المانیتور تحلیل کرد
ماموریت دشوار عمران خان برای میانجیگری بین تهران و ریاض
به گزارش انتخاب، المانیتور در تحلیلی نوشت: «عمران خان، این ماه برای کاهش تنش در خلیج‌فارس به تهران و ریاض سفر کرده‌است. او در تاریخ ۱۳ اکتبر وارد تهران شد و با آیت‌الله سید‌علی خامنه‌ای، رهبر و حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران دیدار کرد. خان در زمان ترک تهران به خبرنگاران گفت: «اکنون با نگرش مثبتی به ریاض سفر خواهم کرد.»
المانیتور در ادامه نوشت: «عمران خان دو روز بعد وارد ریاض شد و با سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان و محمد بن سلمان، ولیعهد کشور ملاقات کرد. مطابق با بیانیه منتشر شده توسط دفتر نخست‌وزیر پاکستان، خان در این ملاقات از پادشاه عربستان درخواست کرده‌است که اختلافات خود با ایران را از طریق دیپلماسی حل و فصل کند. البته هنوز گزارشی در مورد پاسخ رهبران سعودی به این پیشنهاد منتشر نشده است.»
این وبگاه در ادامه نوشت: «اما در هفته‌های اخیر شواهدی در مورد کاهش تنش در منطقه مشاهده نشده‌است. پیش از سفر خان به تهران، یک نفتکش ایرانی در نزدیکی بندر جده عربستان مورد حمله قرار گرفت. ایران به‌طور غیر مستقیم عربستان را سرزنش کرد و تهدید به اقدامات تلافی جویانه کرده است.»
المانیتور در ادامه می‌افزاید: «در روزهای اخیر، این سوال در رسانه‌های دنیا مطرح شده بود که آیا «خان» شخصا تصمیم گرفت به تهران و ریاض سفر کند یا اینکه دونالد ترامپ و بن سلمان از او درخواست کرده بودند. علاوه بر این، رئیس‌جمهور روسیه پیش از عمران خان به عربستان سفر کرده بود. در این بازدید از ولادیمیر پوتین سوال شد که آیا برنامه‌ای برای میانجیگری بین تهران و ریاض دارد. پوتین اشتیاق زیادی برای دخالت در مناقشه بین دو کشور نشان نداد و صرفا گفت که ایران و عربستان نیازی به توصیه قدرت‌های خارجی ندارند.» به نوشته المانیتور: «برخی تحلیلگران معتقدند که ماموریت خان در خلیج‌فارس در نهایت به نفع کشورش خواهد بود، زیرا تصویر مثبتی از پاکستان به‌عنوان یک کشور بی طرف ترویج می‌کند. اما پیش‌بینی نمی‌شود که دیدارهای او با رهبران ایران و عربستان کمکی به کاهش تنش در خلیج (فارس) کند.»
این سایت تحلیلی در ادامه می‌نویسد: «با وجود این، دفتر وزارت خارجه پاکستان ادعا کرده است که مذاکرات خان با مقامات سعودی جامع و سازنده بوده‌اند و دو طرف در حال تبادل نظر برای پیشبرد اهداف خود در منطقه هستند. بیانیه دولت پاکستان مثبت به نظر می‌رسد. اما پیشنهاد‌های ارائه شده با موانع زیادی روبه‌رو خواهند شد.»
المانیتور در ادامه با اشاره به موانع پیش‌روی کاهش تنش میان تهران و ریاض می‌نویسد:
«اول، باید به این واقعیت تاریخی اشاره‌کنیم که سابقه روابط خصمانه بین ایران و عربستان سعودی به چند دهه باز می‌گردد. اسلام آباد در گذشته حداقل چهار بار تلاش کرده بود که بین این دو دشمن دیرینه در خلیج‌فارس میانجیگری کند. اما هیچ کدام از تلاش‌های قبلی پاکستان را نمی‌توان موفقیت آمیز دانست.
دوم، ایرانی‌ها، دلایل خوبی برای اعتقاد به این موضوع دارند که عمران خان واسطه بی طرفی بین دو کشور نخواهد بود. البته نخست‌وزیر پاکستان اصرار کرده است که صرفا به دنبال تسهیل مذاکره بین تهران و واشنگتن است. خان در سپتامبر ۲۰۱۹ در اولین سفر خارجی خود به ریاض سفر کرده بود. این در حالی است که اولین بار در ماه آوریل به تهران سفر کرد. تعجبی نداشت که مقامات ایرانی استقبال گرمی از او در فرودگاه مهرآباد به عمل نیاوردند.
خان برای حل مشکلات اقتصادی کشور بارها در ماه‌های گذشته به عربستان سعودی سفر کرده بود. اما در هر صورت مقامات ایران تصور می‌کنند که او بیشتر طرف عربستان را خواهد گرفت. خان حتی در اظهار نظری نابخردانه بر روی تعهد پاکستان نسبت به تامین امنیت دو مسجد مقدس در عربستان سعودی تاکید کرده بود. اما واقعیات کنونی در منطقه و پیچیدگی روابط خصمانه بین تهران و ریاض نیز عامل دیگری است که تحلیلگران را نسبت به موفقیت ابتکار دیپلماتیک عمران خان بدبین کرده است. برای مثال، رهبر و رئیس‌جمهور ایران در دیدار با خان از جنگ یمن به‌عنوان یکی از مسائل مهم منطقه یاد کرده بودند. جنگ یمن یکی از دلایل اصلی تشدید تنش بین تهران و ریاض بوده است. دو کشور از جریان‌های مخالف حمایت می‌کنند. اما چرا یمن اهمیت زیادی برای ایران دارد؟ یک تحلیلگر ایرانی در مصاحبه‌ای گفت: «ایرانی‌ها معتقدند که شورشی‌های حوثی در شرایط کنونی دست برتر را در یمن دارند. به همین دلیل ترجیح می‌دهند که حالا جنگ داخلی یمن از طریق مذاکره حل و فصل شود.»
در ماه‌های اخیر شاهد دیدار بین رهبر ایران و مقامات حوثی و همچنین گشایش دفتر این گروه در تهران بوده‌ایم. بنا بر این، رهبران ایران دوست دارند که حوثی‌ها قدرت را در یمن در دست بگیرند. در اواخر ماه سپتامبر شاهد حملات گسترده‌ای علیه زیرساخت‌های عربستان در نزدیکی مرز یمن بودیم. شبه نظامیان حوثی ادعا کردند که ۵۰۰ سرباز سعودی را کشته‌اند و بیش از ۲هزار نفر از آنها را اسیر کرده‌اند. البته این ادعاها تایید نشده‌اند. علاوه بر این، حملات ۱۴ سپتامبر علیه تاسیسات نفتی عربستان نیز انگیزه مقامات سعودی برای مذاکره با حوثی‌ها را افزایش داد. ریاض تمایلی برای ادامه جنگ در یمن ندارد. ظاهرا سعودی‌ها نقش حوثی‌ها در آینده یمن را پذیرفته‌اند.
وضعیت کنونی در یمن و پرهیز رئیس‌جمهور آمریکا از اقدام نظامی باعث شده که تهران در مقایسه با ریاض موقعیت بهتری داشته باشد. اما باید به این موضوع نیز اشاره کنیم که تنش بین ایران و عربستان ارتباط زیادی با کمپین فشار حداکثری ترامپ دارد. حسن روحانی در دیدار با عمران خان خواستار بازگشت آمریکا به توافق برجام و برداشته شدن همه تحریم‌های اقتصادی شده بود. البته احتمال حل و فصل جنگ داخلی یمن در آینده نزدیک وجود دارد. اما با توجه به تنش بین تهران و واشنگتن بعید به نظر می‌رسد که ثبات به خلیج‌فارس باز گردد. در بهترین سناریو ابتکار دیپلماتیک عمران خان می‌تواند حداقل از بروز جنگ بین تهران و ریاض جلوگیری کند.»
ارسال نظر