اعتراض همسایگان ایران به تصمیم ترامپ علیه سپاه عکس: AFP

در این رابطه عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق با اشاره به اینکه به تهران و واشنگتن اعلام کرده که نمی‌خواهند عراق به میدان جنگ تبدیل شود، از تلاش‌های عراق با هدف ممانعت از اقدام آمریکا علیه سپاه خبر داد. عبدالمهدی گفت: «ما از طریق برقراری تماس با سلمان بن‌عبدالعزیز پادشاه عربستان، عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر و حتی دولت آمریکا برای لغو تصمیم آمریکا علیه سپاه تلاش کردیم اما ترامپ بر اجرای تصمیم خود مصر بود.» نخست‌وزیر عراق تاکید کرد: «روابط خود با تمام کشورها را حفظ خواهیم کرد و از ورود به درگیری‌ها خویشتن‌داری می‌کنیم.» به گزارش «ایسنا» نخست‌وزیر عراق همچنین اعلام کرد که به‌زودی به ریاض سفر می‌کند و با عربستان توافقات همکاری همانند توافقات با ایران و اردن امضا خواهد کرد. عادل عبدالمهدی سه‌شنبه شب نیز در کنفرانس خبری هفتگی خود از تصمیم آمریکا علیه سپاه انتقاد کرد. وی با اشاره به اینکه این تصمیم می‌تواند تاثیری منفی بر عراق و منطقه داشته باشد، گفت که عراق از روابط خوب خود با تهران و واشنگتن استفاده می‌کند تا ثبات را به منطقه بازگرداند.

انتقاد تند قطر و ترکیه

این اقدام واشنگتن با انتقاد تند و صریح آنکارا هم مواجه شد. مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امورخارجه ترکیه با انتقاد شدید از اقدام خصمانه آمریکا علیه سپاه گفت که تروریستی اعلام کردن نیروهای «رسمی یک کشور دیگر اقدامی به‌شدت خطرناک است.» به گزارش «ایسنا» چاووش اوغلو در گفت‌وگو با شبکه «ان‌تی‌وی» بار دیگر موضع کشورش درباره اقدام خصمانه آمریکا علیه سپاه پاسداران را تکرار کرد و گفت که این یک اقدام کاملا غلط است.

اوغلو تصریح کرد: «این تصمیم به‌شدت اشتباه است. از نظر ما نیز سپاه پاسداران نباید در سوریه باشد، ما سیاست‌های ایران را درست نمی‌دانیم اما قرار دادن نیروهای رسمی یک کشور در فهرست سازمان‌های تروریستی بسیار خطرناک است. ایران نیز فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) را تروریستی اعلام کرده و این اشتباه است.» او ادامه داد: «شما خود با گروه پ‌ک‌ک همکاری می‌کنید، سپس چگونه ارتش رسمی یک کشور دیگر را تروریستی اعلام می‌کنید؟ من این را درست نمی‌دانم.» چاووش اوغلو همچنین گفت: «موضع ایران به‌دنبال تصمیم آمریکا سخت‌تر خواهد شد که جالب نیست. نباید اقدام نادرست را با اقدام نادرست دیگری پاسخ داد.» پیش‌تر نیز چاووش‌اوغلو در کنفرانس مشترک خبری با وزیرخارجه قطر در آنکارا اعلام کرد که اقدام آمریکا برای قرار دادن سپاه پاسداران ایران در فهرست گروه‌های تروریستی قابل فهم و قابل قبول نیست. به گزارش «ایسنا» وزیرخارجه در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه ما اقدامات سپاه پاسداران در سوریه را تایید نمی‌کنیم و حتی مخالف این اقدامات هستیم، تاکید کرد: «اما این موضوع باعث نمی‌شود که نیروی نظامی رسمی یک کشور را گروه تروریستی بنامیم.» چاووش‌اوغلو در رابطه با تصمیم کاخ سفید برای قرار دادن سپاه پاسداران ایران در فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا گفت: «این‌گونه تصمیمات باعث بی‌ثباتی در منطقه می‌شود.» محمد بن‌عبدالرحمن، وزیرخارجه قطر هم در این نشست مشترک خبری در این راستا گفت: «اختلاف میان کشورها باید از طریق گفت وگو حل شود.» وی افزود: «ایران کشوری است که موقعیت منطقه‌ای و جغرافیایی خود را دارد و ما به‌عنوان کشورهای همسایه آن، چه با سیاست‌های ایران مخالف باشیم و چه موافق، باید نگاه متفاوتی به این کشور داشته باشیم.» محمد بن‌عبدالرحمن گفت: «اگر با برخی رفتارهای نیروی مسلح ایران یا هر کشور دیگری مخالف باشیم، نباید از طریق تحریم با آن برخورد کنیم.» همچنین عبدالله بن‌ناصر بن‌خلیفه آل‌ثانی، وزیر کشور قطر نیز در واکنش به قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در لیست تروریست‌ها از سوی آمریکا گفت: «اقدامات یک‌جانبه مشکلات را حل نمی‌کند.»

تحولات برنامه‌ریزی شده

همزمان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه همزمانی تحولات اخیر در منطقه، از جمله اقدام آمریکا علیه سپاه و انتخابات رژیم صهیونیستی را اتفاقی غیرمعمول توصیف کرد و گفت که این تحولات را به دقت دنبال می‌کند. به گزارش «ایسنا» به نوشته روزنامه دیلی‌صباح، وی افزود: «بسیار جالب است که این تحولات در همزمانی با انتخابات پارلمانی اسرائیل شکل گرفته است. ما بر این باوریم که این همزمانی از قبل برنامه‌ریزی شده بود.»

تماس تلفنی روحانی و مکرون

از سوی دیگر روسای‌جمهوری اسلامی ایران و فرانسه در تماسی تلفنی درباره مهم‌ترین مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند. روحانی در این گفت‌و‌گوی تلفنی، اقدام اخیر آمریکا در قبال سپاه را حرکتی بسیار تحریک‌آمیز، خطرناک و بی‌سابقه در روابط بین‌الملل خواند. با این همه روحانی تصریح کرد که اراده دولت ایران حفظ امنیت منطقه و جلوگیری از افزایش تنش‌ها است. امانوئل مکرون،‌ رئیس‌جمهور فرانسه هم در این گفت‌و‌گوی تلفنی از ایران خواست تا از تشدید تنش‌ها با آمریکا خودداری کند.

واکنش‌ اروپا

ژان ایو لودریان،‌ وزیرخارجه فرانسه‌ هم پیش‌تر به این اقدام آمریکا واکنش نشان داد و گفت: «ما از همه می‌خواهیم که از افزایش تنش‌هایی که امنیت منطقه را به‌خطر می‌اندازند، پرهیز کنند.» همچنین خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا)،‌ در تماسی با وزارت‌خارجه بریتانیا نظر آن کشور را درباره این تصمیم ترامپ نیز جویا شد. واکنش یک سخنگوی این وزارتخانه،‌ بنا بر آنچه که «ایرنا» نقل کرده است، در یک جمله خلاصه شده: «این تصمیم آمریکا به خود آن کشور مربوط است.»

انتقاد قاسمی از مواضع بحرین و عربستان

به دنبال حمایت عربستان و بحرین از تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا در مورد سپاه پاسداران، سخنگوی دستگاه سیاست خارجی ایران تاکید کرد که این دو کشور نمی‌توانند با چنین کارها و موضع‌گیری‌های بی‌ارزشی، نقش خود در حمایت از تروریسم را مخفی کنند.  به گزارش «ایسنا» بهرام قاسمی در بیانیه‌ای با محکومیت شدید مواضع بحرین و عربستان سعودی در استقبال و حمایت از اقدام آمریکا علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مواضع «ناشیانه و بی‌خردانه» این دو کشور را مغایر با اصول عدم مداخله و احترام به حاکمیت کشورها دانست. قاسمی مواضع عربستان و بحرین را ناشی از عدم درک درست و سطحی‌نگری آنها در مورد واقعیت‌های منطقه و ناآگاهی آنها نسبت به پیامدهای ماجراجویی و خطای راهبردی آمریکا علیه ثبات و امنیت منطقه دانست.

تاکید توکیو بر عدم همراهی با واشنگتن

از سوی دیگر تارو کونو، وزیر امورخارجه ژاپن نیز به اقدام آمریکا واکنش نشان داد و گفت که کشورش از خط‌مشی آمریکا درخصوص سپاه پاسداران ایران پیروی نمی‌کند. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه ان‌اچ‌کی، وزیر امورخارجه ژاپن در جمع خبرنگاران تصریح کرد: «ژاپن خط‌مشی آمریکا را در این زمینه دنبال نخواهد کرد اما توقف برنامه موشکی ایران چیزی است که برای ثبات منطقه ضروری به‌شمار می‌آید.» وزیر امورخارجه ژاپن افزود: «ما روابط نزدیکی با ایران داریم. ژاپن هر آنچه لازم باشد را به این کشور خواهد گفت و به همکاری برای حل مشکلات از طریق گفت‌وگو و مذاکره ادامه خواهد داد.»

توصیه چین

لو کانگ، سخنگوی وزارت امورخارجه چین نیز در این باره گفت که چین کشورها را به رفتارهای منطبق با قوانین روابط بین‌المللی دعوت می‌کند و می‌خواهد با قلدرمآبی مقابله شود. به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه اینترنتی وزارت امورخارجه چین، وی ادامه داد: «ما امیدواریم که کشورهای مربوطه، به خصوص قدرت‌های بزرگ خارج از منطقه همکاری بیشتری برای صلح و ثبات در خاورمیانه انجام داده و از اقداماتی که منجر به گسترش دامنه تنش‌ها در منطقه می‌شود خودداری کنند.» همچنین رئیس کمیته امور بین‌الملل دومای روسیه نیز به تصمیم کاخ سفید واکنش نشان داد و گفت که تصمیم ترامپ برای قرار دادن سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی، اوج نابخردی و عاری از هرگونه منطق است.

ادعای خصمانه پمپئو علیه سردار سلیمانی

در پی اقدام آمریکا برای قرار دادن نام سپاه پاسداران ایران در فهرست سازمان‌های تروریستی خود، مایک پمپئو، وزیرخارجه این کشور در اظهاراتی خصمانه سردار قاسم سلیمانی را هم‌ردیف رهبر داعش خواند. به گزارش «ایسنا» صفحه رسمی توییتر وزارت امورخارجه آمریکا به زبان فارسی به انتشار بخشی ‌از گفت‌وگوی وزیر امورخارجه آمریکا با خبرنگار فاکس‌نیوز پرداخته و نوشته که وزیر امورخارجه پمپئو در پاسخ به پرسش خبرنگار فاکس‌نیوز که از او پرسیده بود آیا قاسم سلیمانی هم‌تراز البغدادی، رهبر داعش است، مدعی شده است: «بله او یک تروریست است.»

تصمیمی برای خشنودی تل‌آویو

همچنین همام حمودی، رئیس مجلس اعلای عراق در واکنش به اقدام خصمانه آمریکا علیه ایران گفت که این تصمیم برای خشنودی صهیونیست‌ها اتخاذ شد. سازمان بدر عراق هم اقدام آمریکا علیه سپاه را نشان‌دهنده تبعیت کورکورانه آنها از اسرائیل عنوان کرد. جنبش حماس فلسطین نیز در بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن اقدام آمریکا علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرد: «این اقدام نشان می‌دهد که این دولت (آمریکا) براساس منافع صهیونیست‌ها و برنامه‌های آنها گام برمی‌دارد و جانبداری کورکورانه خود در رابطه با تمامی امور منطقه را ادامه می‌دهد.»

 

02-01