موضع جانشینان احتمالی پمپئو نسبت به ایران
فشار حداکثری؛ فرزند نامشروع دیپلماسی
گفته میشود مایک پمپئو طراح اصلی سیاست کارزار فشار حداکثری اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران است. او در ظاهر خود را کاملا مطیع رئیسجمهور نشان میدهد، اما در عمل سیاست از پیشطراحی شده خود را اجرا میکند. پمپئو این سیاست را از استراتژی «اقتدار» توماس شلینگ برنده جایزه نوبل اقتصادی ۲۰۰۵ وام گرفته است. این استراتژی در کتاب «اسلحه و نفوذ» مطرح شده است. ماهیت اصلی این استراتژی، چانهزنی و تهدید برای تغییر رفتار بازیگر مقابل است. ماهیت اصلی استراتژی اقتدار، چانهزنی همراه با خشونت است. این استراتژی از تئوری بازیها گرفته شده و با هدف تغییر یا ترک رفتار طراحی شده است که لازم است براساس یک برنامه دقیق طراحی شود و براساس سیستم تنبیه و مجازات برای وادار کردن دشمن به تغییر مسیر صورت بگیرد. اگر دشمن رفتار دلخواه را نشان نداد، تنبیه باید سختتر شود و در نهایت ممکن است این مسیر به استفاده از نیروی نظامی هم منجر شود. مجازاتها از تنشهای اقتصادی تا درگیری نظامی را شامل میشود. تسلیم نشدن در هر مرحله مجازات را بیشتر میکند. اجرای موفقیت آمیز این راهبرد نیازمند آن است که دولت مجری هم اعتبار خود را حفظ کند. از جهاتی سیاست فشار حداکثری را میتوان فرزند نامشروع دیپلماسی دانست زیرا فرصت تعامل واقعی دیپلماتیک را نابود کرده و تنها به کاپیتولاسیون میاندیشد. ظاهرا گمانهزنیهایی درباره جانشین احتمالی پمپئو انجام شده است. روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» گزینههای احتمالی جانشین وزیر امورخارجه آمریکا را معرفی کرده است. اما جانشینان احتمالی مایک پمپئو چه موضعی در قبال ایران دارند؟
رابرت اوبراین و موضوع دوتابعیتیها
رابرت اوبراین روز چهارشنبه ۲۷ اردیبهشت توسط دونالد ترامپ بهعنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید منصوب شد. اوبراین که جانشین جان بولتون شد، پیش از آن بهعنوان نماینده ویژه ترامپ در امور گروگانها در وزارت امورخارجه آمریکا مشغول به کار بود. اوبراین چهارمین مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ است. پیش از وی، مایکل فلین، هربرت مکمستر و جان بولتون در این سمت حضور داشتند. اوبراین مکاتباتی با مقامهای ایران درباره بازداشت برخی از شهروندان آمریکایی و دوتابعیتیها داشته است. محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه، ششم اردیبهشت امسال گفت که نامه اوبراین را دریافت کرده ولی این نامه یکسویه بوده و بدون اینکه پیشنهادی بدهد، خواستار آزادی زندانیان دوتابعیتی و آمریکایی از سوی دولت ایران شده بود. رابرت اوبراین در یادداشتی که پنجم مهرماه پارسال در روزنامه آمریکایی هیل منتشر شد، مدعی شد که ایران بدترین گروگانگیر است. او در این یادداشت، مدعی شد رفتار حکومت ایران درباره شهروندان آمریکایی غیراخلاقی است و یکی از شروط بهبود رابطه ایران و آمریکا را پایان دادن به این رفتار خوانده بود.
استیون منوچین؛ مسوول اجرای تحریمها
استیون منوچین، وزیر امورخزانهداری آمریکا نیز یکی از محتملترین گزینهها برای وزارتخارجه آمریکاست. برخی مقامات آمریکایی گفتهاند منوچین نیمنگاهی به صندلی پمپئو دارد، برخی دیگر نیز میگویند اگرچه او خیلی برای پیروزی تلاش نمیکند، ولی به هر حال وارد این رقابت شده است. استیون منوچین از سال ۲۰۱۷ وزارتخزانهداری آمریکا را هدایت میکند. منوچین فرزند والاستریت محسوب میشود. پدرش نیز سالها در سمتهای مدیریتی در بانک گلدمن ساکس فعالیت میکرده است. استیون منوچین نیز پس از پایان تحصیلاتش در دانشگاه معتبر ییل، در همان بانک مشغول بهکار شد. علاوه بر نقش برجسته وزارتخزانهداری برای پیشبرد اصلاحات مالیاتی مورد نظر جمهوریخواهان، این وزارتخانه مسوولیت نظارت بر اجرای تحریمهای وضعشده اقتصادی ایالاتمتحده علیه کشورهای تحریمشده و نیز پیگیری این تحریمها را بر عهده دارد. به این ترتیب ایران یکی از کشورهایی است که در مرکز توجه استیون منوچین قرار داشت. او اظهار نظرهای تندی علیه ایران داشته است. منوچین دوشنبه ۶ آبان گفته بود که آمریکا فشار اقتصادی بر ایران در رابطه با برنامه اتمی این کشور را افزایش خواهد داد. او مدعی شد که کارزار فشار حداکثری به وسیله تحریمها تاثیر گذاشته و همچنان تاثیر میگذارد و باعث میشود که پول آنها قطع شود. منوچین روابط صمیمانهای با بنیامین نتانیاهو نخستوزیر تندرو رژیم صهیونیستی دارد.
ریچارد گرنل و حمایت از رژیم صهیونیستی
ریچارد گرنل سفیر آمریکا در آلمان است. او پیشتر طولانیترین دوره حضور خود در سازمان ملل متحد را بهعنوان سخنگوی آمریکا ایفا کرده است. او در دوره دونالد ترامپ سفیر ایالاتمتحده در آلمان شد. او که از هواداران رژیم صهیونیستی است، روز سه شنبه ۷ آبان به شبکه فاکس نیوز گفت تهدید به نابودی اسرائیل نباید نادیده گرفته شود. او جمهوری اسلامی را به تروریسم متهم کرد و گفت بهویژه آنکه این تهدیدات از سوی مقامات رژیم ایران، که از تروریسم بهعنوان سلاحی برای ارعاب استفاده کردهاند، مطرح میشود. گرنل در آذرماه امسال از پیوستن ۶ کشور اروپایی به سازوکار مالی اینستکس برای تجارت با ایران انتقاد و اتهاماتی را متوجه جمهوری اسلامی کرد.
برایان هوک و فشار حداکثری
برایان هوک وکیل و سیاستمدار دولتی گزینه دیگر محتمل برای وزارتخارجهآمریکاست. هوک، نماینده ویژه وزارتخارجه آمریکا در امور ایران بیش از هر فرد دیگری در مورد ایران اظهارنظر داشته و از سیاستهای فشار حداکثری حمایت کرده است. او از سال ۲۰۱۷ بهعنوان مدیر برنامهریزی سیاسی و مشاور سیاستگذاری وزیر امورخارجه مایک پمپئو خدمت میکند. در ۲۵ مرداد ماه برایان هوک بهعنوان رئیس گروه اقدام ایران منصوب شد که مسوول راهبری، بازبینی و هماهنگی همه جوانب اقدامات مرتبط با ایران در وزارتخارجه آمریکا است و مستقیما با مایک پمپئو وزیر امورخارجه کار میکند.او چندی پیش در سخنرانی خود در شورای روابط خارجی، با اشاره به تحریمهای تازه و کوچک شدن بخش نفت ایران، مدعی شد که جمهوری اسلامی بیش از این تاب تحمل فشارهای اقتصادی را نخواهد داشت.