دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در جدیدترین اظهارنظر خود درباره کشورمان به وضعیت اقتصادی در ایران اشاره کرد و گفت که «دیدار با سران جمهوری اسلامی به آنها بستگی دارد.» به گزارش «ایسنا» رئیس‌جمهوری آمریکا شنبه شب در صفحه توییتر خود پیامی دیگر درباره ایران منتشر کرد و مدعی شد: «ایران و اقتصاد آن بسیار بد است و سریع پیش می‌رود! ممکن است من (با مقامات ایران) دیدار کنم یا نکنم، مهم نیست، بستگی به آنها دارد!» ترامپ در هفته‌های اخیر بارها به اظهارنظر درباره ایران پرداخته که یا زبان تهدید داشته یا دعوت به دیدار و گفت‌وگو کرده است؛ وی پنج‌شنبه شب (۱۱مرداد) در یک سخنرانی در جمع هوادارانش که با شعار انتخاباتی بازگرداندن عظمت به آمریکا در ایالت پنسیلوانیا برگزار شد، بار دیگر ابراز امیدواری کرد که وضعیت آمریکا با ایران خوب شود. ترامپ دوشنبه نیز در نشست خبری با نخست‌وزیر ایتالیا بار دیگر به اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت که آماده ملاقات با سران ایران برای رسیدن به یک توافق درست و سازنده است.

وی در این نشست افزود: «من به انجام دیدار اعتقاد دارم و اگر آنها بخواهند حتما با آنها دیدار خواهم کرد. اما به نظرم هنوز آماده نیستند. هم اکنون دوران سختی را می‌گذرانند.» ترامپ در ادامه مدعی شد: «من به توافق هسته‌ای پایان دادم زیرا توافق مضحکی بود. من آمادگی دیدار با آنها را دارم؛ هر وقتی که بخواهند. این دیدار را از موضع قدرت یا ضعف انجام نمی‌دهم، بلکه به‌خاطر اینکه اقدام درستی است. امیدواریم بتوانیم کار خوبی را انجام دهیم و نه اینکه صرفا مانند توافق پیشین کاغذی سیاه کرده باشیم. حتما من این کار را خواهم کرد.» رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین از ملاقات بدون پیش شرط سخن گفت و افزود: «اگر بخواهند دیدار کنند، من آماده‌ام. هر وقت که بخواهند. این مساله هم برای کشورمان، هم برای آنها و همچنین برای جهان خوب است. اگر بخواهند بدون پیش شرط دیدار کنیم، من آماده‌ام.» این درحالی است که وی چندی پیش در پیامی توییتری به هشدارهای حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران که به او گفته بود، با دم شیر بازی نکن واکنش نشان داده و گفته بود: «در صورت ادامه تهدید از سوی مقامات ایران، این کشور با پیامدهایی مواجه خواهد شد که تاکنون کمتر کسی در تاریخ تجربه کرده است.»

بازگشت اولین مرحله از تحریم‌های آمریکا

این درحالی است که اولین مرحله از تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران که در چارچوب برجام در سال ۹۴ تعلیق شده بود، براساس فرمان اجرایی رئیس‌جمهوری آمریکا در روز ۱۸ اردیبهشت سال‌جاری (۸ مه) روز دوشنبه ۱۵ مرداد اجرایی می‌شود. به گزارش «ایسنا» در این شرایط، با بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران در مردادماه و آبان ماه سال‌جاری که برای حدودا دو سال به‌طور محدود در چارچوب برجام متوقف شده بود، کشور به دورانی سخت در سطوح سیاسی و اقتصادی و نیز تصمیم‌گیری وارد می‌شود. وزارت خزانه‌داری آمریکا در پی خروج این کشور از برجام با انتشار بیانیه‌ای در ۱۸ اردیبهشت سال‌جاری اعلام کرد، تحریم‌های واشنگتن علیه ایران در دو دوره ۹۰ و ۱۸۰ روزه اعمال خواهد شد. در همین راستا، طبق زمان‌بندی وزارت خزانه‌داری آمریکا، اجرای تحریم‌های نود روزه از امروز (دوشنبه) آغاز خواهد شد.

در واقع، دوره نود روزه، روز گذشته (ششم آگوست ۲۰۱۸) به پایان ‌رسید.

چه تحریم‌هایی از امروز احیا می‌شوند؟

از امروز دولت آمریکا تحریم‌های ذیل  را که به موجب برجام رفع شده بودند احیا خواهد کرد:

تحریم‌های مربوط به خرید یا اکتساب اسکناس‌های دلار آمریکا توسط حکومت ایران؛ تحریم‌های مربوط به تجارت ایران با طلا یا فلزات گرانبها؛ تحریم‌های مربوط به فروش، عرضه، تامین یا نقل‌وانتقال گرافیت، فلزات خام و نیمه‌ساخته مانند آلومینیوم و فولاد و صادرات یا نرم‌افزار برای یکپارچه‌سازی فرآیندهای صنعتی به ایران؛ تحریم‌های مربوط به معاملات خرید یا فروش ریال ایران یا نگهداری حساب‌ها و وجوه عمده‌ای که در خارج از خاک ایران بر پایه ریال ایران نگهداری می‌شوند؛ تحریم‌های مربوط به خرید، پذیره‌نویسی یا تسهیل معاملات دیون حاکمیتی ایران؛ تحریم‌های بخش خودروسازی ایران.

علاوه بر این، پس از گذشت این دوره نود روزه، دولت آمریکا مجوزهای برجامی صادر شده برای رفع تحریم‌های اولیه زیر را لغو خواهد کرد: مجوز واردات فرش و مواد غذایی از مبدا ایران به آمریکا و برخی مبادلات مالی مرتبط با آنها ذیل مجوزهای مربوط به «قانون تحریم‌ها و مبادلات ایران»؛ فعالیت‌های انجام‌شده وفق مجوزهای صادره برای صادرات و بازصادرات هواپیماهای تجاری مسافربری و قطعات و خدمات مربوطه به ایران؛ «گفتنی است، اشخاصی که بعد از رفع تحریم‌های آمریکا علیه ایران وفق برجام وارد فعالیت‌های بالا شده‌اند، باید برای اجتناب از قرار گرفتن در فهرست تحریم‌های آمریکا تا ششم آگوست ۲۰۱۸ این فعالیت‌ها را به تدریج کاهش دهند.»

تحریم‌هایی که بعد از دوره ۱۸۰ روزه احیا می‌شوند

همچنین پس از پایان دوره ۱۸۰ روزه محدودسازی فعالیت‌هایی که در چهارم نوامبر ۲۰۱۸ به پایان می‌رسد، آمریکا تحریم‌های زیر شامل تحریم‌های مرتبط با خدمات در زمینه فعالیت‌های زیر که در برجام رفع شده بود را مجدد اعمال می‌کند: تحریم‌های مرتبط با اپراتورهای بندری، ناوگان دریایی و بخش‌های کشتی‌سازی شامل خطوط ناوگان دریایی جمهوری اسلامی ایران و خط ناوگان جنوبی ایران و وابسته‌های آنها؛ تحریم‌های مرتبط با معاملات نفتی با شرکت ملی نفت ایران (NIOC)، شرکت بین‌المللی نفت ایران (NICO) و شرکت ملی نفتکش ایران (NITC) شامل خرید نفت، محصولات نفتی یا محصولات پتروشیمی از ایران؛ تحریم‌های مرتبط با معاملات اقتصادی موسسات مالی خارجی با بانک مرکزی ایران و موسسات مشخص مالی ایرانی تحت ماده ۱۲۴۵ لایحه اختیارات دفاع ملی برای سال مالی ۲۰۱۲ (NDAA)؛ تحریم‌های مرتبط با خدمات تهیه پیام‌های مالی خاص برای بانک مرکزی ایران و موسسات مالی ایرانی لیست شده در ماده ۱۰۴ تحریم جامع ایران و اقدام محروم‌سازی ۲۰۱۰ (CISADA)؛ تحریم‌های مرتبط با تهیه خدمات بیمه‌نامه، بیمه یا بیمه اتکایی؛ تحریم‌های مرتبط با بخش انرژی ایران. به علاوه، در پنجم نوامبر ۲۰۱۸، برای آمریکا قابل اجراست که اختیارات نهاد‌های وابسته یا تحت کنترل آمریکا را لغو کند تا فعالیت‌های خاص با دولت ایران یا اشخاص مورد صلاحیت قضایی دولت ایران را محدود کند؛ فعالیت‌هایی که قبلا براساس مدرک عمومی H مجاز شمرده می‌شد.

تاثیر تحریم‌ها

باید توجه داشت با وجود تلاش کشورهای اروپایی، چین و روسیه به همراه ایران برای اجرای برجام بدون حضور آمریکا و انجام مذاکراتی فشرده که پس از اعلام خروج آمریکا از این توافق آغاز شده است، نمی‌توان گفت این اقدامات و تلاش‌ها بتواند از تاثیرات قابل‌توجه و مهم بازگشت تحریم‌های آمریکا بر فعالیت‌های اقتصادی و مالی ایران مانع شود. در عین حال تاثیر سیاسی و اقتصادی بازگشت تحریم‌های آمریکا خیلی پیش‌تر در حدود ۶ ماه گذشته خود را نشان داده است و قبل از اینکه موعد اعمال بخش اول تحریم‌ها در مرداد ماه فرا رسد سونامی افزایش قیمت‌ها خود را نشان داد. تحریم‌های آمریکا که از ۱۵ مردادماه اعمال می‌شود، تحریم‌های جدیدی نیست و شامل تحریم‌های ملی آمریکا علیه ایران می‌شود که از سال ۱۳۸۹ در دولت محمود احمدی‌نژاد علیه ایران وضع و اعمال شد. این تحریم‌ها با شروع مذاکرات ایران و ۱+۵ در سال ۱۳۹۲ به‌طور موقت متوقف و با اجرایی شدن برجام در دی‌ماه ۱۳۹۴ متوقف شد.  هر چند توقف این تحریم‌ها به‌طور کج‌دار و مریز از سوی دولت اوباما و سپس دولت ترامپ اعمال شد اما گشایش‌های ایجاد شده پس از اجرای برجام روح جدیدی را پس از سال‌ها به تعاملات اقتصادی و مالی ایران دمید و شرکت‌های مختلف بزرگ و کوچک برای تعامل به ایران آمدند. خیلی طول نکشید که ساز مخالف دونالد ترامپ با برجام کوک و کنسرتی از اقدامات علیه ایران در دولت او شکل گرفت که صرفا به حوزه اقتصادی و مالی و تجاری محدود نشد، بلکه بخش‌های سیاسی و اجتماعی را نیز در برگرفت تا جایی که دولت ترامپ برای اولین بار در تاریخ ایالات‌متحده آمریکا به‌طور رسمی و علنی سیاست «تغییر سیاسی ایران» را از زیر میز به روی میز آورد.