نیویورک‌تایمز و سی‌ان‌ان خبر دادند
عقبگرد نظامی ترامپ
عكس: CNN
همزمان یک منبع آگاه، خبر اعلام شده از سوی خبرگزاری رویترز درباره ارسال پیام رئیس‌جمهوری آمریکا از طریق عمان به ایران را تکذیب کرد.رویترز به نقل از یک مقام ایرانی نوشته بود: «ترامپ از طریق عمان پیامی به ایران داده و گفته است که خواهان جنگ نیست، اما دنبال مذاکره با ایران درباره موضوعات مختلف است.»
۱۰ دقیقه قبل از حمله به ۳ سایت در ایران، آن را متوقف کردم
رئیس‌جمهور آمریکا در آخرین واکنش به این تحولات نیز عصر روز گذشته به وقت تهران در صفحه توییترش مدعی شد ۱۰ دقیقه قبل از حمله به سه سایت در ایران، دستور توقف آن را داده است. به گزارش پایگاه خبری تحلیلی انتخاب، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در توییتی نوشت که حمله به ایران را ۱۰ دقیقه قبل از انجام آن متوقف کرده است. ترامپ گفت هزینه چنین عملیاتی متوازن با سرنگون شدن یک پهپاد نبوده است. وی اضافه کرد: «دیشب(پنج‌شنبه شب) می‌خواستیم سه نقطه مختلف در ایران را هدف بگیریم، وقتی پرسیدم چندنفر می‌میرند؛ گفتند ۱۵۰ نفر. ۱۰ دقیقه قبل از حمله، آن را متوقف کردم.» ترامپ گفت برای اقدام عجله‌ای ندارد و ارتش آمریکا را آماده و بهترین ارتش دنیا توصیف کرد. او همچنین از وضع تحریم‌های جدید علیه ایران خبر داد و گفت ایران هرگز نمی‌تواند به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.
اشتباهی رخ داده است
از دیگر سو ترامپ پنج‌شنبه شب که در برابر خبرنگاران در کاخ سفید با «جاستین ترودو» نخست‌وزیر کانادا گفت‌وگو می‌کرد، در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران در مورد سرنگونی پهپاد متجاوز آمریکایی توسط سامانه پدافند ایران اعلام کرد: «من فکر می‌کنم اشتباهی رخ داده باشد. من تصور می‌کنم که یک ژنرال یا فرد دیگری به‌اشتباه فرمان سرنگونی این پهپاد را صادر کرده است.» به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از رویترز، «بیل اوربان» سخنگوی نیروهای سنتکام روز پنج‌شنبه اخبار منتشرشده مبنی بر سرنگونی یک فروند پهپاد آمریکایی توسط نیروهای ایرانی را به‌طور رسمی تایید کرد، اما مدعی شد که این پهپاد وارد حریم هوایی ایران نشده و بر فراز آب‌های بین‌المللی هدف قرار گرفته است. ترامپ در این خصوص در ادامه مدعی شد: «مسلما این پهپاد بر فراز آب‌های بین‌المللی درحال پرواز بوده و ما مستندات لازم را در این خصوص داریم. آنها اشتباه بدی مرتکب شده‌اند.» با این حال ترامپ بار دیگر گفت: «اما احساس من این است که یک نفر اشتباه کرده است. نمی‌گویم آن کشور [ایران] اشتباه کرده است بلکه یکی از افراد تحت فرماندهی مرتکب اشتباه شده است. برای من سخت است که باور کنم کسی عمدا این کار را انجام داده باشد.» رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به اینکه کسی در این حمله کشته نشده گفت، این موضوع که حادثه تلفات جانی نداشته بسیار مهم است.
واکنش ترامپ به جنگ با ایران
همچنین ترامپ در واکنش به اینکه آیا برخی اعضای کابینه‌اش وی را به‌سمت جنگ با ایران سوق می‌دهند، تصریح کرد: «نه، نه، نه! به‌هیچ‌وجه چنین نیست بلکه در بسیاری از موارد بر‌عکس است. من قبلا هم گفته بودم که می‌خواهم از این جنگ‌های بی‌پایان خارج شوم و در کارزار انتخاباتی خود نیز این را گفتم. من حضور نظامی آمریکا در افغانستان را به‌میزان قابل‌توجهی کاهش دادم. ما کار داعش را نیز تمام کردیم و پس از آن بسیاری از نیروهای خود را از سوریه خارج کردیم. اما هدف قرار گرفتن پهپاد ما توسط ایران مساله‌ای نیست که ما آن را بپذیریم.» چندی است که آمریکا با اقدامات خود منجر به افزایش تنش‌ها در منطقه شده است. ترامپ به‌تازگی نیز با اعزام هزار نیروی جدید به منطقه موافقت کرده است. این درحالی است که بسیاری هشدار می‌دهند اقدامات تحریک‌آمیز واشنگتن می‌تواند به وقوع یک درگیری ناخواسته با پیامدهای فاجعه‌آمیز منجر شود.
گزارش نیویورک‌تایمز از تغییر تصمیم ترامپ
از سوی دیگر روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارشی در روز جمعه، ۳۱ خرداد (۲۱ ژوئن)، از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا برای عملیات نظامی علیه ایران و تغییر این تصمیم خبر داده است. این روزنامه به نقل از «منابع متعدد دولتی» آمریکا که از آنان نام نبرده نوشته است که رئیس‌جمهوری دستور حمله به نقاطی در داخل خاک ایران را صادر کرده بود اما پس از مشورت با دستیاران و مذاکره فشرده با رهبران کنگره، تصمیم خود را تغییر داد. روز پنج‌شنبه در واکنش به سرنگونی یک فروند پهپاد آمریکایی با موشک سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، ترامپ به رایزنی با مشاوران خود و همچنین مذاکرات فشرده با رهبران کنگره ایالات‌متحده پرداخت و به نوشته نیویورک تایمز، حتی تا ساعت ۷ شب به وقت محلی همچنان انتظار حمله نظامی به ایران می‌رفت اما رئیس‌جمهوری تصمیم گرفت از واکنش نظامی صرف‌نظر کند. این روزنامه به نقل از یک مقام ارشد دولتی نوشته است که در زمان لغو تصمیم رئیس‌جمهوری، مراحل اولیه اجرای عملیات نظامی انجام شده بود و از جمله تعدادی هواپیما برنامه پرواز خود را آماده کرده، چند کشتی در مواضع حمله قرار گرفته و موشک‌های تهاجمی برای پرتاب به اهدافی در داخل ایران آماده شده بودند اما این دستور ناگهان لغو شد. مشخص نیست که لغو دستور ترامپ نتیجه ملاحظات سیاسی داخلی و بین‌المللی بوده یا موضوعات تدارکاتی او را از این اقدام منصرف کرده است. گفته شده است که قرار بود عملیات نظامی، احتمالا شامل انهدام ایستگاه‌های رادار و پایگاه‌ها و تجهیزات موشکی ایران، در ساعات شب صورت گیرد تا احتمال تلفات غیرنظامی و کشته شدن پرسنل نظامی به حداقل کاهش یابد. سخنگوی کاخ سفید از تایید یا تکذیب خبر لغو دستور رئیس‌جمهوری خودداری ورزیده است. سی‌ان‌ان نیز به نقل از یک مقام رسمی آمریکا این موضوع را تایید کرد.
هشدار سیاستمداران آمریکایی به ترامپ
همزمان با این تحولات، اعضای کنگره آمریکا پنج‌شنبه از سیاست‌های «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا در دامن زدن به تنش‌ها با ایران ابراز نگرانی کرده و هشدار داده‌اند هر گام اشتباه از سوی هر یک از دو طرف می‌تواند به درگیری‌های گسترده منجر شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، این هشدارها بعد از آن مطرح شد که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک فروند پهپاد آمریکا را بعد از ورود به حریم سرزمینی ایران سرنگون کرد. مقام‌های دولت ترامپ، ساعاتی بعدتر جلسه‌ای با حضور سناتورها و اعضای مجلس نمایندگان آمریکا برگزار کرده و درباره «پاسخ به اقدام ایران» رایزنی کردند. جیم ریش، رئیس‌جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا بعد از پایان این جلسه گفت: «رئیس‌جمهور نمی‌خواهد وارد جنگ با ایران شود. کنگره هم این را نمی‌خواهد. مردم آمریکا هم نمی‌خواهند.» ریچارد بلومنتال، سناتور ارشد آمریکایی هم ابراز نگرانی کرد که خطای محاسباتی از سوی هر کدام از دو طرف می‌تواند به درگیری نظامی تمام‌عیار منجر شود. «نانسی پلوسی»، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا خواستار تلاش حداکثری برای تنش‌زدایی با ایران شد. به گزارش «ایرنا» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا شرایط پیش آمده در خلیج‌فارس را خطرناک و تنش‌آلود توصیف کرد و گفت: «هرکاری که در توانمان باشد برای کاهش تنش انجام می‌دهیم.» نانسی پلوسی عصر پنج‌شنبه پس از نشست مشترک با سران کاخ سفید این مطلب را در صفحه توییتری خود نوشت و افزود: «نکته اساسی این است که ما با متحدانمان تعامل کامل خواهیم داشت.» وی ادامه داد: «این یک شرایط خطرناک و با تنش زیاد است که به یک رویکرد قوی، هوشمند، راهبردی و نه بی‌ملاحظه نیاز دارد.» پلوسی در پایان گفت: «نتایج جلسه با ترامپ در مورد ایران محرمانه است.» چاک شومر، رهبر اقلیت دموکرات‌ها در سنای آمریکا نیز پس از این نشست اظهار کرد: «رئیس‌جمهوری احتمالا تصمیمی برای جنگ ندارد اما ما نگران آنهایی هستیم که بر طبل جنگ می‌زنند.» وی تاکید کرد: «موضع دموکرات‌ها این است که ترامپ برای هرگونه حمله‌ای نیازمند دریافت مجوز از کنگره است.» همچنین برنی سندرز، سناتور ایالت ورمونت خواستار «حل بحران با ایران از طریق دیپلماتیک» شده و در عین حال گفت که آمریکا باید ایران و عربستان را به سر میز مذاکره بیاورد. سندرز در توییتی در پاسخ به ترامپ نوشت: «اگر فکر می‌کنید که تهاجم به عراق یک فاجعه بود جنگ با ایران بدتر خواهد بود. ایالات‌متحده باید ایران و عربستان را سر میز مذاکره بیاورد، نه اینکه باعث ایجاد یک جنگ بی‌پایان و مغایر قانون‌اساسی در منطقه شود.» این سناتور در توییتی دیگر افزود: «این کار آسانی است که سیاستمداران روی میز بکوبند و بگویند چقدر سرسخت هستند. اما این فرزندان میلیاردرها نیستند که در جنگ با ایران کشته می‌شوند بلکه فرزندان طبقه کارگر خواهند بود. ما باید برای حل این بحران با ایران از طریق دیپلماتیک کار کنیم، نه اینکه وارد جنگ شویم.» جو بایدن، نامزد دموکرات‌ها برای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نیز هشدار داد که سیاست ترامپ در قبال ایران فاجعه‌بار است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، جو بایدن سیاست دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در قبال ایران را فاجعه‌بار توصیف کرد. کریس مورفی، عضو کمیته روابط خارجی در مجلس سنای آمریکا نیز به‌شدت از ترامپ به‌دلیل تنش با ایران انتقاد کرد. به گزارش جماران به نقل از المیادین، مورفی تاکید کرد: «جایی که اکنون درباره ایران به آن رسیدیم گزینه ترامپ بود بدون آنکه ایده‌ای درباره چگونگی خروج از گردابی که آن را آغاز کرد داشته باشد.» الیزابت وارن، نماینده سنا و کاندیدای دموکرات برای انتخابات ۲۰۲۰ نیز در سخنانی در واکنش به تحولات اخیر گفت: «ترامپ این بحران را بالاآورد و سیاست خارجی بی‌ملاحظه توییتری‌ا‌ش فقط وضع را بدتر کرده‌است. من در لایحه‌ای قانونی همکاری کرده‌ام که از جنگ با ایران جلوگیری می‌کند. ما نیاز داریم تنش‌زدایی کنیم، و اجازه ندهیم جنگ‌طلبان این کابینه ما را به یک جنگ بکشانند.» از سوی دیگر تولسی گابارد، نامزد انتخابات ۲۰۲۰ ریاست‌جمهوری آمریکا با انتقاد از سیاست‌های دونالد ترامپ درباره ایران گفت: «دولت ترامپ باید سیاست‌های خود را تغییر داده و تا دیر نشده به توافق هسته‌ای(برجام) بازگردد.»
درخواست هوک از ایران
از سوی دیگر برایان هوک، رئیس گروه اقدام علیه ایران در وزارت‌خارجه آمریکا از ایران خواست که با رویکرد دیپلماتیک به دیپلماسی واشنگتن پاسخ دهد و از اقدام نظامی استفاده نکند. به گزارش خبرگزاری فارس، برایان هوک روز جمعه مدعی شد که کارزار فشار حداکثری علیه تهران درحال نتیجه دادن است. هوک با ادعای اینکه تهران در حال احساس کردن اثرات این کارزار فشار حداکثری است، گفت: «باید با اقدامات ایران در استفاده از نواب منطقه‌ای جهت هدف قرار دادن عربستان سعودی و بی‌ثبات کردن خاورمیانه مقابله کرد.» به نوشته وبگاه شبکه «اسکای‌نیوز» وی با تاکید بر لزوم احیای بازدارندگی آمریکا در منطقه، تصریح کرد: «مهم است که از قدرت گرفتن ایران در یمن و تهدید ناوبری در تنگه باب‌المندب جلوگیری کنیم.» هوک در ادامه ادعاهای خود افزود: «ایران مسوول افزایش تنش‌ها در منطقه است و به رد طرح‌های دیپلماتیک برای کاهش تنش‌ها ادامه می‌دهد.» وی در واکنش به هدف قرار داده شدن یک فروند پهپاد آمریکایی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تنگه هرمز مدعی شد: «دیپلماسی ما قبول نمی‌کند که ایران از نیروی نظامی (علیه ما) استفاده کند بلکه ایران باید با رویکرد دیپلماتیک ما به روش دیپلماتیک برخورد کند.» برایان هوک، نماینده ویژه وزارت‌خارجه آمریکا در امور ایران، همچنین صبح جمعه با شاهزاده خالد بن‌سلمان در پایتخت عربستان دیدار کرده است. موضوع این دیدار «حملات اخیر» در منطقه به چند نفتکش عنوان شده است.
تکذیب ادعای رویترز
یک منبع در شورای‌عالی امنیت ملی اعلام کرد که هرگونه دریافت پیام آمریکا از سوی ایران و پذیرش آن از سوی رهبر معظم انقلاب نادرست است. به گزارش خبرگزاری فارس، وی به شبکه الجزیره گفت: «آنچه درخصوص دریافت پیام آمریکا از سوی ایران و پذیرش آن از سوی رهبری گفته می‌شود، کاملا نادرست است و ما آن را تکذیب می‌کنیم.» خبرگزاری رویترز ساعاتی پیش به نقل از مقاماتی در ایران که به نام‌شان اشاره نکرد، مدعی شد که پیغام ویژه رئیس‌جمهور آمریکا از طریق حکومت عمان به تهران رسانده شده و ترامپ در این پیام درخصوص حمله‌ای قریب‌الوقوع به ایران هشدار داده است. این منبع گفته است که رئیس‌جمهوری آمریکا به رهبران ایران پیام داده است که او مخالف بروز جنگ با جمهوری اسلامی است و تمایل دارد درباره موضوع‌های مختلف با مقام‌های ایران گفت‌وگو کند. این منبع به رویترز گفته است که پرزیدنت ترامپ مهلت کوتاهی به ایران داده تا به این درخواست گفت‌وگو پاسخ دهد.
دعوت به خویشتن‌داری
تحولات اخیر بین ایران و آمریکا واکنش مقامات جهانی را به‌دنبال داشت و آنها ضمن ابراز نگرانی از شرایط ایجاد شده طرفین را به آرامش دعوت کردند. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل از سرنگونی پهپاد توسط ایران ابراز نگرانی کرد و خواستار حداکثر خویشتن‌داری شد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز پنج‌شنبه ۲۰ ژوئن (۳۰ خرداد) در واکنش به افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا در پی سرنگونی یک پهپاد آمریکایی توسط سپاه، ابراز نگرانی کرد و از طرفین خواست تا «حداکثر خویشتن‌داری» را از خود بروز دهند. به گفته سخنگوی گوترش، او از طرفین خواست از هر اقدامی که وضعیت را «ملتهب‌تر» می‌کند، خودداری کنند.
اتحادیه اروپا خواستار مذاکرات دیپلماتیک
همچنین آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان پس از نشست سران اتحادیه اروپا در بروکسل گفت که اتحادیه اروپا خواستار مذاکرات دیپلماتیک در خصوص وضعیت متشنج در منطقه است. به گزارش خبرگزاری فارس، مرکل روز جمعه گفت که وی و کشورهای اتحادیه اروپا درباره شرایط خاص درخصوص وضعیت ایران نگران هستند.
وی که در جمع خبرنگاران و پس از نشست دو روزه در بروکسل صحبت می‌کرد، افزود: «درباره اوضاع کنونی نگران هستیم و خواستار مذاکرات دیپلماتیک و رسیدن به راه‌حل سیاسی برای اوضاع بسیار متشنج کنونی هستیم.» همزمان فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز پنج‌شنبه پیش از نشست شورای اتحادیه اروپا در بروکسل بار دیگر خواستار خویشتن‌داری در منطقه خلیج‌فارس شد و گفت: «اتحادیه اروپا برای تداوم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای برجام تلاش می‌کند.» به گزارش «ایرنا» موگرینی در پاسخ به سوالی درباره مسوولیت اتحادیه اروپا برای خنثی کردن تنش‌های آمریکا و ایران گفت: «من این مساله را دو روز پیش با «مایک پمپئو» وزیرخارجه آمریکا در واشنگتن مورد بحث قرار دادم و ما توافق داشتیم که افزایش تنش نظامی در آن منطقه به نفع هیچ کسی در منطقه و جهان نیست.» امانوئل مکرون، رئیس‌جمهورفرانسه نیز در واکنش به سرنگونی پهپاد آمریکایی در حریم هوایی ایران گفت که وظیفه ما دعوت همه طرف‌ها به آرامش است. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رسمی کویت (کونا)، مکرون در حاشیه نشست اتحادیه اروپا در بروکسل در گفت‌وگو با خبرنگاران، خواستار کاهش تنش در منطقه شد. وی افزود: «به نظر من مسوولیت ما در منطقه دعوت به کاهش تنش است.» رئیس‌جمهور فرانسه در عین حال مدعی شد: «توافقی در سال ۲۰۱۵ امضا شد که به‌رغم خوب بودنش کافی نیست؛ توافقی که از همان ابتدا فرانسه، آلمان و انگلیس بر ضرورت احترام گذاشتن به آن تاکید می‌کنند.» وی گفت: «فرانسه تمام تلاش خود را به‌کار خواهد گرفت تا ایران در برجام بماند و اقدامی اتخاذ نکند که امنیت ما را به خطر بیندازد و ما را به عقب بازگرداند. از اظهارات اخیر ایران در هفته گذشته بسیار متاسف شدیم.» مکرون گفت که اخیرا حقایقی مانند سرنگونی پهپاد آمریکایی رخ داده است بنابراین من همه طرف‌ها را به آرامش دعوت می‌کنم. تنش نظامی هیچ سودی برای ما به‌دنبال نخواهد داشت.
رئیس‌جمهور فرانسه در پاسخ به این سوال که در صورت سرنگونی پهپاد آمریکایی در حریم بین‌المللی یا در حریم ایران چه اتفاقی رخ خواهد داد، گفت: «این مساله طی ساعات آینده مشخص خواهد شد.»
ابراز نگرانی کرملین
همچنین در نخستین واکنش‌ها از سوی روسیه، سخنگوی کاخ کرملین با ابراز نگرانی از افزایش تنش پس از سرنگونی پهپاد آمریکایی، خواستار خویشتن‌داری همه طرف‌ها شد. به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین روز جمعه از تمامی طرف‌ها خواست تا درباره وضعیت پیش آمده خویشتن‌داری نشان دهند و گفت که مسکو درباره تنش‌های بالاگرفته میان واشنگتن و تهران نگران است. از سوی دیگر ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه با حضور در برنامه «ارتباط مستقیم» گفت که حمله نظامی از سوی آمریکا علیه ایران برای منطقه فاجعه‌بار خواهد بود؛ زیرا این مساله منجر به افزایش خشونت و همچنین افزایش آوارگان منطقه خواهد شد. به گزارش «ایسنا» به نقل از اسپوتنیک عربی، پوتین با اشاره به اینکه وضع تحریم علیه ایران غیرقابل توجیه است، افزود: «اگر آمریکا اقدام نظامی علیه ایران اتخاذ کند، پیامدهای فاجعه‌باری برای منطقه به‌دنبال خواهد داشت.» همزمان سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه با اشاره به اینکه احتمال افزایش تنش در منطقه همچنان وجود دارد به واشنگتن هشدار داد که به پیامدهای جنگ فکر کنند.
اعزام ناوهای جنگی هند به خلیج‌فارس
به‌دنبال تشدید تنش‌ها در منطقه، نیروی دریایی هند اعلام کرد که برای اطمینان از حفظ امنیت و فعالیت کشتی‌های هندی که در منطقه رفت‌وآمد می‌کنند، کشتی‌های جنگی این کشور به دریای عمان و خلیج‌فارس اعزام شده‌اند. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از نشریه نیوز ۱۸، در بیانیه نیروی دریایی هند آمده است: «مرکز ادغام اطلاعات در منطقه اقیانوس هند همچنین از نزدیک بر رفت‌وآمد کشتی‌ها در خلیج‌فارس نظارت می‌کند. این اقدام در نتیجه حوادث اخیر در منطقه و همچنین برای اطمینان از ادامه فعالیت کشتی‌های هند در دریای عمان و خلیج‌فارس انجام می‌شود.»
ممنوعیت پرواز
همچنین در پی افزایش تنش در منطقه، شماری از شرکت‌های هواپیمایی کشورهای مختلف اعلام کردند پروازهایشان را بر فراز خلیج‌فارس و دریای عمان ممنوع کردند. شرکت هواپیمایی استرالیایی، کوانتاس و شرکت هواپیمایی لوفتهانزا و شماری دیگر از شرکت‌های هواپیمایی کشورهای مختلف اعلام کردند به دلیل حوادث اخیر در منطقه خلیج‌فارس و دریای عمان، پروازهایشان را بر فراز این منطقه ممنوع کردند. سازمان فدرال هوانوردی آمریکا نیز پنج‌شنبه شب از ممنوعیت پرواز هواپیماهای مسافربری این کشور بر فراز آب‌های ایران در خلیج‌فارس و تنگه هرمز خبر داد.
ارسال نظر