در نشست ۱۶ جولای، ترامپ و پوتین در مورد امنیت بلندی‌های جولان با یکدیگر گفت‌وگو کردند. ولادیمیر پوتین طی کنفرانس خبری پس از نشست با دونالد ترامپ خاطرنشان کرد: «مسکو توافق ۱۹۷۴ در مورد جداسازی نیروهای اسرائیل و سوریه را راهی برای ایجاد صلح در بلندی‌های جولان، روابط صلح‌آمیزتر بین اسرائیل و سوریه و همچنین تامین امنیت دولت اسرائیل دانست. در همین حال، پس از پیروزی‌های دولت سوریه، شبه‌نظامیان مخالف در جنوب چارچوب تسلیم را پذیرفتند. در همین حال رئیس‌جمهور بشار اسد در دستیابی به هدف کنترل مرزهای سوریه در بلندی‌های جولان تحت اشغال اسرائیل نزدیک تر شده‌اند.»

لاورنتیف در ۱۶ جولای قبل از سفرش ایران گفت: «هیچ وقت نیروهای ایرانی در جنوب سوریه وجود نداشته‌اند.» با این حال وی از طرح اینکه مشاوران ایرانی در سوریه حضور دارند، طفره رفت. وی افزود: «مبارزه با تروریست‌ها ادامه دارد. تا آنجا که در مورد منطقه عاری از تنش است، ما به همکاری خود برای ایجاد سازش با طرف‌های جنگ و با مشارکت گروه‌های میانه‌رو ادامه می‌دهیم.» سفیر روسیه در سوریه گفت: «هیچ واحد مسلح حامی ایران در جنوب سوریه حضور ندارند.»

سفر مقامات روسیه به ایران پس از نشست هلسینکی و بحث‌های جامع مربوط به نگرانی‌های امنیتی اسرائیل از رویکرد کنترل - توازن این کشور در معادله پیچیده سوریه نشأت می‌گیرد. قبل از نشست هلسینکی، در مورد سه مساله: تضمین امنیت اسرائیل از حضور فزاینده ایران در مرزهای اسرائیل - سوریه، محدود کردن نفوذ ایران در کل سوریه و تلاش برای دستیابی به توافق با آمریکا برای خروج نظامی از سوریه سخن گفته می‌شد. از این‌رو اظهارات و اقدامات مقامات روسیه پس از نشست هلسینکی به آن معنا است که مسکو آنچه را که به طرفین وعده داده برآورده ساخته است: امنیت برای اسرائیل، همکاری با ایران و تعامل با غرب.

۱۹ جولای المانیتور به اظهارات سفیر روسیه در ایران در مورد نگرانی مسکو از افزایش احتمال رویارویی نظامی بین نیروهای ایران و اسرائیل در سوریه اشاره کرد. این رسانه افزود: «ایران کشوری نیست که شما بتوانید به آن فشار وارد کنید. این کشور بزرگ سیاست خارجی مستقلی را دنبال می‌کند. کار کردن با ایرانی‌ها تنها از طریق اقناع انجام می‌شود و فشار به این کشور تنها نتیجه متضاد خواهد داشت.» بنابراین روسیه به‌طور پیوسته به سمت اجرای تدریجی چشم‌انداز خود در مورد بلندی‌های جولان حرکت می‌کند اما درحالی‌که این سیاست‌ها در مقابل جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر؛ حداقل راه‌حل برای منافع جمهوری اسلامی ایران است.

مسکو همچنین درصدد است تا تهران را متقاعد کند که پیشنهاد آنها در مورد بلندی‌های جولان به معنای اولویت‌بخشی به اسرائیل در مقابل ایران نیست. این مساله همچنین همکاری روسیه - ایران در مبارزه با تروریست‌ها در سوریه را تضعیف نمی‌کند. در مقابل به‌نظر می‌رسد ایران نسبت به دوستی‌های نزدیک روسیه با اسرائیل و آمریکا محتاطانه عمل می‌کند. در این وضعیت ایران با گزینه‌های محدودی روبه‌رو است یا دیدگاه مسکو را همراه با اندکی اصلاحات می‌پذیرد یا باید با تشدید نظامی، تحریم‌ها و فشار از داخل روبه‌رو شود. اما نسبت به توانایی روسیه در دستیابی به این هدف با شک و تردید نگریسته می‌شود. با این وجود از آنجاکه امنیت اسرائیل مسلما مهم‌ترین انگیزه ترامپ در مناقشه سوریه است، او ممکن است دیدگاه روسیه در مورد بلندی‌های جولان و منطقه عاری از تنش در جنوب سوریه را قبول کند.

مساله دیگر که پوتین در نشست هلسینکی خاطرنشان کرد تلاش برای تعقیب همکاری در فرآیند آستانه و فعالیت‌های «گروه کوچک» است. درحالی‌که هنوز اینکه آیا طرفین از آمادگی برای چنین تعاملی برخوردار هستند یا خیر مشخص نیست. نمایندگان این گروه قرار است در روز ۳۱-۳۰ جولای در مورد مساله پناهندگان با یکدیگر گفت‌وگو و تبادل‌نظر کنند. به موازات هم، نشست جدیدی بین ایران - روسیه - ترکیه درحال شکل‌گیری است. یوری یوشاکوف دستیار سیاست خارجی پوتین گفت که تاریخ دقیق آن هنوز مشخص نشده است. اما منابع دیپلماتیک اعلام کردند که این نشست سه‌جانبه به احتمال زیاد در پایان تابستان یا اوایل پاییز برگزار خواهد شد. این پس از نشست سوشی در نوامبر ۲۰۱۷ و آنکارا در آوریل، سومین نشست مشترک بین طرفین است. در پایان، پوتین در نشست هلسینکی اعلام کرد که مسکو برای مشارکت با دولت‌های منطقه‌ای و غرب در حوزه کمک‌های بشر دوستانه آماده همکاری است. به‌عنوان بخشی از این اقدامات، مسکو بر ایجاد مرکز پذیرش، تخصیص و اقامت پناهندگان تاکید کرد. این مرکز توسط وزیر دفاع همراه با مقامات سوریه ایجاد شده و وظیفه هماهنگی آن بر عهده وزارت امورخارجه خواهد بود. آنها بر «بازگشت تمام آوارگان داخلی و پناهندگان سوری از کشورهای خارجی، تحویل کمک‌های بشردوستانه، کمک‌های پزشکی و مصالح ساختمانی نظارت خواهند کرد.» مسکو اما مختصات دقیق این مرکز را بنا به دلایل امنیتی فاش نکرد. اما منابع روسی معتقدند این ساختار در «دمشق یا برخی شهرهای بزرگ در جنوب غربی سوریه» واقع خواهد شد. بنابراین تاکید روسیه بر بازسازی و آشتی در سوریه مرحله بعدی فعالیت‌های روسیه در بحران سوریه است.

اخبار مرتبط