چشم‌انداز «نیمه روشن» صنعت ریل
مدیر عامل شرکت بهتاش سپاهان با اعلام این مطلب در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» گفت: اگر به کشورهای اطراف و همسایه در موضوع حمل و نقل ریلی توجه شود مشاهده می‌کنیم که یک بازار ۵۰۰ میلیون نفری وجود دارد. باید بتوانیم سهم بازار کشور را در این حوزه ریلی گسترش داده و با نگاه به توانمندی‌های داخل، نیازهای کشور همسایه را شناسایی کنیم و سعی در گسترش سهم بازار داشته باشیم. زیرا کشورهای همسایه مشتاق فعالیت با ایران هستند و اگر مسوولان در سال‌های گذشته همراهی کرده بودند تاثیر بسزایی داشت و می‌توانست حمل و نقل و ترانزیت ریلی و ارز‌آوری برای کشور را افزایش دهد. فرصت‌های طلایی در کشور وجود دارد که از آنها باید به صورت بهینه استفاده شود. برای مثال تا چند سال گذشته ریل‌های مورد نیاز در بخش ریلی از خارج وارد میشد، اما اکنون به همت شرکت‌های فولاد این ریل‌ها در داخل کشور تولید می‌شود. حتی درباره حساس‌ترین قطعات مانند پیستون لکوموتیو نیز توان داخلی‌سازی در کشور وجود دارد اما از استعدادهای خودمان بی‌خبر هستیم.
خیرالله سلیمیان گفت: لکوموتیوهای بخش خصوصی نسبت به لکوموتیوهای در اختیار شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران عملکرد و کارکرد بهتری داشته‌اند و از نظر آماده به کاری اختلاف معناداری دارند. زیرا بخش‌خصوصی بهره‌ورتر عمل کرده و سعی دارد به هر نحو ممکن از آنها استفاده بهینه‌تری داشته باشد. معمولا در سیستم‌های دولتی تصمیمات و جریان اختصاص بودجه به کندی صورت می‌گیرد. بخش خصوصی در هر حوزه‌ای که ورود کرده هم به نفع کشور بوده و هم صاحبان کالا رضایت بیشتری داشتند.
وی افزود: بخش خصوصی با پرداخت حق دسترسی به شبکه ریلی، مالیات و حق بیمه، ایجاد اشتغال می‌کنند. متاسفانه بعضی افراد در بخش دولتی به جای رعایت قوانین، سلایق فردی خود را نیز اعمال می‌کنند. در صورتی که مقررات و آیین‌نامه‌های بسیار مترقی داریم، اما در اجرا شاهد هستیم که این قوانین بر اساس سلایق فردی و شخصی پیاده‌سازی می‌شوند. بخش خصوصی بر اساس عشق و علاقه‌ای که نسبت به فعالیت خود دارد خود را مکلف می‌داند که تعهدات خود را انجام دهد. اولین آن صاحب کالا (خریدار یا فروشنده) است که انتظار دارد بار به موقع حمل شود. یکی از مشکلات عدم انطباق تعطیلات هفتگی در کشورهای خارجی با داخل کشور است که بعضا نقل و انتقال پول را دچار مشکل می‌کند. سلیمیان در ادامه گفت: یکی از دلایل رسوبات کالا در بنادر کشور به علت نبود وسایل کافی برای تخلیه و بارگیری بود که باعث معطلی واگن‌ها می‌شود. انتظار داریم مدیران راه‌آهن با یک بازنگری و توجه ویژه نسبت به حل مشکلات شرکت‌های مالک واگن اقدام کنند.
لزوم توجه بیشتر متصدیان بخش ریلی
مدیر عامل شرکت بهتاش سپاهان درباره دلیل عقب‌ماندگی بخش ریلی در رقابت با بخش جاده‌ای گفت: بزرگ‌ترین دلیل عقب‌ماندگی این بخش، بی‌توجهی متصدیان بخش ریلی است. زمانی که سیستم صدور بارنامه برای بارهای ریلی به عناوین مختلف بسته می‌شود در وهله اول شرکت راه‌آهن دچار مشکل شده زیرا پرداخت سهم ۷۰درصدی شرکت‌های حمل و نقل ریلی به راه‌آهن دچار مشکل می‌شود. اگر مدیران راه‌آهن کشور با مدیران شرکت‌های حمل و نقل ریلی بخش خصوصی به صورت مداوم دیدار نداشته باشند، این شرکت‌ها دچار مشکل شده، زیرا راه‌آهن شریک تجاری آنها محسوب می‌شود. از مدیران شرکت راه‌آهن انتظار داریم به شرکت‌های مالک واگن بیشتر توجه کنند و هر از چند گاهی با این شرکت‌ها برای رسیدگی به مشکلات جلسات مشترکی برگزار کنند. وی درباره مشکلات موجود در موضوع کرایه حمل ریلی گفت: از کرایه حملی که توسط شرکت مالک واگن دریافت می‌شود تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد آن برای شرکت مالک واگن باقی می‌ماند و بقیه را باید بابت حق دسترسی به شبکه ریلی و سهم لکوموتیو به شرکت راه‌آهن پرداخت کند.
سلیمیان در ادامه گفت: متاسفانه بعضی از شرکت‌های حمل و نقل ریلی در رقابت با یکدیگر برای جذب بار، کرایه حمل را کاهش می‌دهند. ما نیز از این موضوع خسارت‌های سنگینی متحمل شده‌ایم. به ویژه اینکه برای جذب نظر صاحبان کالا برخلاف آیین‌نامه‌های داخلی خودشان (آیین‌نامه‌های کمیسیون معاملات) و منطق حاکم و قانون تجارت، کرایه حمل و نقل را کاهش می‌دهند. متاسفانه صاحبان کالا این قیمت‌های غیرکارشناسی و خارج از عرف را مبنا قرار داده و باعث فشار به شرکت‌های این حوزه شده و حق مالکانه صاحبان واگن در این میان نادیده گرفته می‌شود. در حالی که شرکت‌های حمل و نقل ریلی بابت توقف واگن‌های خود در ایستگاه‌های راه‌آهن باید حق پارکینگ به راه‌آهن از محل سهم مالکانه واگن‌ها پرداخت کنند. بخش خصوصی به صورت شبانه‌روزی با مشکلات می‌جنگد و برای ادامه مسیر باید انگیزه داشته باشد و نباید دچار ناامیدی شود. متاسفانه گرفتن یک نامه از نهادهای دولتی چند ماه به طول می‌انجامد که این خودتحریمی‌ها موجب بی‌انگیزگی بخش خصوصی می‌شود.
وی درباره مشکلات موجود در بخش تعمیر و نگهداری گفت: یکی از معضلات این است که میزان پرداختی ما در بخش تعمیرات جاری با میزان درآمد شرکت‌های مالک واگن همخوانی ندارد. هر واگن سه سال یک بار باید تعمیرات اساسی داشته باشد و تحت نظارت کارشناسان فنی راه‌آهن و تا تاییدیه کنترل کیفی راه‌آهن نباشد، واگن‌ها اجازه سیر نخواهند داشت. برای تعمیرات اساسی چند شرکت تاسیس شده که بر اساس دستورالعمل‌های موجود این تعمیرات را انجام می‌دهند.
مدیر عامل شرکت بهتاش سپاهان درباره احداث مجتمع صنایع ریلی توسط این شرکت گفت: در زمینه دستورالعمل مبنی بر انجام تعمیرات اساسی لکوموتیو و واگن این شرکت که در سال ۱۳۹۶ تاسیس شده مجتمع صنایع ریلی بهتاش سپاهان را در کنار ایستگاه سیستان در شرق اصفهان به مساحت ۱۰۰ هکتار تاسیس کرده که ۱۵ کیلومتر ریل داخلی دارد. بخشی از آن به عنوان پارکینگ، بخشی به عنوان تعمیرات واگن‌ها و بخشی به عنوان بارانداز بوده و برنامه‌های دیگری هم برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. با توجه به موقعیت آن به علت نزدیکی به فرودگاه و جاده و قرار گرفتن بر سر چهار‌راه ریلی کشور می‌تواند به عنوان بارانداز ترکیبی نیز مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به اینکه مرکز ثقل ریلی کشور و ۵۴ درصد شرکت‌های مالک واگن کشور در استان اصفهان قرار داشته و همچنین بیش از ۵۰ درصد بار ریلی کشور هم شامل محصول و مواد معدنی در این استان است این مجتمع می‌تواند جایگزینی برای بندر خشک اصفهان که هنوز تکلیف آن نامشخص است، باشد.
