راه و بیراهه تحلیل ارز
نرخ ارز حقیقی موثر که به اختصار REER شناخته می‌شود اگر چه ممکن است از نظر برخی اقتصاددانان و تحلیلگران پنهان بماند اما راوی بسیار قدرتمندی از آینده بازارها و به ویژه ابزار موثری برای سیاست‌گذاری است. این نرخ شاخصی است که تفاوت قیمت‌ها در یک کشور را با تفاوت قیمت‌ها در کشورهای شریک تجاری آن به تصویر می‌کشاند. زمانی که نرخ ارز حقیقی موثر در یک کشور افزایش می‌یابد به این معناست که قیمت نسبی کالاهای تجاری در این کشور افزایش یافته و رقابت‌پذیری کاهش یافته است. این نرخ شاید بیشتر از هر کشوری برای روابط بین آمریکا و چین که در معرض جنگ تجاری و تغییر قیمت کالاهای تجاری هستند اهمیت داشته باشند. البته عمده تحلیل‌هایی که درخصوص نرخ ارز حقیقی موثر صورت گرفته، همه کالاهای تجاری کشورها را به‌عنوان یک کالای نهایی تلقی می‌کرد و این به‌عنوان یک مشکل بزرگ شناخته می‌شود؛ چرا که زنجیره تولید در کشورهای مختلف را نادیده می‌گیرد. به همین دلیل شاخصی لازم است که بین تجارت کالاها در زنجیره‌های مختلف تولید، تفاوت قائل شود.
اگر چه خالص صادرات چین به آمریکا قابل توجه است، اما مواد اولیه بسیاری از کالاهای نهایی صادراتی چین از کشورهای خارجی به ویژه خود آمریکا تامین می‌شوند. مهم‌ترین مثال در این خصوص صنایع الکترونیک است. بنابراین اینکه رقابت‌پذیری کالاهای کشور چین در سال‌های قبل چه تغییری کرده دقیقا بستگی به این دارد که آیا در محاسبه نرخ ارز موثر حقیقی فقط کالاهای نهایی لحاظ می‌شوند یا نه، زنجیره‌های مختلف تولید نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند. بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر در محاسبه این نرخ فقط کالاهای نهایی مورد تمرکز قرار گیرند، تا قبل از سال ۲۰۰۵ رقابت‌پذیری کالاهای چینی افزایش یافته است. اما در صورتی که زنجیره‌های مختلف تولید در محاسبه نرخ ارز موثر حقیقی لحاظ شوند، رقابت‌پذیری کالاهای تجاری چین در واقع کاهش یافته است. بنابراین لازم است هم تحلیلگران و هم سیاست‌گذاران، برای پوشش انحرافات و خطاها، زنجیره‌های مختلف تولید کالاها و خدمات را در محاسبه نرخ ارز موثر حقیقی لحاظ کنند.
ارسال نظر