانند در مورد لغو مجدد آن توسط رئیس‌جمهور آینده ایالات‌متحده محتاط باشند.»
مجله تایمز می‌نویسد: از زمان خروج ترامپ در سال ۲۰۱۸، ایران برنامه هسته‌ای خود را تسریع کرده است که لغو تحریم‌های ایالات‌متحده را برای دولت بایدن دشوار خواهد کرد، چیزی که ایران به‌عنوان پیش‌شرط توقف دوباره برنامه غنی‌سازی اورانیوم به آن نیاز دارد. بورل در این باره به تایم می‌گوید: این توافق فقط یک توافق هسته‌ای نیست. این یک توافق اقتصادی است و ایران انتظار دارد مبادله‌ای برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای خود داشته باشد. او همچنین به این مجله گفت: مذاکرات مقدماتی می‌تواند به سرعت پس از تحلیف بایدن اتفاق بیفتد. این توافق تنها راه ممانعت ایران از تبدیل شدن به یک قدرت هسته‌ای است. فکر نمی‌کنم راهکار دیگری باشد. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه این گفت‌وگو اظهار کرد: شما هرگز تاریخ را به عقب نخواهید برگرداند. طی چهار سال رئیس‌جمهوری دونالد ترامپ که اتحادیه اروپا را «دشمن» توصیف کرد و تعرفه‌هایی بر کالاهای اروپایی وضع کرد، این احساس دائمی را برای اروپایی‌ها به‌جای گذاشت که حمایت ایالات‌متحده لزوما قابل اعتماد نیست. ترامپ نوعی بیدارکننده بوده است و من فکر می‌کنم ما باید بیدار بمانیم، ما نمی‌توانیم بگوییم ترامپ دیگر نیست و ما می‌توانیم به حالت قبلی خود برگردیم. تایم همچنین مطرح کرد: تقریبا همه رهبران اتحادیه اروپا با ارسال پیام‌های حسن نیت، پیروزی بایدن را جشن گرفتند. اما در پشت صحنه، در روزهای اخیر مقامات اتحادیه اروپا همچنین در مورد محتاط بودن در مورد ایالات‌متحده هشدار داده‌اند، زیرا نظرات ملی‌گرایانه ترامپ آشکارا در میان آمریکایی‌ها از حمایت قوی برخوردار است و این نظرات می‌تواند در انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی در سال ۲۰۲۴ مجددا مطرح شوند.
