نشریه دیپلمات بررسی کرد
چالش بزرگ ایران برای ژاپن
در ماه سپتامبر امسال نیز شاهد حملات موشکی و پهپادی گستردهای علیه تاسیسات نفتی عربستان بودیم که به کاهش ۵۰ درصدی تولید نفت عربستان برای مدتی محدود منجر شد. ژاپن برای تامین گاز طبیعی و نفتخام خود وابستگی زیادی به خاورمیانه دارد، به همین خاطر وقوع مکرر چنین حملاتی در آبهای خلیجفارس مشکل بزرگی برای امنیت انرژی داخلی این کشور ایجاد کرده است. به گزارش سایت «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: علاوه بر این، هنوز اطلاعات کاملی در مورد عوامل اصلی اجرای این حملات و نیت آنها در دسترس نیست. ایران متهم به دخالت درحملات ماه مه و ژوئن علیه نفتکشهای تجاری و حمله ماه سپتامبر علیه تاسیسات انرژی سعودی شده است. (آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل روز سهشنبه ۱۹ آذر ماه در گزارش خود به شورای امنیت تاکید کرد که در برهه زمانی فعلی، (سازمان ملل) قادر نیست بهطور مستقل تایید کند که موشکهای کروز و هواپیماهای بدون سرنشینی که در این حملات مورد استفاده قرار گرفتهاند، منشأ ایرانی داشتهاند).
رهبران ایران هرگونه نقشی در این حوادث را انکار میکنند. عربستان و امارات نیز مسوولیت این حملات را به تهران نسبت دادهاند، اما خواستار پرداخت غرامت برای خسارات وارد شده نشدند. دولت ترامپ نیز بهطور مستقیم انگشت اتهام را به سمت ایران نشانه گرفته است اما واشنگتن در چارچوب کمپین فشار حداکثری از همه ابزارهای تحریم خود علیه جمهوری اسلامی استفاده کرده است. حتی در صورتی که تحریمهای جدیدی اعمال شوند، تاثیر مهمی بر روی اوضاع منطقه خلیجفارس نخواهد داشت.
همزمان دولت آمریکا ائتلافی با نام ابتکار امنیت دریایی را تشکیل داده است که هدف آن تامین امنیت کشتیهای تجاری در آبهای خلیجفارس خواهد بود. با وجود این، تاکنون کشورهای محدودی از جمله عربستان سعودی، دشمن دیرینه ایران و بریتانیا که یکی از نفتکشهایش توسط ایران توقیف شده بود به این ائتلاف ملحق شدهاند. ژاپن نیز برای تامین امنیت خود وابستگی زیادی به آمریکا دارد، به همین خاطر مقامات این کشور معتقدند که پیروی از آمریکا به نفعشان خواهد بود. اما ایران نسبت به حضور ائتلاف تحت هدایت آمریکا در خلیجفارس ابراز نگرانی کرده است و بهشدت با دخالت واشنگتن در امور منطقه مخالفت میکند. ژاپن و ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ روابط نسبتا دوستانهای داشتهاند. در ماه ژوئن، آبه به عنوان اولین نخستوزیر ژاپن. در طول چهل سال گذشته از تهران بازدید کرد. شینزو آبه دوست ندارد که روابط کشورش با ایران را به خاطر ائتلاف دریایی آمریکا بهخطر اندازد. اخیرا حسن روحانی، رئیسجمهور ایران اعلام کرد که بهزودی از ژاپن دیدار خواهد کرد. مساله دیگر قانوناساسی ژاپن است.
بند نهم قانوناساسی این کشور ورود به جنگ را منع کرده است. حتی در صورتی که نیروهای دفاعی ژاپن در خلیجفارس مستقر شوند، با محدودیتهای زیادی روبهرو خواهند شد. ارتش ژاپن فقط برای دفاع از خود اجازه استفاده از تسلیحات جنگی را دارد یا شرایطی که بقای ملی ژاپن در خطر قرار داشته باشد. دولت ژاپن بهدنبال راهی است که بدون مشارکت در ائتلاف آمریکا از منافع خود دفاع کند، به همین خاطر آنها استقرار کشتیهای جنگی نیروی دفاع دریایی ژاپن برای «تحقیق و تجسس» در ناحیه بین دریای عمان تا دریای عرب و تنگه بابالمندب را در نظر گرفتهاند. بدین ترتیب توکیو بدون مشارکت مستقیم در ائتلاف دریایی واشنگتن میتواند به افزایش ثبات و امنیت منطقه کمک کند. همزمان، ژاپنیها از تحریک ایران و بدترکردن روابط بین دو کشور پرهیز خواهند کرد. در ماه ژوئن امسال نیروهای مسلح ایران یک پهپاد جنگی آمریکا را در نزدیکی تنگههرمز سرنگون کردند. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در دقایق آخر از حمله انتقامجویانه علیه ایران منصرف شد. از آن زمان اوضاع امنیتی خلیجفارس به مقدار قابلتوجهی بهبود پیدا کرده است. رئیسجمهور ایران نیز طرحی با نام ابتکار صلح هرمز را برای افزایش ثبات در منطقه پیشنهاد کرده است. امارات و دیگر کشورهای عربی خلیجفارس بهدنبال بهبود روابط خود با تهران هستند. بنابراین حتی در صورتی که کشتیهای ژاپنی به منطقه اعزام نشوند، ممکن است نفتکشهای این کشور با تهدیدی روبهرو نشوند. اما در صورتی که ناوهای جنگی این کشور به یک اقدام تهران واکنش نشان دهند یا در یک درگیری فرضی بین ائتلاف آمریکایی و نیروهای ایرانی دخالت کنند، برنامه دولت ژاپن با شکست منجر خواهد شد. توکیو برای پرهیز از چنین سناریویی باید سیاست خارجی خود را در راستای کاهش تنش در خلیجفارس برنامهریزی کند.