در گفت‌وگو با مدیرعامل یک شرکت حملونقل ریلی مطرح شد
کمبود لکوموتیو؛ ضعف اصلی حمل و نقل ریلی
مدیرعامل شرکت سمند ریل با اعلام این مطلب در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» گفت: بخش جاده‌ای محدودیت کشنده نداشته و هزینه‌های بخش ریلی مانند حق دسترسی به شبکه ریلی و هزینه نیروی کشش را نیز ندارد و بخش‌های مالیاتی آن نیز شفاف‌تر است. در مجموع بخش جاده‌ای نسبت به بخش ریلی منعطف‌تر عمل می‌کند.
امیر‌رضا طاهریان در ادامه گفت: امیدواریم در سال‌جاری مشکل کمبود لکوموتیو بر‌طرف شود تا بهره‌وری ناوگان افزایش یافته تا علاوه بر حفظ مشتریان قبلی مشتریان جدید خارجی را نیز به سبد خدمات خودمان اضافه کنیم. خوشبختانه در سال‌های اخیر رویکرد راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران از یک شرکت صرفا دولتی به سمت یک شرکت خصوصی در حال جا‌به‌جایی است. شاید در گذشته توجه راه‌آهن فقط به سمت بارهای کلان بود و با بارهای کانتینری غریبه بود. در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد درآمد شرکت راه‌آهن از بارهای معدنی است.
وی افزود: یکی دیگر از مشکلات بخش ریلی تکمیل و تقویت خطوط ریلی کشور است. مثلا در استفاده از ظرفیت‌های بندر چابهار، اتصال خط ریلی زاهدان به چابهار یکی از حلقه‌های مفقوده صنعت ریلی کشور و کریدور شمال-جنوب محسوب می‌شود. اگر در این موضوع تعلل بیشتری صورت گیرد ممکن است کشورهای هند و پاکستان کریدورهای جایگزین را ایجاد کنند. باید جذابیت ایجاد کنیم تا در صاحبان کالا رغبتی برای حمل از طریق چابهار ایجاد شود.
کمبود نیروی کشش، مهم‌ترین گلوگاه حملونقل ریلی
طاهریان درباره تاثیر کمبود نیروی کشش روی عملکرد شرکت‌های مالک واگن گفت: با توجه به اینکه تولیت سیر و نیروی کشش در دست راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران بوده معتقد هستم اصلی‌ترین عامل جاذبه یا دافعه در جذب بار توسط شرکت‌های ریلی و استمرار این همکاری‌ها عملکرد راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در حوزه نیروی کشش است. این موضوع به صورت مکرر در جلسات با مدیران راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران عنوان شده و مسوولان هم در جهت رفع آن قول مساعد داده‌اند. اخیرا هم اعلام کرده‌اند تعداد قابل توجهی لکوموتیو قرار است از روسیه خریداری شود.
وی افزود: امیدواریم در سال جاری مشکلات ما در تامین نیروی کشش از سال گذشته کمتر باشد، زیرا موضوع زمان در بارهای ترانزیتی حائز اهمیت است زیرا این بارها به صورت چند‌وجهی و با چند شیوه مختلف حمل شده و طبیعتا در این موارد هر گونه تاخیری، هزینه دیرکرد (دموراژ) دارد.
مدیرعامل شرکت سمند ریل درباره پیامدهای بی‌توجهی به کمبود نیروی کشش گفت: اگر راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران به مشکلات کمبود نیروی کشش و لکوموتیو بی‌توجهی نشان دهد حداقل پیامد آن این است که کشورهای اطراف بار ترانزیتی خود را از ریل به سمت جاده تغییر خواهند داد. این موضوع به ضرر بخش خصوصی و دولتی خواهد بود. به علت مزایای زیادی که شیوه حمل و نقل ریلی دارد، اولویت اصلی ما حمل به این شیوه است، اما به هر حال تا حدی می‌شود بر حمل و نقل ریلی پافشاری کنیم و در کنار آن باید رضایت مشتری را نیز مد نظر داشته باشیم. اگر حمل ریلی با زیان و نارضایتی مشتری همراه باشد ناچاریم شیوه حمل را به جاده‌ای تغییر دهیم.
محدودیت در خریداری قطعات عامل کاهش بهره‌وری
طاهریان با اشاره به سایر مشکلات حمل و نقل ریلی گفت: در کنار موضوع کمبود نیروی کشش که باعث کاهش بهره‌وری استفاده از واگن‌ها شده، بحث محدودیت در خریداری قطعات مورد نیاز نیز به عنوان عامل دیگر مطرح است. برخی از تولیدکنندگان قطعات داخلی ادعای تولید برخی از قطعات ریلی مانند چرخ، محور و بانداژ را دارند، اما میزان تولید این شرکت‌ها جوابگوی میزان نیاز داخلی نیست. در نتیجه شرکت‌های مالک واگن برای خرید قطعات مورد نیاز به کرات دچار معضل شده که این موضوع می‌تواند قیمت تمام‌شده حمل را نیز افزایش دهد.
وی درباره تعداد واگن‌های ملکی مجموعه اظهار کرد: شرکت سمند ریل تعداد ۷۳۳ دستگاه واگن ملکی دارد که از این تعداد ۳۵۰ دستگاه آن به صورت واگن مسطح و ۱۴۸ دستگاه آن واگن خودرو‌بر بوده که از این نظر جایگاه نخست را در کشور داشته، همچنین تعداد ۲۳۵ دستگاه واگن باقی‌مانده نیز واگن‌های لبه کوتاه بوده که برای حمل جنرال کارگو مانند حمل کانتینر و محصولات فولادی از آنها استفاده می‌شود.
حل مشکلات ترانزیت نیازمند همدلی بیشتر مسوولان دولتی
این کارشناس حمل و نقل ریلی درباره رویکرد شرکت راه‌آهن اظهار کرد: در حال حاضر راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در زمینه ترانزیت و حمل و نقل بین‌المللی همکاری‌های خوبی دارد و از بافت سنتی خود که در سال‌های گذشته داشت، خارج شده و در حال حاضر انصافا هم در زمینه نرخ‌گذاری و هم در زمینه هماهنگی با مبادی ورودی و خروجی منعطف عمل می‌کند. البته یکسری موارد در خصوص هماهنگی با گمرک‌ها و بنادر و کشتیرانی وجود دارد که نیاز به یک همدلی دولتی در دوایر ذی‌مدخل مانند راه‌آهن، بنادر و کشتیرانی و گمرک جمهوری اسلامی ایران دارد. شرکت راه‌آهن به عنوان متولی بخش ریلی در حال پیگیری و آسان‌سازی رویه‌ها است. به غیر از موضوع کشنده مشکل جدی در بخش ریلی وجود ندارد و شرکت راه‌آهن هم بسیار مشتاق است که بارهای ترانزیتی از مسیر ریلی ایران عبور کند و برای استفاده هر چه بیشتر از حمل ریلی حاضر است انعطاف بیشتر نیز از خود نشان دهد.
احداث بارانداز در بندر چابهار
مدیر عامل شرکت سمند ریل درباره طرح‌های توسعه‌ای این شرکت گفت: بندر شهید بهشتی یکی از بنادر مهم در جنوب ایران بوده و به علت جایگاه ویژه آن نقش مهم و کلیدی در کریدور شمال-جنوب دارد. در این زمینه شرکت سمند ریل با در اختیار داشتن 10 هزار متر مربع فضای روباز قصد دارد خدمات تخلیه و بارگیری کالا، خدمات گمرکی، ترانزیت و فورواردری را از مبدأ تا مقصد برای مشتریان خود انجام دهد.
وی درباره دلیل احداث بارانداز در بندر شهید بهشتی گفت: با توجه به اهمیتی که بندر چابهار به لحاظ ژئوپلیتیکی داشته و نگاه ویژه‌ای که برخی کشورها به بندر چابهار دارند سعی کردیم در چابهار حاضر باشیم و حمل و نقل ریلی و جاده‌ای را به صورت همزمان و توامان در کنار احداث فضای بارانداز ارائه کنیم.
برنامه‌ریزی برای احداث بارانداز 5/ 3 هکتاری در بندر خشک آپرین
طاهریان با اشاره به احداث بارانداز آپرین و نقش آن در کمک به فعالیت‌های این مجموعه گفت: پروژه احداث بارانداز آپرین، یک قرارداد BOT بیست و یک ساله با شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران است. این پروژه در سال دوم بهره‌برداری خود به ظرفیت کامل پیش‌بینی‌شده رسیده و در حال حاضر نیاز به افزایش ظرفیت این بارانداز به‌صورت مسقف و روباز است، مساحت این بارانداز نزدیک به 4هکتار بوده، اما در حال حاضر مجموعه نیاز به باراندازی با فضای بیش از 7 هکتار دارد.
وی افزود: در تلاش هستیم تا با هماهنگی راه‌آهن، فاز جدیدی به مساحت 5/ 3هکتار را به مجموعه اضافه کنیم. این پروژه با رویکرد توسعه بازار احداث خواهد شد و باراندازی روباز برای حمل محمولات فولادی، کانتینری و نفتی خواهد بود. علاوه بر این دومین سوله شرکت در منطقه ویژه اقتصادی آپرین تا دو ماه آینده نیز به بهره‌برداری خواهد رسید که همان فاز دوم پروژه آپرین است.
پیش‌بینی رشد عملکردی 100 درصدی در سال‌جاری
مدیر عامل شرکت سمند ریل ضمن پیش‌بینی رشد صد درصدی عملکرد مجموعه نسبت به سال گذشته اعلام کرد: بخشی از این رشد عملکرد به علت افزایش تولیدات گروه صنعتی ایران‌خودرو بوده و بخش دیگر آن به حضور بیشتر شرکت در بازارهای فرامرزی و خارج از کشور بر‌می‌گردد زیرا در حال تقویت حمل بین‌المللی و ترانزیتی مجموعه هستیم.
وی افزود: طبیعتا هم به واسطه نیاز و هم به واسطه اهمیت این اتفاق می‌افتد، زیرا به هر جهت کشورهای رقیب مانند پاکستان به دنبال ایجاد کریدورهای جایگزین برای دور زدن جاده ابریشم هستند. باید از حوادثی که در پیرامون کشور و منطقه اتفاق می‌افتد، بهره اقتصادی ببریم. بعد از جنگ روسیه و اوکراین، ترکیه به سرعت برای جلب منافع حمل و نقل وارد عمل شد. کشور ما نیز باید نهایت بهره را از این اتفاق ببرد تا به عنوان یک بنگاه اقتصادی هم بتوانیم در اتصال کشورهای CIS به آب‌های آزاد، نقش خوبی را از نظر ترانزیتی ایفا کرده و یک فوروارد قابل قبول برای شرکای روسی باشیم.
طاهریان با اشاره به عملکرد مجموعه در سال گذشته گفت: در سال 1400 نسبت به سال 1399 تقریبا بیش از 45 درصد رشد عملیات در حمل مجموع بارها داشتیم. امسال گروه صنعتی ایران‌خودرو تولید 700 هزار دستگاه خودرو را در دستور کار خود قرار داده است. این موضوع یک افزایش حدود 50 درصدی نسبت به عملکرد سال گذشته برای شرکت سمند ریل خواهد داشت. برنامه ما این است که بر اساس طرح‌های توسعه‌ای که در بندر چابهار و سرخس داریم و توسعه‌ای که در امکانات زیر‌ساختی در زمینه حمل بین‌المللی خصوصا در کشورهای حوزه CIS و ترکیه داریم، بتوانیم به اهداف خود در سال جاری، جامه عمل بپوشانیم.
مدیر عامل شرکت سمند ریل درباره علت حضور این شرکت در نمایشگاه نفت، گاز و پتروشیمی که اخیرا برگزار شده، گفت: این نمایشگاه به دلیل اینکه برخی از مشتریان بالقوه از کشورهای همسایه و حوزه CIS از آن بازدید داشتند، برای شرکت حائز اهمیت است. شرکت سمند ریل به غیر از وظایف ذاتی خود در خدمت‌رسانی به گروه صنعتی ایران‌خودرو، فعالیت‌هایی را هم در زمینه توسعه بازار در برنامه دارد. این فعالیت‌ها در رسته‌ها و صنایع مختلف گستردگی داشته و شرکت سمند ریل در این سال‌ها تجربه همکاری با شرکت‌های فعال در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی را داشته است.
