المانیتور تحلیل کرد
تضعیف کمپین ترامپ علیه ایران
واکنش اولیه نه چندان محکم دولت ترامپ به قتل خاشقجی بر این امر تاکید دارد که آمریکا دارای استانداردهای دوگانه در رابطه با جنایاتی است که از سوی دوستان و متحدان واشنگتن رخ می‌دهد. در این میان گزارش‌ها و افشاگری‌ها در رابطه با قتل بی‌رحمانه روزنامه‌نگار سعودی موجب تضعیف کمپین ضدایرانی ترامپ شده است. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، پایگاه خبری المانیتور در گزارشی با تمرکز بر تضعیف کمپین ضد ایرانی ترامپ درپی قتل خاشقجی می‌نویسد: تایید قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در محل کنسولگری عربستان در استانبول، در زمان حساسی برای دونالد ترامپ رخ داده است، زمانی که دولت وی قصد دارد جنگ اقتصادی و اطلاعاتی را علیه ایران، رقیب عربستان سعودی آغاز کند. ریاض اکنون تایید کرده است که افسران امنیتی سعودی جمال خاشقجی را در ۲ اکتبر در کنسولگری عربستان به قتل رسانده‌اند. این اتفاق کمتر از یک ماه مانده به اجرایی شدن تحریم‌های آمریکا علیه صادرات نفتی ایران رخ داد. این بحران در زمانی روی داده است که سوالاتی در رابطه با میزان کارآمدی از سرگیری تحریم‌های آمریکا علیه ایران مطرح می‌شود.
دولت ترامپ بر حمایت عربستان سعودی برای تولید نفت با حداکثر توان خود در جهت جبران کاهش نفت تولید شده از سوی ایران به‌دلیل تحریم‌ها حساب ویژه‌ای باز کرده است تا این امر موجب افزایش بهای جهانی نفت نشود. با این حال از زمانی که ترامپ در ماه مه خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد بهای نفت در هر بشکه بیش از ۲۰ دلار افزایش یافته و از ۶۰ به ۸۰ دلار در هر بشکه رسیده است. کارشناسان بر این باورند که برای عربستان سعودی پر کردن جای خالی ایران در بازار نفت و ادامه آن بسیار دشوار خواهد بود.
اوپک هم‌اکنون دارای ظرفیت تولید مازاد ۶/ ۲ میلیون بشکه‌ای در روز است که از این میزان عربستان ۹۴/ ۱ میلیون را به‌خود اختصاص می‌دهد. با این حال عربستان و اوپک اکنون نیز ظرفیت تولید خود را افزایش داده‌اند، اما دستیابی به این ظرفیت مقدور نیست. روسیه نیز ظرفیت خود را افزایش داده است و این روند را ادامه خواهد داد. با این حال نمی‌توان به‌طور دقیق ارزیابی کرد که مسکو و ریاض تا چه زمان قادر هستند با بیشینه توان خود به تولید نفت بپردازند. این موضوع باعث ایجاد ابهام در رابطه با مدت و میزان ظرفیت مازاد نفت می‌شود که می‌تواند منجر به بروز واکنش منفی بازار و افزایش احتمالی بهای نفت شود.
همچنین به‌کارگیری ظرفیت مازاد برای جبران تولید نفت ایران باعث می‌شود تا هیچ ظرفیت دیگری برای پاسخ به هرگونه اتفاق دیگر وجود نداشته باشد که خود این موضوع نیز می‌تواند به ایجاد بی‌ثباتی در بازار و افزایش بهای نفت منجر شود. بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران نیز بارها در رابطه با اینکه عربستان و روسیه بتوانند کاهش تولید نفتی ایران را جبران کنند، ابراز تردید کرده است. وی در این باره می‌گوید: «بارها تاکید کرده‌ام که هیچ‌گونه جایگزینی برای نفت ایران در بازار وجود ندارد. اکنون عربستان و روسیه تقریبا تمام ظرفیت خود را برای تولید نفت به‌کار گرفته‌اند و ظرفیت دیگری برای جایگزینی با نفت ایران ندارند.»
در چنین شرایطی، نگرانی‌ها از افزایش بهای نفت موجب افزایش اهمیت موضوع خریداران نفت ایران از جمله هند و ترکیه شده است که در تلاشند تا بتوانند برای ادامه خرید نفت از ایران از سوی آمریکا معافیت کسب کنند. چین از اجرای تحریم‌های آمریکا سر باز زده است، همچنین گزارش‌ها حاکی است که روسیه قصد دارد تا نفت ایران را به‌عنوان نفت خود وارد بازارهای جهانی کند تا ایران بتواند تحریم‌های آمریکا را دور بزند. در دو هفته نخست اکتبر بر خلاف آنچه دولت ترامپ برای به صفر رساندن تولید نفت ایران دنبال می‌کرد، تولید نفت در این کشور با افزایش ۱۰ درصدی نسبت به ماه گذشته به ۲/ ۲ میلیون بشکه در روز رسیده است.
در جریان دور پیشین تحریم‌ها علیه ایران پیش از امضای برجام که البته حمایت جامعه بین‌المللی نیز با آن همراه بود ایران از روش‌ها و تکنیک‌های متفاوتی برای فروش نفت خود استفاده کرد. این کشور برای نفت خود تخفیف قائل می‌شد و حتی در برخی از موارد ابزار رهگیری کشتی را خاموش می‌کرد تا ملیت نفتکش‌ها مشخص نشود و آن را به نفتکش‌های دیگر در آب‌های آزاد منتقل کنند. ایران همچنین مقادیر قابل‌توجهی از نفت خود را در درون نفتکش‌ها نگهداری می‌کرد تا مجبور نباشد با تعطیل کردن چاه‌های نفتی به آنها صدمه وارد کند.
یکی دیگر از روش‌های ایران برای دور زدن تحریم‌های نفتی آمریکا استفاده از تهاتر با برخی کشورها از جمله بزرگ‌ترین شریک تجاری خود، چین بود. همچنین این کشور از ارزهای محلی کشورها به‌جای دلار برای دریافت پول خود استفاده می‌کرد. محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران در سخنانی که در سفر به نیویورک در ماه سپتامبر داشت تاکید کرد که عدم استفاده از دلار حتی می‌تواند مفید واقع شود. به گفته ظریف ایران و شرکای تجاری آن می‌توانند از ارزهای خود برای روابط تجاری دوجانبه استفاده کنند. وی گفت: «این روزها افراد بیشتری به دنبال کنارگذاشتن دلا در معاملات تجاری خود هستند. می‌توان کالاها را با ارز رایج کشور خود فروخت و خرید کالا را نیز از طریق ارز طرف مقابل انجام داد و در انتهای یک دوره زمانی مشخص آنها را به یک ارز غیردلاری تبدیل کرد. این موضوع ممکن است و حتی می‌تواند مفید نیز باشد.»
در این میان اتحادیه‌اروپا در حال ایجاد «وسیله منظور ویژه» به‌عنوان مکانیزمی برای تسهیل تجارت با ایران پس از از سرگیری تحریم‌های بانکی علیه این کشور است. درحالی‌که برخی از شرکت‌های چندملیتی مانند توتال و زیمنس برای جلوگیری از به مخاطره افتادن تجارت گسترده‌تر خود در آمریکا بازار ایران را ترک کرده‌اند، این مکانیزم می‌تواند به شرکت‌های کوچک و متوسط کمک کند تا بدون آنکه در معرض تحریم‌های آمریکا قرار بگیرند با ایران به تجارت بپردازند. درحالی‌که کاخ‌سفید در تلاش است تا مانع ارتباط کسب‌و‌کارهای خارجی با ایران شود دولت ترامپ همچنین جنگ اطلاعاتی خود علیه جمهوری اسلامی را تقویت کرده است.
در زمانی که رسانه‌های آمریکایی و بین‌المللی به افشاگری در مورد قتل بی‌رحمانه خاشقجی پرداخته‌اند، مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا مقاله‌ای را در نشریه فارن افرز با تیتر «تقابل با ایران» چاپ کرده است. این مقاله ایران را به‌عنوان رژیم غیرقانونی به دلیل رفتارهای بدخواهانه خود توصیف می‌کند. دولت ترامپ می‌گوید که افشاگری علیه آنچه نقض حقوق بشر در ایران می‌خواند، می‌تواند با همراهی تحریم‌های اقتصادی، ایران را وادار به بازگشتن به میز مذاکره کند تا آمریکا بتواند بسیار بیشتر از برجام به منافع خود دست یابد. اگرچه واکنش اولیه نه چندان محکم دولت ترامپ به قتل خاشقجی بر این امر تاکید دارد که آمریکا دارای استانداردهای دوگانه در رابطه با جنایاتی است که از سوی دوستان و متحدان واشنگتن رخ می‌دهد. در این میان گزارش‌ها و افشاگری‌ها در رابطه با قتل بی‌رحمانه روزنامه‌نگار سعودی موجب تضعیف کمپین ضدایرانی ترامپ شده است.
ارسال نظر