جزئیات بسته ضدالتهاب ارزی

انتشار اوراق تا ۱۰ اسفند

چهارشنبه هفته گذشته، بانک مرکزی سه پیشنهاد برای جذاب کردن سرمایه‌گذاری داخلی در دسترس عموم قرار داد. انتشار اوراق گواهی سپرده، اوراق گواهی مبتنی بر ارز و پیش‌فروش سکه، طرح مقابله با سفته‌بازی در بازار ارز را تشکیل می‌دهند.

از روز گذشته فروش و انتشار گواهی سپرده ریالی آغاز شده است. بر اساس اعلام بانک مرکزی، فروش این اوراق به مدت دو هفته و تا  دهم اسفند در شبکه بانکی ادامه می‌یابد. بانک مرکزی فروش گواهی مذکور را پس از پایان مهلت اعلام شده، ممنوع کرده است. نرخ سود علی‌الحساب این اوراق ۲۰ درصد و سررسید آن یکساله است، اما پرداخت سود به‌صورت ماهانه انجام می‌شود. بانک مرکزی حداقل مدت زمان لازم برای تعلق سود به این گواهی را یک ماه اعلام کرد. یعنی اگر سپرده‌گذار زودتر از یک ماه، تصمیم به فروش اوراق خود بگیرد، سودی به سپرده او پرداخت نخواهد شد. همچنین نرخ شکست تعیین شده برای این اوراق ۱۴ درصد است؛ یعنی اگر دارنده اوراق پیش از سررسید یکساله اقدام به واگذاری اوراق کند، سود تعلق گرفته به ۱۴ درصد تقلیل می‌یابد. بر اساس اعلام بانک مرکزی، بازخرید قسمتی از گواهی سپرده نیز وجود دارد. در واقع اگر شخصی نیاز به نقدینگی داشته باشد، می‌تواند بخشی از گواهی خود را به بانک بفروشد. در این حالت برای آن بخشی که بازخرید شده، سود ۱۴ درصد اعمال می‌شود و برای بخش باقیمانده، همچنان سود ۲۰ درصد پابرجا است.

بر اساس ضوابط تعیین شده از سوی سیاست‌گذار پولی، بازفروش از محل گواهی‌های بازخرید شده، ممنوع است. می‌توان گفت برای این اوراق بازار ثانویه‌ای وجود نخواهد داشت. در حقیقت مانند حساب سپرده‌ ویژه‌ای است که تنها در این دو هفته افتتاح می‌شود و پس از آن، چنین حساب سپرده‌ای وجود نخواهد داشت. حداقل میزان سپرده‌گذاری در این گواهی، ۱۰۰ هزار تومان است. انتشار آنها نیز از طریق سیستم متمرکز داخلی بانک‌های عامل انجام خواهد شد و به هیچ وجه گواهی صادر شده، قابل انتقال به شخص دیگری نیست. بر اساس بخشنامه بانک مرکزی، در طول دو هفته انتشار اوراق گواهی سپرده ویژه، تمام مجوزهای صادره برای بانک‌ها و موسسات اعتباری برای انتشار اوراق گواهی سپرده، ویژه سرمایه‌گذاری (عام) تا اطلاع ثانوی متوقف می‌شود.

نحوه محاسبه سود در اوراق ارزی

انتشار اوراق ارزی نیز از روز گذشته آغاز شده است اما همانند اوراق سپرده، محدود به بازه زمانی دو هفته‌ای نخواهد بود. فروش این اوراق در بانک‌های عامل تا اطلاع ثانوی ادامه خواهد داشت. این گواهی با نام برای هر شخص، صادر می‌شود. حداقل مبلغ لازم برای خرید این اوراق، معادل ریالی یکصد یورو یا دلار خواهد بود. از این بند بخشنامه، می‌توان دریافت که اوراق ارزی بر مبنای دلار یا یورو خواهد بود. اما هنگام فروش اوراق، معادل ریالی این ارزها از سوی بانک دریافت می‌شود. نحوه محاسبه معادل ریالی به این صورت است که بانک پس از محاسبه میانگین نرخ فروش سامانه سنا در ۳۰ روز تقویمی منتهی به روز قبل از فروش، نسبت به دریافت معادل ریالی ارز از مشتری اقدام و گواهی سپرده ریالی مبتنی بر ارز را صادر و به مشتری ارائه می‌‌کند. اما در زمان بازپرداخت اصل مبلغ این گواهی، بر اساس میانگین نرخ فروش سامانه سنا در یک هفته تقویمی منتهی به روز قبل از سررسید خواهد بود که توسط بانک صادر‌کننده محاسبه و پرداخت می‌شود. هنگام پرداخت نیز معادل ریالی اصل و سود به دارنده گواهی سپرده پرداخت می‌‌شود.

همان‌طور که پیشتر توسط بانک مرکزی اعلام شد، نرخ سود گواهی سپرده ریالی مبتنی بر ارز، برای گواهی‌های یکساله ۴ درصد و برای گواهی‌‌های دو ساله ۵/ ۴ درصد در سال خواهد بود. سود این اوراق در بازه‌های زمانی ۶ ماهه پرداخت می‌شود. هنگام محاسبه سود، قیمت ارز در یک هفته منتهی به روز قبل از بازخرید محاسبه و نرخ سود بر آن اعمال می‌شود. این ابزار مالی می‌تواند برای شرکت‌هایی که  دریک سال آینده هزینه ارزی به شکل خرید مواد اولیه یا بازپرداخت تسهیلات دارند، مناسب باشد. این گروه می‌توانند نگرانی‌های خود در مورد نوسان نرخ ارز را با خرید اوراق مشارکت ارزی برطرف کنند، چرا که این اوراق از آنها در برابر تکانه‌های ارزی در صورت وقوع، حفاظت خواهد کرد.

بر اساس اعلام بانک مرکزی، بانک‌‌های صادر‌کننده گواهی سپرده مکلفند در پایان هر روز کاری، منابع ریالی حاصل از فروش گواهی را به شماره حسابی نزد اداره معاملات ریالی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران که متعاقبا اعلام خواهد شد، واریز کنند. در واقع این اوراق کاملا زیر نظر بانک مرکزی خواهد بود. کارمزد بانک‌ها برای انتشار و عملیات گواهی سپرده، متعاقبا توسط بانک مرکزی اعلام خواهد شد. همانند اوراق ریالی، بازفروش از محل گواهی‌های بازخرید شده، ممنوع است. در واقع برای این اوراق نیز بازار ثانویه‌ای وجود نخواهد داشت. دو مورد مشابه دیگر نیز بین اوراق ارزی و ریالی وجود دارد؛ اوراق ارزی قابل انتقال به شخص دیگر نخواهد بود و امکان بازخرید بخشی از آنها وجود دارد؛ یعنی دارنده اوراق می‌تواند هر گاه که نیاز به پول نقد داشت، بخشی از اوراق ارزی خود را به بانک عامل بفروشد. نکته‌ای که وجود دارد اینکه در صورت فروش اوراق پیش از سررسید، گواهی مذکور کاملا به سپرد‌ه کوتاه‌مدت با سود ۱۰ درصد تبدیل می‌شود. در حقیقت دیگر نوسانات نرخ ارز پوشش داده نمی‌شود و اصل مبلغ ریالی پرداختی در هنگام خرید به علاوه ۱۰ درصد سود روزشمار سالانه پرداخت خواهد شد.

بانک مرکزی در مورد پیش‌فروش سکه جزئیات بیشتری نسبت به آنچه قبلا اعلام شده بود، منتشر نکرد. در واقع ضابطه اجرایی خاص  در مورد پیش‌فروش سکه وجود ندارد و همانند آنچه در گذشته بوده، اجرایی می‌شود. از روز گذشته در شعب بانک ملی پیش فروش ۶ ماهه سکه بهار آزادی با نرخ ۱۴ میلیون ریال و پیش فروش یکساله سکه بهار آزادی با نرخ ۱۳ میلیون ریال کلید خورده است. بر اساس اعلام مسوولان بانک مرکزی، هنگام پیش‌فروش تنها همین مبلغ از مشتریان دریافت می‌شود و هنگام تحویل سکه نیز هیچ مبلغی از مشتری اخذ نمی‌شود.