محمدعلی‌شاه و سودای بازگشت به قدرت

محمدعلی‌شاه قاجار که پس از فتح تهران به‌دست مشروطه‌خواهان به روسیه پناهنده شده بود، ۲۶ تیرماه ۱۲۹۰ ش به ایران بازگشت.

او در شهر ادسا در روسیه اقامت کرده بود و طی دو سال در مسافرت‌هایی به شهرهای اروپایی با هواداران ایرانی و خارجی خود ملاقات و گفت‌وگو می‌کرد تا اینکه با پشتوانه تزار همراه مقدار زیادی مهمات جنگی، از راه روسیه به دشت گرگان روی آورد. دولت نیز برای دفع وی نیرویی مجهز کرد و پس از اعلام حکومت نظامی، برای زنده و مرده شاه سابق، جایزه‌ای هنگفت معین کردند که همین امر، بیم و هراسی سخت بر دل محمدعلی میرزا و نیروهایش افکند. با وجود کمک‌های فراوان روس‌ها به محمدعلی میرزا، سرانجام نیروهای وی در برابر قوای دولتی شکست خورد و مجبور به فرار شد. پس از این واقعه، دولت، حقوق سالانه‌ای را که به او پرداخت می‌شد، قطع کرد. وی به بندر ساوونا در ایتالیا تبعید شد و به سال ۱۳۰۴ ه.ش در همین شهر درگذشت.