به‌گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل «روزنامه دنیای اقتصاد»، خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی به بررسی حکم منع توقیف نفتکش گریس -۱ پرداخت و نوشت: جدا از اینکه توقیف نفتکش ایرانی «گریس -۱» توسط نیروی دریایی بریتانیا که ادعا شده به‌دلیل حمل نفت به سوریه ناقض تحریم‌های اروپا است، اقدام درستی بود یا خیر، حکم دادگاه جبل‌الطارق به آزادی این نفتکش نشان از آن دارد که سیاست‌های اتحادیه اروپا در برابر ایران مستقل از واشنگتن ادامه می‌یابد. البته بریتانیایی‌ها تاکید دارند که این نفتکش را به‌دلیل حمل نفت ایران توقیف نکرده‌اند و هر نفتکش دیگری را نیز که به سوی سوریه حرکت می‌کرد، متوقف می‌کردند؛ چراکه در نقض تحریم‌های اروپا علیه سوریه است. در این زمان البته واشنگتن تلاش کرد با تداوم توقیف این نفتکش فشار خود بر ایران را افزایش دهد، با این حال اروپا مسیر متفاوتی را انتخاب کرد چراکه هیچ‌گونه تحریمی را علیه صادرات نفتی ایران ندارد.

روز ۱۳ تیر (۴ ژوئن) دولت جبل‌الطارق اعلام کرد که با کمک تفنگداران نیروی دریایی بریتانیا، نفتکش گریس -۱ را که حامل نفت ایران در آب‌های این سرزمین بوده است توقیف و به بنادر خود منتقل کرده است. مقامات جبل‌الطارق اعلام کردند که این کشتی حامل نفت برای موسسات سوری تحت تحریم اتحادیه اروپا بوده و به همین دلیل، توقیف شده است. جبل‌الطارق از سرزمین‌های تحت حاکمیت بریتانیا، عضو اتحادیه اروپا و ملزم به اجرای مصوبات اتحادیه است. نفتکش گریس -۱بالغ‌بر ۲۸ خدمه داشت. این درحالی است که مقامات ایران با تاکید بر غیرقانونی بودن این اقدام، ادعاهای دولت جبل‌الطارق را تکذیب و اعلام کردند که مقصد این کشتی، سوریه نبوده است. حتی اگر مقصد آن سوریه نیز بوده، اقدام جبل‌الطارق با قوانین بین‌المللی در تضاد است.

زمانی که مقامات قضایی جبل‌الطارق درحال تصمیم‌گیری نهایی پیرامون صدور حکم آزادی گریس -۱ یا تداوم توقیف آن بودند، اعلام این تصمیم به‌طور غیرمنتظره‌ای به تاخیر افتاد و مشخص شد که وزارت خارجه آمریکا چهارشنبه شب و در آخرین تلاش خود طی واپسین ساعات پرونده‌ای را علیه این نفتکش تنظیم کرده است. در این پرونده واشنگتن بنابر اتهامات گوناگون ادامه توقیف این نفتکش را ضروری دانست. این اقدام به‌طور مشخص برای افزایش فشار تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران انجام شد.

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در لندن، پس از اعلام حکم منع توقیف گریس -۱ در توییتر خود نوشت: «تلاش‌های مذبوحانه آمریکا برای ممانعت از رفع توقیف نفتکش با شکست تحقیرآمیز روبه‌رو شد.» او در توییت دیگری تاکید کرده که گفت‌وگوهای مستمری در ۴۰ روز گذشته در سطح سیاسی، حقوقی و فنی با طرف انگلیسی در جریان بود. تحریم‌هایی که بازگشت آنها از ماه مه موجب سقوط صادرات نفتی ایران شده است. با این حال وزارت دادگستری جبل‌الطارق خود را وارد مخمصه تهران و واشنگتن نکرد. قاضی دادگاه جبل‌الطارق با صدور حکمی به ضرورت پایان توقیف گریس-۱ در سریع‌ترین زمان رای داد. دولت جبل‌الطارق اعلام کرد که ایران تضمین داده است گریس -۱ به مقصد سوریه حرکت نخواهد کرد. در این صورت گزینه‌ای برای فروش نفت

گریس-۱ باقی نمی‌ماند، چراکه کشورهای اروپایی به‌دلیل تحریم‌های واشنگتن نمی‌توانند از ایران نفت‌خام خریداری کنند. تنها کشوری که ممکن است نفت گریس -۱ را دریافت کند، ترکیه خواهد بود.  این گزارش در ادامه مدعی است که البته نباید تصور کرد ایران نفت گریس -۱ را به سوریه نخواهد فروخت. بندر بنی‌یاس سوریه ظرفیت پذیرش نفتکشی به اندازه گریس -۱ را ندارد. از این رو این نفتکش می‌تواند با لنگر انداختن در قسمت شرقی مدیترانه و خاموش نگه داشتن فرستنده خود بار نفت‌خود را به چند محموله کوچک‌تر تقسیم کند. کشتی‌های کوچک‌تر بعد از این مرحله می‌توانند صادرات نفت ایران را به مقصد برسانند. با این حال خدمه گریس -۱ باید با سرعت عمل بالایی اقدام کنند؛ چراکه وزارت دادگستری آمریکا خواستار آغاز روند قانونی جدیدی در این‌باره شده است، درخواستی که قرار است از سوی نهاد قضایی جبل‌الطارق به زودی بررسی شود اگرچه شانس به نتیجه رسیدن آن اندک است.

تنها موضوعی که در رابطه با گریس -۱ پنهان ماند، مقصد موردنظر آن است. پس از آنکه این نفتکش از جزیره خارک خلیج‌فارس حرکت کرد، در اواسط ماه مه نیز فرستنده آن جهت حرکت به سوی مدیترانه را نشان می‌داد. گریس -۱ برای رسیدن به مقصد خود تصمیم گرفت شاخ آفریقا را دور بزند و البته الگوی مسیر آن نیز به سادگی در وب‌سایت ردگیری نفتکش‌ها قابل رهگیری بود. گریس -۱ در نخستین ساعات روز ۴ جولای وارد آب‌های سرزمینی بریتانیا در جبل‌الطارق شد. روز پیش از آن که ورود این کشتی به آب‌های جبل‌الطارق بریتانیا مشخص شده بود، دولت جبل‌الطارق مقررات تحریم‌های ۲۰۱۹ در اتحادیه‌اروپا را اجرایی کرد. به این ترتیب دولت این کشور قادر بود هر کشتی‌ای را که احتمال می‌رفت تحریم‌های اتحادیه‌اروپا را نقض کند به توقیف درآورد.

با این حال در مدت توقیف این کشتی، دولت جبل‌الطارق نتیجه گرفت که مقصد گریس -۱ سوریه نبوده است، از این رو اعلام کرد که هیچ دلیل موجهی برای تداوم توقیف این نفتکش وجود ندارد. درواقع برای ادامه توقیف گریس -۱ باید در لحظات آخر نیز یک تغییر دیگر در مقررات دریایی جبل‌الطارق اعمال می‌شد. البته این بار باید دستاویزی در اختیار دولت جبل‌الطارق قرار می‌گرفت که بتواند توقیف نفتکش را به‌دلیل مبدا بار آن و نه مقصد احتمالی ادامه دهد. کشورهای اروپایی تاکید می‌کنند که خروج از توافق هسته‌ای با ایران گزینه‌ای مناسب برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران نیست. همین موضع است که آنها را در تضاد کامل با دونالد ترامپ قرار می‌دهد. با این حال به نظر نمی‌رسد اختلافات فراآتلانتیکی مانع آن شود که وزارت دادگستری آمریکا از تلاش برای توقیف نفتکش‌های ایرانی توسط جبل‌الطارق در آینده دست بردارد. بنابراین باید پرسید که آیا خدمه گریس -۱ می‌توانند با سرعت عمل بالا لنگرها را بکشند و پیش از آنکه جبل‌الطارق تحت فشارهای واشنگتن تصمیم بگیرد برای ادامه بررسی‌ها توقیف گریس -۱ را تمدید کند، آن را از این آب‌ها خارج کنند؟ یا اینکه جبل‌الطارق با پشتیبانی اتحادیه‌اروپا حکم خود را حتی تحت فشار واشنگتن تغییر نخواهد داد؟

اخبار مرتبط