مذاکره ظریف با معاون طالبان در تهران
ظریف در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا با نماینده‌های طالبان در تهران دیدار داشته است با تایید این موضوع تاکید کرد: «در جهت کار برای صلح افغانستان با همه گروه‌های افغانی دیدار می‌کنیم، آنها هم برای همین کار آمده‌اند.» به گزارش خبرگزاری فارس، این دیدار در ادامه تلاش‌های ایران برای بازگشت صلح و ثبات به افغانستان و دیدارهای مسوولان و نماینده ویژه وزیر امور خارجه با مقامات مختلف افغانستان از جمله رئیس‌جمهور، رئیس هیات اجرایی، هیات صلح، رهبران جهادی و شخصیت‌های موثر و تاثیرگذار در تحولات افغانستان انجام شده است. هدف از این دیدار نیز ترغیب طرف‌های افغان به گفت‌وگوهای بین افغانی و تشویق به یافتن راه‌حل مسائل از طریق گفت‌وگو و حمایت از همه نیروهای افغانستانی برای یافتن فصل مشترک همکاری در بیرون رفتن نیروهای خارجی از این کشور و امنیت افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی بوده است. در این دیدار آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای کمک به شکل‌گیری و تقویت گفت‌وگوها بین افغان‌ها با مشارکت دولت و تمام نیروهای موثر سیاسی اعلام شد. وزیر خارجه ایران همچنین بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی با افغانستان بر اساس منافع مشترک همسایگی تاکید کرد. روز سه‌شنبه در رسانه‌ها خبر دیدار محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه با ملا برادر رئیس دفتر سیاسی طالبان و سایر اعضای دفتر سیاسی و هیات مذاکره‌کننده طالبان در تهران، منتشر شد.
همچنین سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی گروه طالبان در قطر نیز روز گذشته اعلام کرد که هیاتی از طالبان به ریاست ملابرادر، معاون این گروه و رئیس دفتر قطر به تهران سفر کرده است. او در صفحه رسمی توییتر خود نوشته که این هیات در تهران با مقام‌های ارشد ایران از جمله محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران دیدار کرده است.
سابقه سفر طالبان به تهران
این اولین بار نیست که اعضای طالبان از ایران دیدار می‌کنند. بعد از لغو مذاکرات صلح میان آمریکا و طالبان، هیات دیگری از سوی این گروه به ریاست عبدالسلام حنفی از اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر ۲۵ شهریور ماه به ایران سفر کرده بود. سفری که سید عباس موسوی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز آن را تایید کرد و گفت: «سفر هیات طالبان در چارچوب رایزنی فراگیر ایران با همه طرف‌ها در افغانستان بود.» به گزارش «ایسنا» سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: «اخیرا و در چارچوب رایزنی‌های فراگیر جمهوری اسلامی ایران با همه طرف‌ها در افغانستان، هیاتی سیاسی از گروه طالبان با سفر به کشورمان درخصوص آخرین تحولات جاری در افغانستان با مقامات ذی‌ربط ایرانی گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.» پیش از آن نیز سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر از سفر هیات این گروه به رهبری عبدالسلام حنفی به ایران خبر داده بود. به گفته سخنگوی دفتر سیاسی طالبان، اعضای دفتر سیاسی این جریان در قطر شهریور ماه سال جاری پس از سفر به مسکو عازم تهران شدند و با مقامات ایران پیرامون مذاکرات صلح افغانستان به گفت‌وگو نشستند. این هیات به رهبری عبدالسلام حنفی به ایران سفر کرده بود. در سفر شهریور ماه اعضای دفتر سیاسی طالبان به ایران، این هیات با برخی مقامات وزارت امور خارجه و همچنین مقامات سیاسی ایران دیدار کردند. روند صلح، مذاکرات بین‌الافغانی و توقف مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکا از جمله موضوعات مورد بحث میان اعضای دفتر سیاسی طالبان و مقامات جمهوری اسلامی ایران بوده است. پیش‌تر نیز طالبان افغانستان در دی ماه ۹۷ هیاتی را به تهران اعزام کرد که با گروهی از دیپلمات‌های ایرانی به ریاست عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران گفت‌وگو کردند. ایران اعلام کرد که این مذاکرات با اطلاع دولت افغانستان و با هدف «پیشبرد گفت‌وگوهای صلح» بین دولت و گروه‌های افغان انجام شده است. پس از آن نیز عراقچی به کابل سفر کرد تا در دیدار با مقامات بلندپایه افغانستان آنها را در جریان این مذاکرات قرار دهد. در پی سفر هیات طالبان در دی ماه ۹۷ به ایران ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، بر ادامه مذاکرات این گروه شبه‌نظامی با ایران تاکید کرد و این مذاکرات را صرفا مذاکراتی «سیاسی» با کشور «همسایه افغانستان» نامید. مجاهد در گفت‌وگویی با «ایلنا» که روز شنبه ۱۶ دی منتشر شده بود، با اشاره به مذاکرات اخیر جمهوری اسلامی با طالبان عنوان کرد که گروه متبوع وی می‌خواهد «نظرات خود را در مورد آینده افغانستان» با تهران در میان بگذارد تا بتواند «در راستای تحکیم دوستی و صلح و آرامش هر دو طرف گام مثبت بردارد». این در حالی است که تقریبا در اوایل سال ۹۷ برای نخستین بار تماس با طالبان توسط یک مقام رسمی ایرانی تایید شد. در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ماه سال ۹۷ محمدرضا بهرامی، سفیر ایران در افغانستان «تماس» جمهوری اسلامی با گروه طالبان را تایید کرد. همچنین دریابان علی شمخانی، نماینده مقام معظم رهبری و دبیرشورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران طی سفری که دی ماه سال ۹۷ به کابل داشت تایید کرد که ایران با طالبان گفت‌وگو و ارتباط داشته است و این روند ادامه خواهد یافت.
نیاز طالبان به مذاکره با تهران
این در شرایطی است که طالبان هم برای ورود به فرآیند سیاسی و هم برای وجهه‌سازی نیازمند مذاکره با کشورهایی همچون جمهوری اسلامی ایران است و گام نخست نیز قاعدتا روشن کردن مواضع و رفع نگرانی‌های امنیتی ایران از جانب طالبان است؛ این نگرانی‌ها از عملیات تروریستی علیه مردم افغانستان تا تولید مواد مخدر و... را در برمی‌گیرد. با توجه به کمک‌های مختلف ایران به دولت افغانستان، مطمئنا مذاکره با طالبان نه تنها بدون هماهنگی با مقامات افغانستان نیست، بلکه به نظر در راستای یک برنامه مشترک با دولت افغانستان است.
نقش ایران در صلح افغانستان
به دنبال چندین سفر هیات طالبان طی یک سال گذشته به ایران به نظر می‌رسد که عملا تلاش‌های کشورمان برای صلح و ثبات در افغانستان وارد فاز جدیدی شد. ایران پیش از این بارها بر حفظ صلح و ثبات در همسایه شرقی خود تاکید کرده بود و حتی نقش بسیار مهمی در به نتیجه رسیدن کنفرانس «آینده افغانستان» در بُن آلمان که در دسامبر ۲۰۰۱ (آذر ۱۳۸۰) انجام گرفت، داشت. به‌طوری‌که از نگاه بسیاری از تحلیلگران چنانچه نقش دیپلمات‌های ایرانی در مذاکرات نبود، به‌هیچ‌وجه در افغانستان دولتی شکل نمی‌گرفت. پس از گذشت سال‌ها از کنفرانس بُن، حالا تهران بار دیگر نقشی محوری در موضوع افغانستان پیدا کرده و تلاش می‌کند با حمایت از گروه‌های افغانی و تماس با طرف‌های درگیر به جنگ خونین و داخلی افغانستان که از زمان حمله نیروهای آمریکایی به این کشور آغاز شده، پایان دهد.
